“Sa mund t’i besojmë sondazheve të cilat supozohet se parashikojnë rezultatet e zgjedhjeve sipas opinionit publik? Dikur një mënyrë e saktë e matjes së pranimit, sot sondazhet shërbejnë më tepër për arsye argëtimi,” shkruan Matthew Wyman.
Sondazhet politike kanë pasur një punë të vështirë në vitet e fundit. Pati një gjithëpranim përpara referendumit në Mbretërinë e Bashkuar se rezultati do të qe një parlament pa shumicë. Pak sondazhe e parashikuan fitoren e Donald Trump në zgjedhjet e përgjithshme presidenciale në SHBA. Dhe pothuajse të gjithë ranë dakord se Brexit nuk do të ndodhte. Pra, a ia vlejnë sondazhet?
Sondazhet e patën zanafillën në skenën politike në zgjedhjet presidenciale në SHBA në vitin 1936, në një kohë kur gazeta të ndryshme amerikane po parashikonin me besim fitore për republikanin Alf Landon në bazë të sondazheve të lidershipëve të tyre (të pasur, të papërfaqësuar). George Gallop kuptoi se mund të arrinte parashikime më të sakta me çmim më të ulët duke marrë një mostër të çfarëdoshme të popullatës duke parashikuar me sukses një fitore për Franklin D Roosevelt.
Fjala kyçe në këtë deklaratë janë “mostra e çfarëdoshme” dhe këtu sondazhet moderne po hyjnë në telashe. Kur Gallop filloi ndërtimin e perandorisë së tij të kërkimit të tregut, vlerësimi i opinionit publik ishte një biznes i ndërlikuar. Përfshinte dërgimin e intervistuesve të stërvitur në adresa të përzgjedhura rastësisht për të intervistuar një person me emër specifik. Nëse nuk i takonin dot, ktheheshin dhe e provonin sërish derisa ta gjenin. Ato që bërësit e sondazheve quajnë “norma përgjigjjeje” – proporcioni i personave që bien dakord të intervistohen – ishte shumë i lartë. Po kështu edhe kostoja. Duhej të stërvisje intervistuesit, t’i dërgoje në terren dhe të hidheshin të dhënat, që në vitet përpara kompjuterit bëhej me dorë në letër.
Megjithatë, rezultatet qenë të mira, ndaj politikanët filluan të mbështeten shumë në këto parashikime dhe gazetat filluan t’i përdorin ato për të raportuar politikën si argëtim se cili po fitonte.
Sondazhet sot
Teknologjia bashkëkohore dhe ndryshimet në mënyrën e sondazheve politike i ka lejuar kërkuesit e tregjeve të marrin përgjigje shumë më shpejt dhe më lirë. Sondazhet mund të bëhen me postë, online ose nga telefoni. Në vend të mostrave rastësore, është më e lehtë për kërkuesit e tregut të përdorin atë që njihen në tregti si “kuota mostër”. Intervistuesit flasin me një numër të caktuar njerëzish nga kategori të ndryshme demografike (nga gjinia, të ardhurat, klasa sociale, grupi etnik dhe të tjera).
Megjithatë, ata përballen me sfida gjithnjë e më të vështira. Disa lloje njerëzish janë thjesht më të vështirë për t’u kontaktuar se të tjerët, veçanërisht njerëzit që punojnë me kohë të plotë – një grup që ka më shumë gjasa të votojë për partitë konservatore. Tani po na kërkohet mendimi për aq shumë gjëra në mënyrë të pakuptimtë, saqë normat e përgjigjjes janë shumë të ulëta në 25-30%. Ne të gjithë vuajmë nga lodhja prej sondazheve.
Ata që përgjigjen janë shpesh të ndarë në përzgjedhje. Njerëzit të cilët janë të interesuar në politikë kanë më shumë gjasa të ndajnë pikëpamjet e tyre me një të panjohur, dhe kanë më shumë gjasa t’i përkasin të majtës. Të gjitha këto faktorë nënkuptojnë se mostrat e përdorura nga sondazhe-bërësit për të parashikuar thjesht nuk janë aq të mira sa dikur dhe duket se të gjithë gabojnë në të njëjtin drejtim.
Kjo nuk do të thotë se sondazhet janë tani të tepërta. Sondazhet e ndërtuara mirë të cilat kryhen siç duhet ende marrin rezultate të denja. Për shembull, mostra e përdorur nga sondazhi Britanik i Sjelljeve Sociale kreu intervista përballë dhe vizitoi ata që nuk u përgjigjën dot në fillim, duke parashikuar me saktësi një kryesim me gjashtë pikë për Konservatorët në zgjedhjet e përgjithshme të 2015.
Megjithatë, këto sondazhe me cilësi të lartë janë të shtrenjta dhe marrin shumë kohë. Duke qenë se mas media kryesisht do sondazhe që dalin shpejt dhe për argëtim, është zor se mund të marrin përsipër të investojnë ekstra. Sondazhet e brendshme të partive marrin kohë dhe janë të mundshme, por nxjerrin rezultate të sakta – ato të cilat nuk kanë qenë pjesë e vendimit të kryeministrit për të influencuar vendin. Sondazhet e publikuara tani tregojnë se Partia Konservatore kryeson me 20 pikë me Laburistët, në mos më shumë. Është e vërtetë që situatë në vend ka gjasa të anojë nga ta në një përmasë kaq të madhe? Absolutisht jo: edhe sondazhet e lira nuk janë të sakta. Do të ishte veprim jo i zgjuar të merrnit parasysh sondazhe me një marzh të lartë gabueshmërie në zgjedhjet e ardhshme.