Ndërsa kryeqyteti i Shqipërisë, Tirana, përgatitet për një takim të nivelit të lartë që mbledh liderët e Bashkimit Evropian, shteteve anëtare të tij dhe gjashtë aspirantëve të Ballkanit Perëndimor, Presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel, i kërkon rajonit të bëjë lëvizje të guximshme në procesin e tyre të integrimit dhe që BE-ja t’i mbajë dyert hapur.
Takimi është pjesë e të ashtuquajturit Procesi i Berlinit, një nismë e mbështetur nga BE-ja për të nxitur bashkëpunimin rajonal midis Serbisë, Malit të Zi, Bosnjës dhe Hercegovinës, Kosovës, Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut dhe për të ndihmuar përpjekjet e tyre për integrim evropian, të cilat deri më tani kanë rezultuar në disa nisma dhe angazhime.
“Procesi i zgjerimit është një investim në paqe, në siguri, në prosperitet. Ka përgjegjësi, por edhe përfitime dhe përfitimet mund të jenë më të prekshme përpara se të presim vendimin përfundimtar”, tha Michel për BIRN në një intervistë telefonike të premten.
Duke folur për BIRN nga zyra e tij në Bruksel, Michel tha se takimi i së hënës do të jetë një mundësi që liderët e BE-së dhe të Ballkanit Perëndimor “të sqarojnë se cilat janë qëllimet tona të përbashkëta”.
“Liderët evropianë do të jenë të pranishëm së bashku me liderët e Ballkanit Perëndimor dhe ne mund të identifikojmë hapat e ardhshëm”, tha Michel.
“Është një moment shumë i përshtatshëm sepse Komisioni Evropian supozohet të publikojë raportin e tij në javët në vijim dhe Këshilli Evropian do të mblidhet në dhjetor, dhe gjithashtu sepse një javë më parë në Granada, Spanjë, 27 liderët e BE-së filluan diskutimi për reformat që do të nevojiten nga ana e BE-së”, shtoi ai.
Takimi pason dhunën e re në Kosovë
Diplomati belg, i cili mori drejtimin e Këshillit Evropian në 2019, beson se një dialog i ngushtë ndërmjet lidershipit të Bashkimit Evropian dhe Ballkanit Perëndimor është i një rëndësie të madhe, “për t’u siguruar që të gjithë të jenë të vetëdijshëm se ekziston një dritare e veçantë mundësish që nuk duhet humbur”.
Por takimi i Tiranës vjen në sfondin e një incidenti të rëndë në veriun e paqëndrueshëm të Kosovës ku, më 24 shtator, një grup serbësh të armatosur vranë një oficer të Policisë së Kosovës në një pritë, ndërsa tre nga sulmuesit u vranë të njëjtën ditë pasi policia rrethoi grupin në fshatin verior të Banjskës, rreth 55 kilometra në veri të Prishtinës.
Incidenti ishte një goditje ndaj përpjekjeve të komunitetit ndërkombëtar për të kapërcyer dallimet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë përmes një procesi dialogu që filloi në vitin 2011 dhe rezultoi në një marrëveshje verbale midis kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiç, në mars të këtij viti.
Mirëpo, zbatimi i kësaj marrëveshjeje as që ka filluar, ndërsa Kurti pohon se gjërat kanë ndryshuar që nga sulmi.
Presidenti i Këshillit Evropian, i cili e dënoi incidentin e Kosovës, thotë se përdorimi i dhunës “nuk është mënyra evropiane për zgjidhjen e problemeve”.
Michel po i bënte komentet e tij disa momente pasi partia serbe e Kosovës e mbështetur nga Beogradi, Lista Serbe, bëri një kthesë dhe pranoi të merrte pjesë në zgjedhjet komunale në komunat veriore me shumicë serbe – nëse kryetarët aktualë shqiptarë të Kosovës japin dorëheqjen dhe nëse autoritetet njoftojnë një datë të re zgjedhjesh.
“Ky është një mesazh i rëndësishëm, për të bërë progres kur bëhet fjalë për zgjedhjet në veri të Kosovës, sepse ka një njoftim për zgjedhjet që do të ishte një sinjal shumë i rëndësishëm, kështu që të gjithë palët e interesuara duhet të punojnë së bashku për të bërë të mundur organizimin e këtyre zgjedhjeve”, shtoi Michel.
Duke folur për sulmin vdekjeprurës në veri të Kosovës, për të cilin pala kosovare fajëson Serbinë, Michel tha se hetimet janë duke vazhduar.
“Ka hetime në vazhdim dhe BE-ja është gjithmonë në anën e së vërtetës dhe le të bëjmë të mundur që ekipi i hetimeve të sqarojë se çfarë ka ndodhur. Ata që janë të përfshirë, autorët, duhet të dalin para drejtësisë, bazuar në atë hetim”, tha ai.
Koha për të ndaluar “retorikën përshkallëzuese” në Bosnje
I pyetur për deklaratat e përsëritura secesioniste të liderit serb të Bosnjës, Milorad Dodik, Michel tha: “Retorika përshkallëzuese nuk është zgjidhja. Nuk do të sjellë asnjë zgjidhje. Retorika inflamatore nuk është mënyra e duhur.”
Bosnjës dhe Hercegovinës iu dha statusi i vendit kandidat për në BE vitin e kaluar dhe kreu i Këshillit Evropian kujton një takim që ai mbajti vitin e kaluar me liderët politikë të Bosnjës.
“Kam pasur të drejtë që u kam besuar liderëve të ndryshëm politikë në Bosnje dhe Hercegovinë, sepse pas atij takimi, u zhvilluan zgjedhjet dhe pas kësaj ne ishim në gjendje t’i jepnim statusin kandidat Bosnjës dhe Hercegovinës, që është një sinjal shumë i rëndësishëm që ne në anën e BE-së duam t’u besojmë liderëve politikë në Bosnje dhe Hercegovinë”, tha Michel.
“Tani u takon liderëve politikë në Bosnjë dhe Hercegovinë të tregojnë se sa sinqerisht duan të bëjnë përparim në rrugën drejt BE-së”, shtoi ai.
Duke folur për Maqedoninë e Veriut, bisedimet e anëtarësimit të së cilës në BE janë peng i miratimit të amendamenteve kushtetuese në përputhje me kërkesat bullgare, Michel tha se pret që parlamenti i Maqedonisë së Veriut të miratojë ndryshimet, siç propozohet nga qeveria.
“Dëshiroj të përgëzoj vendimin e marrë nga qeveria e Maqedonisë së Veriut për të miratuar ndryshimet kushtetuese në parlament. Qeveria po bën atë që duhet, për të bërë të mundur që parlamenti të marrë një vendim, por ne i dimë vështirësitë për të marrë një shumicë prej dy të tretash”, thotë ai.
“E di që shumica dërrmuese e njerëzve në Maqedoninë e Veriut e shohin të ardhmen e tyre brenda BE-së dhe unë u them atyre mos u dorëzoni, bëni shumë të qartë se ju dëshironi të ardhmen tuaj brenda BE-së për më shumë prosperitet, për më shumë siguri, për më shumë. stabilitet dhe, sinqerisht, shpresoj se do të jetë e mundur të zgjidhet kjo çështje në parlament herët a vonë, dhe nëse do të ishte më shpejt, do të ishte më e mira”, shtoi ai.
Michel thotë se si vendet e BE-së ashtu edhe vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të jenë gati për fazën tjetër të zgjerimit, të parashikuar për vitin 2030.
“Kam bërë propozimin që në vitin 2030 të jemi gati nga të dyja palët. Duhet të jetë një ambicie e qartë dhe ndiej se ka gjithnjë e më shumë mbështetje”, tha Michel.
“Nëse nuk caktoni një afat, edhe nëse nuk është një afat ligjor, atëherë ekziston një tundim për t’u zvarritur nga të dyja palët”, tha ai.
“Mendoj se nëse jemi të sinqertë, nëse jemi shumë të vendosur, koha është e dobishme dhe jam shumë i kënaqur që Josip Borrell dhe komisioneri i Zgjerimit, Oliver Varhelyi, mbështesin idenë se koha është e dobishme, për të na detyruar të jemi aktive dhe të punojmë drejt këtij qëllimi”, përfundoi ai.
