Miliarda njerëz në botë flenë dhe zgjohen të uritur, por bota prodhon mjaftueshëm për t’i ushqyer të gjithë. Ja çfarë duhet të bëjnë liderët botërorë për t’i dhënë fund një herë e mirë varfërisë dhe për t’i siguruar njerëzve të drejtën themelore për të jetuar jashtë varfërisë.
Shtatorin e shkuar, liderët botërorë bënë një zotim për t’i dhënë fund varfërisë në vitin 2030, si pjesë e Synimeve të Qëndrueshme të Zhvillimit të Kombeve të Bashkuara, SDG. Tingëllon si një sipërmarrje e rëndësishme. Në fakt, bota tashmë prodhon mjaftueshëm produkte për ushqyer këdo. Përse vazhdon të ekzistojë ky problem?
Varfëria dhe uria janë të lidhura ngushtë, ndaj kjo është arsyeja përse SDG-të duan t’i eliminojnë të dyja. Për dikë që jeton në përkufizim e varfërisë nga Banka Botërore me 1.90 dollarë në ditë, ushqimi përmbën rreth 50-70% të të ardhurave. Banka vlerëson se thuajse katër e pesta e të varfërve të botës jetojnë në zona rurale, megjithëse ato zona përbëjnë më pak se gjysmën e popullsisë botërore. Konkluzioni i qartë është se rritja e qëndrueshmërisë së të ardhurave rurale është e nevojshme për të zhdukur urinë.
Kjo nuk do të jetë e lehtë. Shumica e vendeve në zhvillim sot janë të rënduar nga normat e larta të papunësisë dhe punësimit nën normën e aftësive. Dhe me perspektivat aktuale ekonomike të ulëta, veçanërisht prej çmimeve të ulëta të mallrave dhe vazhdimësisë së kursimit fiskal në shumicën e vendeve, presioni mbi të ardhurat rurale ka gjasa të përkeqësohet.
Por edhe nëse vendet arrijnë të shkojnë drejt zhvillimit gjithëpërfshirës, kjo nuk do të jetë e mjaftueshme për të eliminuar urinë deri në 2030. E vetmja mënyrë për ta bërë këtë është të zbatohet mbrojtja sociale e mirëprojektuar dhe të shtohen investimet pro të varfërve.
Sipas Bankës Botërore, një milionë njerëz në 146 vende me të ardhura të ulëta dhe të mesme aktualishtt marrin një llojë mbrojtje sociale. Megjithatë 870 milionë e atyre që jetojnë në varfëri ekstreme, kryesisht në zona rurale nuk marrin mbështetje.
Nuk është çudi që vendet me mangësitë më të mëdha janë ato me të ardhura të ulëta, ku mbrojtja sociale mbulon më pak se një të dhjetën e popullsisë, 47% e të cilëve jetojnë në varfëri ekstreme. Në vendet me të ardhura të ulëta-të mesme, mbrojtja sociale arrin rreth një të katërtën e atyre që jetojnë në varfëri ekstreme, duke lënë jashtë mbështetjes rreth gjysmë miliardi njerëz. Në vendet me të ardhura të mesme, rreth 45% e atyre që jetojnë në varfëri ekstreme marrin përfitime sociale.
Kjo qartazi nuk është e mjaftueshme. Mbrojtja e përmirësuar sociale mund të ndihmojë në sigurimin e konsumit të duhur të ushqimit dhe t’i mundësojë marrësve investimin në kapacitetet e tyre të ushqimit, shëndetit dhe aspekteve të tjera produktive. Investime të tilla rrisin qëndrueshëm të ardhurat, mundësojnë shtimin e mëtejsëhm në investimin produktiv personal, ndaj thyejnë rrethin vicioz të varfërisë dhe urisë.
Qeveritë gjithashtu duhet të bëjnë investime, për të siguruar që ata që janë zhytur në varfëri të arrijnë pikën ku mund të investojnë te vetja. Një investim i madh në fazë të hershme do të gjeneronte të ardhura shtesë më herët, duke pakësuar kostot e financimit afatgjatë. Për më tepër, mund të nxisë kërkesën agregate, për të cilën ekonomia botërore ka shumë nevojë.
Bota mund të përballojë investimin e nevojshëm. Sipas vlerësimeve nga Organizata Ushqimi dhe Bujqësia, FAO, Fondi Ndërkombëtar për Zhvillimin Bujqësor IFAD dhe Programi Botëror i Ushqimit ËFP, do të kushtonte rreth 0.3% të të ardhurave botërore të 2014. Gjithçka që duhet është që vendet më të pasura të ofrojnë mbështetje buxhetore dhe ndihmë teknike ndaj vendeve me të ardhura të ulëta të cilat janë në nevojë. (Shumica e vendeve me të ardhura të mesme mund të përballojnë vetë financimin e nevojshëm).
Nuk duhet të jetë e vështirë të gjenerohet vullnet politik për të ofruar ndihmën e nevojshem, të paktën në teori. Mbi të gjitha, ka kaluar më shumë se gjysmë shekulli që nga miratimi i Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut dhe Marrëveshjes mbi të Drejtat Ekonomike, Sociale dhe Kulturore, që trajtojnë nevojat materiale të të gjithë personave si një e drejtë themelore e njeriut. Disa vite më parë, presidenti amerikan Franklin D. Roosevelt e quajti “lirinë nga dëshira” – që përfshin edhe lirinë nga uria – një nga katër liritë thelbësore të cilën duhet ta kenë të gjithë njerëzit kudo në botë.
Tani, me miratimin e SDG-ve, qeveritë kudo janë të detyruara të ndërmarrin përgjegjësi për t’i dhënë fund varfërisë dhe urisë, si dhe për të krijuar kushtet e nevojshme që të dyja të lihen pas një herë e mirë. Forumi i ardhshëm Politik i Nivelit të Lartë mbi Zhvillimin e Qëndrueshëm përfaqëson një mundësi të artë për të çarë përpara rrugën, duke vendosur prioritete me afat të shkurtër dhe të mesëm.
Dhënia fund e varfërisë dhe urisë në një mënyrë të qëndrueshme është moralisht e drejtë, politikisht fitimprurëse dhe ekonomikisht e mundshme. Për liderët botërorë, mosveprimi nuk është më një mundësi.
Ky artikull u prodhua në bashkëpunim me Project Syndicate.