Çastet kryesore të Serbisë për vitin 2015 përfshijnë afrimin me Rusinë, hapjen e kapitujve të parë me BE-në dhe betejën e kryeministrit Vuçiç ndaj medias së pavarur.
Serbia hapi bisedimet e pranimit në BE në vitin 2015. Megjithëse pritej ta bënte këtë më herët, Serbia hapi dy kapitujt e parë të BE në Bruksel më 14 dhjetor – kapitullin 35, në normalizimin e marrëdhënieve me ish-provincën e Kosovës dhe kapitullin 32, në lidhje me kontrollin financiar.
Duke komentuar për lajmin e mirë nga Brukseli, Vuçiç e quajti atë një ditë të madhe për Serbinë.
“14 dhjetori është një ditë e rëndësishme. Pas hapjes së kapitujve të parë, ne do të tregojmë se cilës lloj shoqërie duam t’i përkasim dhe çfarë duam të ndërtojmë në vendint tonë,” tha ai.
Por gjatë vitit, zyrtarët serbë vazhduan një akt delikat balancimi mes Rusisë, aleatit tradicional dhe BE-së.
Në fillim të shtatorit, ushtria serbe mori pjesë në një stërvitje të përbashkët ushtarake me Rusinë dhe Bjellorusinë, pavarësisht kundërshtimit nga BE. Stërvitjet, të quajtura Vëllazëria Sllave, u mbajtën në jug të Rusisë.
Një muaj më vonë, Vuçiç, grup ministrash dhe rreth 100 biznesmenësh serbë u drejtuan për një vizitë tre ditore në Rusi për të fortësuar lidhjet ekonomike dhe politike.Ata u kthyen me një marrëveshje për të blerë armë dhe pajisje ushtarake nga Rusia në mënyrë për të ruajtur një balancë sigurie në rajon pasi Kroacia bleu një harduer të ri ushtarak.
“Do të blejmë armë që na mundësojnë të mbrojmë territorin tonë,” tha Vuçiç.
Njëkohësisht, ushtarët serbë morën pjesë në një stërvitje ushtarake të drejtuar nga SHBA në Gjermani me shtete të tjera anëtare të NATO-s.
Marrëdhëniet me Kosovën qenë gjithashtu në vëmendje.
Në fund të gushtit, Vuçiç dhe Isa Mustafa, kryeministri i Kosovës, finalizuan marrëveshjet kyçe mbi energjinë, telekomunikacionin dhe Lidhjen e Komunave Serbe.
Ata gjithashtu ranë dakord mbi një marrëveshje për urën e lumit Ibar, që ndan qytetin verior të Mitrovicës në pjesën serbe dhe shqiptare.
Ndërimi i një lideri
Kryeministri Vuçiç dominoi median serbe në shumë mënyra në vitin 2015.
Përgjatë vitit, ai ndërtoi për veten një pamje të një lideri të palodhur, duke pretenduar vazhdimisht se punon gjithë ditën dhe fle pak. Ai ishte në krye të pothuajse gjithçkaje në Serbi, mbajti thuajse konferenca të përditshme për shtyp dhe pretendoi se ishte një mbrojtës më serioz i interesave kombëtare.
Aleatët e tij më të afërt pretenduan se kishte pasur përpjekje për të vrarë kryeministrin. “Përpjekja” më serioze ndodhi kur protestuesit hodhën gurë ndaj tij gjatë festimit të 20-vjetorit të gjenocidit të Srebrenicës në korrik.
TV Pink organizoi një program ditor të quajtur “Përpjekjet për vrasje ndaj Vuçiç”, një mënyrë e nxitjes së frikës dhe konspiracionit krijuar nga zëdhënësi i qeverisë.
Menjëherë pas kësaj, pati një seri programesh të ngjashme që u morën me eventet që po “destabilizonin vendin”.
Nëntori u shënua nga pretendimet për “grusht shteti”, ngritur nga gazetarë proqeveritarë dhe disa ministra serbë. Në një program televiziv disa orësh “Rrëzimi i Vuçiç, Akti Final”, transmetuar në Pink TV, redaktori i një gazete, Dragan J. Vuçiçeviç dha emrat e dhjetëra personave që sipas tij ishin të përfshirë në një konspiracion për të rrëzuar Vuçiç.
Një ditë më vonë, Vuçiç tha se pretendimet nuk ishin të vërteta.
“Ka një qëllim të vazhdueshëm këtu për të minuar qeverinë e Serbisë, por nuk është një grusht shteti,” tha ai.
Megjithatë, ky nuk ishte fundi i ‘presioneve’ ndaj Vuçiç në 2015.
Jo shumë kohë pas grushtit të shtetit, Vuçiç ndërmori një test të së vërtetës për të provuar se është i pafajshëm ndaj pretendimeve të medias për shantazh pas akuzave nga Aleksandar Rodiç, pronar i gazetës Kurir, që deri së fundmi mbështeste qeverinë e Vuçiç. Rodiç akuzoi kryeministrin serb se ishte përfshirë në një përpjekje për të parandaluar blerjen prej tij të gazetës veterane Politika.
‘Mercenarët e huaj’
Vuçiç gjithashtu vazhdoi luftën e tij me median e pavarur – armiqtë e tij më të mëdhenj.
Një fushatë e pisët kundër BIRN dhe dy organizatave të tjera monitoruese CINS dhe KRIK u orkestrua – qeveria dhe aleatët e saj iu referuan atyre si mercenarë të huaj të paguar nga perëndimi për të rrëzuar qeverinë.
Gazeta Informer pretendoi se grante të huaja i jepeshin OJQ-ve në data të kombinuara që koincidonin me publikimet e “çështjeve false kundër njerëzve të afërt me qeverinë”.
Informer gjithashtu publikoi një dokument që pretendonte se ishte deklarata financiare e BIRN nga Raiffeisen Bank. Gazeta pretendoi se Komisioni Europian “po financon direkte përpjekjet për të rrëzuar Vuçiç dhe për të sjellë kaos në Serbi”.
Telashet ministrore
Viti i kaluar u njollos edhe nga disa raste të politikanëve të dyshuar për korrupsion, të gafave të ministrave, blerjes së apartamenteve luksoze në bregdetin bullgar dhe së fundmi fyerjeve seksiste.
Kryebashkiaku i Beogradit Sinisa Mali ishte në mes të një trazire për 24 apartamente që ai dyshohet se ka blerë në Bullgari si përfaqësues
ligjor i dy kompanive jashtë shtetit bazuar në Ishujt Britanikë Virxhin. Mali i shpërfilli pretendimet pavarësisht thirrjeve të opozitës për largimin e menjëhershëm.
Ende, duket se shumica e vëmendjes iu dha ministrit serb të mbrojtjes, Bratislav Gasiç.
Pavarësisht shumë shkeljeve të tij – përfshirë pretendimet për nepotizëm dhe një përplasje helikopteri në mars ku vdiqën shtatë njerëz – pati një deklaratë seksiste në fillim të dhjetorit që i kushtoi ministrit postin. Kur gazetarja u gjunjëzua që një koleg të filmonte më mirë me kamera, Gasiç bëri shaka: “Më pëlqen shumë kur gazetarët gjunjëzohen kaq lehtë”.
Ai kërkoi falje më pas, por kjo nuk e ndaloi Vuçiç ta largonte atë për komentin e pavend.
Por premtimi i Vuçiç është edhe një premtim: do të shihet se kur dhe si Gasiç do të hiqet dhe cili do ta zëvendësojë atë.
Kriza e migrantëve
Si pjesa tjetër e Ballkanit, Serbia pa një fluks masiv refugjatësh dhe migrantësh që erdhën nga Lindja e Mesme dhe Afrika. Që nga fillimi i vitit, rreth 500,000 migrantë janë regjistruar në Serbi.
Situata kaotike e drejtuar nga Serbia dhe Kroacia çoi në shkëmbim akuzash dhe mbyllje të kufirit në shtator, një lëvizje që çoi në një luftë tregtare.
Por tragjedia e Parisit e vuri Serbinë – si dhe të gjithë Ballkanin – në qendër të vëmendjes.
Një pasaportë siriane me emrin e Ahmad al-Mohammad u gjet në trupin e një kamikazi pranë stadiumit francez. Nuk u konfirmua nëse pasaporta qe origjinale, por zyrtarët e policisë në Ballkan konfirmuan se burri në pasaportën siriane bashkë me refugjatë të tjerë ndoqi itinerarin e Ballkanit nga Greqia në Maqedoni, Serbi dhe Kroaci.
Numri i refugjatëve ra pas sulmeve vdekjeprurëse të Parisit, kur Serbia – bashkë me vende të tjera në rajon – mbyllën kufirin ndaj refugjatëve ekonomikë. Nga 19 nëntori, vetëm refugjatët nga Siria, Afganistani dhe Iraku u trajtuan si migrantë të ligjshëm.
Ndërkohë, krerët serbë nënvizuan disa herë se ata e menaxhuan krizën në mënyrë më të suksesshme se shumica e fqinjëve të tyre.
Prioriteti i joshjes së investitorëve
Më 20 nëntor, Serbia finalizoi një marrëveshje mbi një miliard euro për kredi parandaluese me FMN, me shpresat e krijimit të besimit dhe joshjes së investitorëve.
FMN-ja pezulloi programin e fundit të kredive parandaluese me Serbinë në shkurt 2012 kur Beogradi nuk përmbushi shënjestrat e shpenzimeve dhe borxhit publik.
“Ne duam një vend ekonomikisht konkurrues, jo një që do të përpiqet të arrijë vendet e BE-së, por një vend që do të ofrojë një vend të sigurt jetese për shtetasit e tij,” tha Vuçiç atëherë.
Por përveç marrëveshjes së suksesshme me FMN-në, viti u shënua me disa protesta të organizuara nga qytetarët e zemëruar – duke filluar nga fermerët e pakënaqur me ligjin e ri të propozuar të tokës dhe nga huamarrësit e frangave zvicerane deri te protestuesit kundër projektit Belgrade Ëaterfront, projekt zhvillimi buzë lumit të kryeqytetit.
Pati edhe protesta të organizuara nga mësuesit, dhe protesta të sindikatave të pensionistëve – dy nga disa sektorët publikë të goditur rëndë nga shkurtimet buxhetore të nëntorit 2014, duke filluar nga 10 deri në 25 për qind.
Pas bisedimeve me FMN në korrik, Vuçiç premtoi rritjen e rrogave të sektorit publik në janar 2016 dhe gjithashtu rritjen e pensioneve me rreth 250 dinarë (2 euro).
Vuçiç atëherë tha se rritja nuk do të jetë simbolike por do të ishte më pak se ajo që FMN do të lejonte – siç tha ai – pasi Serbia do të sigurojë progres.
“Jam FMN më i madh sesa FMN-ja,” tha kryeministri në atë kohë.