Rreth 1.8 milionë votues kanë të drejtë të hedhin vota këtë të dielë për të zgjedhur një parlament të ri në Kosovë për herë të gjashtë në më pak se 14 vjet.
28 subjekte politike janë në fletët e votimit duke kërkuar vota në një tjetër zgjedhje të parakohshme. Që nga viti 2017, asnjë kabinet në Kosovë nuk ka arritur të përfundojë mandatin e tij të plotë katër vjeçar.
Javën e kaluar, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, KQZ, miratoi listën përfundimtare të zgjedhësve, me 1,794,862 emra në të – mbi 143,000 votues më pak se në zgjedhjet e mëparshme të vitit 2019.
KQZ tha se numri i votuesve kishte rënë sepse shumë votues që nuk kanë dokumente të vlefshme të Kosovës ishin hequr nga regjistri. Në të kaluarën, ata që posedonin ID të lëshuar nga Misioni Administrativ i OKB, UNMIK, ishin përfshirë në listë.
“Fletëvotimet tani janë gati. Të shtunën ato do të shpërndahen në Komisionet Zgjedhore Komunale dhe të dielën në mëngjes do të dërgohen në 888 qendra votimi në të gjithë Kosovën, ” i tha BIRN të premten Valmir Elezi, zëdhënësi i KQZ.
Zgjedhjet e parakohshme u shkaktuan në dhjetor 2020, kur Gjykata Kushtetuese vendosi se qeveria e koalicionit e udhëhequr nga Lidhja Demokratike e Kosovës e Avdullah Hotit, LDK, ishte e paligjshme sepse ishte votuar në detyrë me ndihmën e një vote të pavlefshme të hedhur nga një deputet me një dënimi penal në tre vitet e fundit.
Hoti ishte bërë kryeministër pasi qeveria e udhëhequr nga Albin Kurti, e cila kishte ardhur në pushtet pas zgjedhjeve të mëparshme të parakohshme në tetor 2019, u rrëzua pas vetëm 51 ditësh në zyrë.
Zgjedhjet po mbahen për një parlament të ri që më pas do të zgjedhë një qeveri të re. Sidoqoftë, gara për postin e kryeministrit ka qenë gjithashtu në qendër të vëmendjes në fushatën dhjetë-ditore.
Kurti, i Lëvizjes Vetëvendosje, Hoti i Lidhjes Demokratike të Kosovës, LDK dhe Enver Hoxhaj, i Partisë Demokratike të Kosovës, PDK, janë tre kandidatët që garojnë për kreun e ekzekutivit.
Për Kurtin, zgjedhjet e së dielës janë hera e tretë që ai kandidon për kryeministër – megjithëse atij i ndalohet të kërkojë vendin e një deputeti pas një vendimi të Gjykatës Kushtetuese, e cila vendosi që askush i dënuar për një krim në tre vitet e fundit nuk mund të marrë një vend në parlamenti.
Një gjykatë e Prishtinës i dha Kurtit një dënim me kusht në janar 2018 për vendosjen e gazit lotsjellës në parlament në protestë ndaj një demarkacioni të kufirit me Malin e Zi fqinj dhe lidhur me planet për të krijuar një shoqatë autonome të komunave me shumicë serbe në Kosovë.
Kurti kandidoi për herë të parë për postin e kryeministrit në 2017-tën por dështoi. Suksesi pasoi në zgjedhjet e vitit 2019, pasi partia e tij doli në vendin e parë. Sidoqoftë, qeveria e tij jetëshkurtër u shemb në mars të vitit 2020, pas vetëm 51 ditësh, pas një mocioni mosbesimi të paraqitur nga partnerët e tij të rinj të koalicionit në LDK në mes të pandemisë COVID-19.
Hoti kandidon për postin e kryeministrit për herë të dytë. Hera e parë ishte në vitin 2017, kur partia e tij LDK përfundoi në vendin e tretë në zgjedhjet pas një koalicioni të PDK-së, Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, AAK, dhe NISMA dhe Vetëvendosje në vend të dytë.
Profesori 44-vjeçar i Ekonomisë në Universitetin e Prishtinës u zgjodh përfundimisht Kryeministër në qershor 2020 pas shembjes së kabinetit të Kurtit. Por mandati i tij zgjati pak më shumë se gjashtë muaj, pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese në dhjetor 2020.
Konsideruar si bashkëpunëtor më i afërt i liderit të LDK-së Isa Mustafa, Hoti shërbeu si Zëvendës Kryeministër në qeverinë e shkurtër të koalicionit të Kurtit, pasi kishte shërbyer më parë si Ministër i Financave nga 2015 në 2017. Ai ishte Zëvendës Kryetar i Komunës së Prishtinës nga 2010 në 2013.
Kandidati i tretë është Enver Hoxhaj i PDK-së, i cili u instalua përkohësisht në krye të PDK-së vetëm në nëntor 2020.
Profesori 51-vjeçar i Shkencave Politike në Universitetin e Prishtinës mori kontrollin e partisë pasi Gjykata e Specializuar me bazë në Hagë, e ngritur për të gjykuar krimet e luftës të kryera në luftën e Kosovës, paditi ish-udhëheqësin e PDK-së, Kadri Veseli.