Kryetari i Partisë Demokratike zyrtare, Lulzim Basha depozitoi të hënën në Kuvendin e Shqipërisë një propozim për ndryshim në Kodin Penal, duke kërkuar dënimin me gjobë ose burg të deputetëve, në rast se këta gjenden fajtorë për shpifje, një kërkesë kjo që dukshëm bie ndesh me jurispudencën e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut dhe me tendencën e përgjithshme të botës demokratike për dekriminalizimin tërësor dhe final të shpifjes dhe fyerjes.
Basha nuk ka dorëzuar relacion shoqërues për të argumentuar se pse, sipas opinionit të tij, një masë e tillë është e nevojshme. Propozimi i tij vjen vetëm pak muaj pasi, raporti i misionit të vëzhguesve të OSBE-ODIHR për zgjedhjet e 14 majit, përsëriti rekomandimin e mëparshëm për dekriminalizimin e shpifjes. [Link]
Sipas propozimit të publikuar në faqen e Kuvendit kërkohet ndërhyrje në nenit 120 të Kodit Penal duke shtuar një paragraf të ri.
“Kur, kjo vepër, kryhet nga të zgjedhurit, gjatë kohës së ushtrimit të mandatit, në seancat parlamentare të Kuvendit, apo në çdo formë tjetër, përbën kundravajtje penale dhe dënohet me gjobë ose burgim deri në dy vjet,” thuhet në propozimin e Bashës. [Link]
Neni aktuali nuk shënjon politikanët më vete dhe trajton shpifjen dhe fyerjen në përgjithësi si kundravajtje, e cila dënohet me gjobë nga 50 mijë deri në 3 milionë lekë. Kërkesat e vazhdueshme të avokatëve për mbrojtjen e lirisë së fjalës kanë qenë në përputhje me rekomandimet e OSBE-ODIHR për dekriminalizimin e shpifjes dhe për trajtimin e problemeve të kësaj natyre si çështje civile.
Pyetur nga BIRN, zyra e shtypit pranë PD-së i tha BIRN se iniciativa synon të frenojë fenonomenin e akuzave politike të pabazuara në fakte dhe prova.
“Të zgjedhurit në Kuvend nuk mundet të kenë një trajtim preferencial në raport me zgjedhësit e tyre. Deputetët nuk mund të kenë lirinë e shpifjes, përsa kohë kjo liri nuk u njihet as nga Kushtetuta,” tha zyra e shtypit e Bashës.
Propozimi për një dënim më të ashpër për deputetin, sipas PD-së, bëhet “për shkak të ndikimit të dhe publicitetit që u ofrohet qëndrimeve të tyre në publikun e gjerë”.
Kryeministri Edi Rama pati një shqetësim të ngjashëm me Bashën në vitin 2015, kur propozoi kriminalizimin e asaj që ai e quajti “shpifje ndaj zyrtarëve të lartë”. Edhe Rama, njësoj si Basha, pretendoi në atë kohë se dëmi që i bëhet shoqërisë nga cënimi i reputacionit të zyrtarëve, kërkon dënim me burg dhe jo thjesht trajtimin e tyre si çështje civile. Në atë kohë, Rama u detyrua të tërhiqet nga propozimi pas një orteku kritikash vendëse dhe ndërkombëtare.
Ndryshe nga sa sugjeron Basha, Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut konsideron debatet politike si të tilla që gëzojnë nivelin më të lartë të mbrojtjes, pavarësisht nëse mund të jenë apo jo shpifëse.
Ndryshe nga bota, deputetët shqiptarë kanë vendosur ndryshe. Në vitin 2012, kur u krye reforma e fundit sa i përket lirisë së shprehjes dhe nga Kodi Penal u hoqën dënimet me burg për shpifje dhe fyerje, me kërkesë të deputetes Ermonela Felaj, në atë kohë në opozitë, propozimi fillestar për dekriminalizim të plotë u rrëzua.