I lodhur nga riparimi i këpucëve, mjeshtri Branislav Stajiç i është dedikuar teknikave tradicionale të krijimit të këpucëve të reja dhe tashmë ka tërhequr shumë studentë që duan të mësojnë aftësitë e tij.
I ndodhur pranë Klubit të Futbollit Sindjeliç në rrugën Vojislava Ilica 82, “Obucar Bane,“ ose Këpucari Bane, gjendet lehtësisht. Një tabelë ku lexon “OBUCAR” duket nga një gardh që ndan një kopsht privat me pjesën tjetër. Menjëherë dallohet Branislav Bane Stajiç, një burrë te të pesëdhjetat, i cili më afrohet me një buzëqeshje të madhe.
Punishtja e tij ndan oborrin me shtëpinë e familjes dhe kështu ka qenë që prej vitit 1985. Përpara kësaj, familja e Stajiç lëvizte shpesh, sidomos në lagjen Karaburma të Beogradit.
Punishtja ndahet në dy pjesë: një dhomë ku Bane bën këpucët në mënyrë tradicionale dhe një dhomë ku djali dhe trashëgimtari i perandorisë së këpucëve Bane, mëson si të punojë.
“Djali im po merr në ngarkim këpucarinë. Ai ishte i papunë si shumë të tjerë këtu dhe kjo punë i ka garantuar atij eksperiencë dhe pavarësi,” thotë Bane teksa hyjmë në punishte, krenar për faktin se djali i tij, tani në të njëzetat është brezi i katërt i familjes që i do shumë këpucët.
Dhoma e vogël është e tejmbushur me këpucë: të vjetra, të reja, të papërfunduara, copëza prove të këpucëve që do të bëhen, makineri dhe pajisje të ndryshme pune dhe foto bardhezi të anëtarëve të tij të familjes. Është e rehatshme dhe mban erë të mirë lëkure dhe ngjitësi.
“Gjyshi im mësoi të rregullonte këpucë përpara luftës së dytë botërore dhe punoi pasi lufta mbaroi,” shpjegon Bane, duke shtuar se i ati pasoi gjithashtu gjurmët e gjyshit.
“Unë u rrita në një punishte dhe mësova ta bëj. Por, nuk më pëlqente edhe aq shumë,” thotë mjeshtri, duke argumentuar se ai nuk kishte plane të ndiqte biznesin e familjes kur ishte në moshë të re.
Por ai nuk kishte mundësi tjetër veçse të bëhej një mjeshtër i riparimit të këpucëve për shkak të performancës së ulët në shkollë, pranon ai.
Megjithatë, menjëherë pas mbarimit të shkollës ai mori një diplomë për këpucar dhe Bane filloi punën e parë.
“Atëherë, një vend pune të priste sapo mbaroje arsimin. Kalova 12 vite pune për Industrinë e Këpucëve të Beogradit,” kujton ai.
Pastaj kompania filloi falimentin dhe Bane vendosi të hapte këpucarinë e tij, një biznes që është ende në këmbë.
Kthim te elementarja
Pas vitesh të riparimit, Bane pranon se ai u lodh duke rregulluar këpucët e njerëzve. Atij i duhej diçka tjetër, një pasion që do ta bënte të lumtur dhe të ndjente gjallëri. Ndaj, tre ose katër vite më parë ai filloi të bënte vetë këpucë.
“Kontrollova kudo në internet se këpucaria ishte e njohur dhe e paguar mirë. Dhe unë e kisha neglizhuar sepse mendoja që askujt nuk i interesonte më,” thotë Bane.
Edhe pse profesioni i tij i ri sapo ka filluar – klientët për këpucët me porosi janë ende të vështirë për t’u gjetur – megjithatë sipas tij ai mbetet entuziast dhe ai planifikon të punojë pa u lodhur për ëndrrën e tij. Duhen katër ose pesë ditë për të përfunduar një palë këpucë të bërë me porosi, shpjegon mjeshtri dhe çmimi mesatar është 140 euro.
Por përveç se bën këpucë, Bane është gjithashtu i vendosur të ofrojë leksione për bërjen e këpucëve dhe rezultati ishte disi i papritur. Shumë të moshuar, të mirëarsimuar dhe në gjendje të mirë financiare iu përgjigjën thirrjes së tij dhe filluan të mësonin këpucarinë. Çdo student ka një arsye të veçantë që merr leksione, shton mjeshtri.
“Studenti im i fundit ishte një inxhinier mekanik që punonte për një kompani të huaj, që ka një rrogë shumë të mirë dhe thjesht donte të mësonte si të bënte këpucë. Ai është i interesuar në gjithçka – në projektimin e këpucëve, prodhimin e formave, qepje dhe bashkimin e të gjithave në fund,” thotë Bane.
“Arsyeja e tij është dashuria ndaj këpucëve dhe fakti që do të mund të bëjë një palë për veten,” shton Bane.
Është edhe një i ri i cili punon si ekonomist në një kompani në Beograd dhe që e pëlqeu shumë kursin.
“Për ta, bërja e këpucëve është si një ëndërr e realizuar. Janë shumë të lumtur dhe të mrekulluar nga ajo që kanë bërë,” thotë Bane.
“Ndjej përmbushje kur studentët e mi janë të lumtur”.
Kohë të mira dhe kohë të këqija
Gjatë këtyre viteve, Bane pranon se ai ka parë çdo gjë – si gjëra të mira dhe jo të mira. E gjitha varet nga situata politike dhe ekonomike në vend, pretendon ai.
“Për mua është më mirë kur standardi i jetesës është i lartë”.
Ndërsa në fund të viteve 1980 – kur ai hapi biznesin e tij – ishte koha më e përshtatshme, ai kujton se viti 1993 ishte deri tani viti më i keq për të dhe biznesin e tij.
“Çmimet ndryshonin vazhdimisht dhe njerëzit mezi shtynin muajin. Disa nga klientët e mi më sillnin trasta me patate, lapsa dhe blloqe se nuk më paguanin dot para,” kujton ai.
Në vitin 1993, Bane pranon se atij i duhej të blinte materiale të përdorura pasi nuk kishte mënyrë tjetër. “Blija sholla nga këpucët ushtarake dhe gomë nga gomat e makinave dhe përdorja ato,” pretendon Bane.
Ndërsa gjërat u bënë pak më mirë nga mesi i viteve 1990, mjeshtri thotë se kohët e vështira janë kthyer sërish.
“Është keq edhe tani. Njerëzit duhet të zgjedhin nëse do të blejnë bukë apo do të rregullojnë këpucët. Sigurisht që zgjedhin bukën; nuk ka ndonjë gjë të madhe për t’u menduar këtu,” përfundon ai.
