Rusia nuk mund të vendosë veton në Këshillin e Sigurimit të OKB-së për marrëveshjen midis Maqedonisë dhe Greqisë, tha qeveria maqedonase pasi Moska e deklaroi “të vdekur” marrëveshjen aktuale dhe tha se çdo zgjidhje e ardhshme duhet të referohet në Këshillin e Sigurimit.
Fati i marrëveshjes historike të Maqedonisë me Greqinë nuk varet nga Këshilli i Sigurimit i OKB-së – ku Rusia ka pushtetin e vetos – tha qeveria maqedonase të mërkurën, duke iu përgjigjur frikës se Kremlini mund të përpiqet të bllokojë marrëveshjen.
Zëdhënësi i qeverisë Mile Bosnjakovski tha të mërkurën se bisedimet e ndërmjetësuara nga OKB-ja për zgjidhjen e mosmarrëveshjes me Greqinë mbi emrin e Maqedonisë do të konsiderohen të përfunduara me sukses kur të dyja palët të njoftojnë Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së se kanë arritur një zgjidhje të pranueshme nga të dyja palët.
Kreu i OKB-së thjesht do t’ia përcjellë këtë informacion Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe nuk do të kërkojë opinionin e tij, tha zëdhënësi i qeverisë. “Këshilli i Sigurimit nuk do të diskutojë apo do të marrë vendime për këtë çështje,” shpjegoi Bosnjakovski.
Shqetësimet u ngritën pasi Rusia të hënën e lajmëroi marrëveshjen të vdekur pas pjesëmarrjes së ulët në referendumin e së dielës në Maqedoni.
Të hënën në një deklaratë për shtyp, ministria e jashtme ruse vlerësoi se, pasi shumica e votuesve e bojkotuan referendumin, marrëveshja e emrit ishte praktikisht e vdekur.
Kremlini gjithashtu nënvizoi se bisedimet Greqi-Maqedoni duhet të jenë çështje diskutimi në Këshillin e Sigurimit, ku Moska ka të drejtën e vetos.
“Si një anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, Rusia po monitoron nga afër zhvillimin e kësaj situate. Ne vijojmë nga fakti se sipas paragrafit 3 të Rezolutës 845 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, rezultatet e bisedimeve midis Shkupit dhe Athinës do të shqyrtohen në Këshillin e Sigurimit të OKB-së,” shkroi Kremlini.
BIRN i kërkoi të mërkurën Ministrisë së Jashtme ruse të sqarojë këtë deklaratë, por nuk mori një përgjigje deri në kohën e publikimit.
Dimitar Bechev, një studiues në Qendrën për Studime Europiane në Universitetin e Harvardit dhe Drejtor i Institutit të Politikave Europiane në Sofje thotë se Rusia nuk mund ta bllokojë integrimin perëndimor të Maqedonisë, por “sigurisht që mund ta ndërpresë” atë.
“Rusia nuk vepron e vetme. Zakonisht ajo përpiqet të forcojë aktorët pengues në arenën e brendshme. Pra, në analizën përfundimtare, janë lojtarët lokalët e Ballkanit ata që paraqesin pengesat,” shpjegoi Bechev.
Ai tha për BIRN se nëse marrëveshja e emrit vihet në zbatim nëpërmjet një ndryshimi kushtetues në parlamentin maqedonas dhe më pas ratifikohet nga parlamenti në Greqi,” Rusia s’do të mund të bëjë asgjë”.
Nëse marrëveshja vihet në zbatim nga Maqedonia nëpërmjet ndryshimeve kushtetuese të parashtruara nga qeveria, kjo do të heqë pengesën më të fundit që vendi të bëhet anëtar i NATO-s në vitin 2019 dhe gjithashtu do të hapë rrugën drejt pranimit në BE.
Rusia kundërshton anëtarësimin e Maqedonisë në NATO dhe zgjerimin e NATO-s në Ballkan në përgjithësi.
Një ish-deputet maqedonas, tani kreu i Këshillit Euro-Atlantik të Maqedonisë, Ismet Ramadani, i quajti deklaratat ruse tendencioze.
“Dhënia e sinjaleve se Rusia mund të pengojë marrëveshjen e emrit në Këshillin e Sigurimit të OKB-së shkon kundër postulatit dhe parimeve të OKB-së dhe përfaqëson një politikë krejtësisht pa principe,” tha Ramadani.
Më shumë se 90 për qind e votuesve në referendumin në Maqedoni të dielën mbështetën marrëveshjen me Greqinë, por pjesëmarrja e ulët e bëri rezultatin të pavlefshëm.
Kryeministri i Maqedonisë, Zoran Zaev, ka thënë se nëse nuk arrin të bindë disa nga deputetët e opozitës që të mbështesin marrëveshjen në parlament, ai do të thërrasë zgjedhje të parakohshme.
Por Rusia ka marrë anën e partisë kryesore të opozitës VMRO DPMNE, duke këmbëngulur se pjesëmarrja e ulët i vë vulën marrëveshjes.
Rusia gjithashtu ka akuzuar BE-në, NATO-n dhe SHBA-në se po shpërfillin bojkotin e referendumit dhe vullnetin e popullit maqedonas.
“Dëshira për të siguruar dhe përshpejtuar anëtarësimin e Shkupit në NATO, pavarësisht vullnetit të popullit maqedonas, është e qartë,” shkroi ministria e jashtme e Rusisë.
Ramadani akuzoi Rusinë se po përpiqet ta përdorë Maqedoninë si një peng në betejat e saj me BE-në, NATO-n dhe Shtetet e Bashkuara.
“Ata bëjnë vazhdimisht deklarata të cilat, për fat të keq, janë të ngjashme me disa grupe në Maqedoni dhe me pjesë të partive të opozitës. Ato i ngjajnë deklaratave të presidentit maqedonas Ivanov – që është një ndërhyrje flagrante në punët e brendshme të Maqedonisë,” tha Ramadani.
Presidenti Ivanov ka kundërshtuar ashpër marrëveshjen me Greqinë, duke e përshkruar atë si “vetëvrasje”.
Ndërkohë, Zaev ka nevojë për mbështetjen e dy të tretave të deputetëve në parlamentin me 120 vende për të çuar përpara ndryshimet kushtetuese dhe për të miratuar emrin e ri të pranuar të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Kampi i Zaevit aktualisht ka mbështetjen e 71 prej 80 deputetëve të nevojshëm. Një përpjekje e fundit për të bindur opozitën që të ndryshojë kursin e saj pritet të fillojë në ditët në vijim.