Fondi Shqiptar i Zhvillimit, FSHZH, shprehet se ndryshe nga deklaratat e mjedisorëve dhe shkencëtarëve në mbrojtje të kauzës së lumit Shushicë, projekti i ujësjellësit të Himarës jo vetëm nuk përbën rrezik real për vazhdimësinë e jetës së komunitetit, por do ta përmirësojë atë, pasi ndikon pozitivisht në cilësinë e jetës së përdoruesve.
Në një përgjigje me shkrim, FSHZH i tha BIRN se është duke kryer një studim më të detajuar të biodiversitetit, i cili po përgatitet nga ekspertë ndërkombëtarë dhe është në fazën finale të tij.
“Duke parë rëndësinë e shtuar dhe fokusin e krijuar për Parkun e Vjosës, është kontraktuar edhe një shërbim shtesë për studim më të detajuar të biodiversitetit”, shkruan Fondi Shqiptar i Zhvillimit në reagimin e tij me shkrim.
“Studimi i fundit rikonfirmon impaktin minimal të veprës në Luginën e Shushicës”, shprehet FSHZH.
Ujësjellësi i ri i Himarës po ndërtohet nga Fondi Shqiptar i Zhvillimit si pjesë e Programit të Rehabilitimit të Ujësjellësve Rural IV. Ai parashikon shtrimin e një tubacioni 17,35 kilometra për devijimin e ujit nga burimi i Shushicës, drejt zonës turistike të rivierës së Jonit.
Mjedisorët nuk janë të të njëjtit mendim me FSHZH-në. Sipas Olsi Nikës, drejtues i organizatës mjedisore Eco Albania, ky studim i detajuar që po kryen së fundmi FSHZH-ja është thjesht një përditësim i studimit ekzistues.
“Është duke u përditësuar po i njëjti studim ekzistues, nga po e njëjta kompani që ka bërë studimin e parë, i cili ka qenë absolutisht jo në përputhje me legjislacionin në fuqi për atë kohë”, tha Nika.
Bazuar në të dhënat e Eco Albania, ky studim i përditësuar nga FSHZH-ja po angazhon dy ekspertë shqiptarë, një spanjoll dhe një britanik, por ata nuk kanë kampionuar mostra në zonën e devijimit të ujit, as kanë monitoruar apo analizuar biodiversitetin.
“Ekspertët shqiptarë nuk kanë ndërmarrë programe monitorimi në terren dhe asnjëri prej tyre nuk ka bërë një analizë të ndikimit të projektit të devijimit në biodiversitet”, tha Nika.
Sipas drejtuesit të Eco Albania, kontributi i ekspertëve shqiptarë të kontraktuar nga FSHZH-ja konsiston vetëm në ofrimin e të dhënave të njohura tashmë në lidhje me speciet e gjitarëve, reptilëve, amfibëve, si edhe peshqve.
“Të dhënat shkencore publike të deritanishme tregojnë për shumë specie të rralla të cilat janë sensitive ndaj luhatjeve te prurjeve të ujit në lumë”, tha Nika për BIRN, duke theksuar se ky është një fakt që përtej numrit të studimeve nuk mund të ndryshohet.
Në reagimin e tyre, FSHZH gjithashtu pretendon se procedurat e konsultimeve publike me pjesëtarët e komuniteteve të prekura nga projekti, kanë qenë të plota dhe transparente, ndryshe nga se thonë vetë banorët.
“Në të gjitha rastet, projektuesi ka shoqëruar konsultimet e kryera duke sqaruar pjesën teknike të projektit për banorët”, citon FSHZH në reagim, duke theksuar se procedura kërkon që për takimet konsultative është bashkia përgjegjësja për të njoftuar nëpërmjet strukturave të saj banorët e fshatrave të prekur.
FSHZH pretendon se përgjatë viteve 2018-2020 janë zhvilluar konsultime publike me përfaqësues të fshatrave Kuç, Pilur dhe Kudhës.
Kryetari i fshatit Kuç, Astrit Balilaj, mohon që të jenë bërë konsultime të hapura me banorët, sidomos për pjesën teknike të projektit.
“FSHZH-ja nuk ka bërë konsultime të hapura më banorët as për përmasat e projektit, sasinë e ujit që do të marrin dhe as për efektet negative të mundshme, sidomos në pjesën e sipërme të lumit Brati e lart”, tha Balilaj, duke shtuar se asnjë dëgjesë publike nuk është bërë sipas ligjit.
“Nuk janë vetëm banorët e Kuçit grupi i interesit që preken nga devijimi i burimit të Shushicës, por janë të gjithë banorët e Lumit të Vlorës, rreth 30 fshatra”, vijoi kryetari i fshatit Kuç.
Sipas FSHZH-së, ndikimi i projektit për banorët e komunitetit në Kuç do të ishte minimal, pasi vetë banorët e këtij fshati furnizohen nga burimi i Gurrës.
“Nuk është e vërtetë që i gjithë Kuçi furnizohet nga burimi i Gurrës”, tha Balilaj. “Nga ky burim furnizohet deri tani më pak se gjysma e fshatit”, theksoi ai.
Balilaj shtoi se në Kuç ka akoma familje të cilat nuk furnizohen me ujë dhe devijimi i ujit do ta rëndonte akoma më shumë situatën.
“Është bërë ujësjellësi i ri nga FSHZH-ja dhe nuk funksionon, edhe pse ka dy vite që ka përfunduar – supozohet, dhe është marrë në dorëzim nga Bashkia Himarë”, shpjegoi Balilaj.
“Është vënë në punë vetëm linja e transmetimit nga burimi në depo, por edhe nëse vihet në punë shpërndarja, problemi i furnizimit të Kuçit me ujë të pijshëm nuk zgjidhet plotësisht”, përfundoi ai.
