Një sundimtar i sigurt nuk ka nevojë për një sjellje të tillë prej të forti, dhe as nuk do të duhet të vazhdonte të telefononte Putinin, i cili me sa duket ka pak interes – deri tani – për të bërë më shumë sesa të ngrejë receptorin.
Gjërat nuk po shkojnë sipas mënyrës së Presidentit Bjellorus Aleksander Lukashenko. Që nga zgjedhjet të falsifikuara presidenciale më 9 gusht, shërbimet e sigurisë janë përpjekur të zbatojnë urdhrin e Lukashenkos për t’i dhënë fund protestave paqësore kundër regjimit të tij. Në ditët e fundit, forca e ndërhyrjes së shpejtë (OMON) është kthyer në rrugë dhe ka rifilluar arrestimin e protestuesve, por shumica e të arrestuarve tani po gjobiten në vend që të rrihen. Autoritetet kanë përndjekur gjithashtu gazetarë, duke i tërhequr akreditimet dhe duke dëbuar ata pa dokumentet e duhura.
Për të krijuar përshtypjen se regjimi ka rimarrë kontrollin e hapësirave publike të vendit, autoritetet javën e kaluar nxituan të shpërndanin çdo demonstratë të re në sheshin e Pavarësisë. Por ata u përballën nga masa e grave Bjelloruse. Më 29 gusht, rreth 10,000 njerëz dolën në rrugë, duke e detyruar OMON-in të përpiqej për të siguruar kontrollin, duke lëshuar urdhra në altoparlantë dhe duke hedhur kërcënime të dhunshme.
Në një përpjekje për të rrethuar gratë demonstruese, policia bllokoi sheshet kryesore të qytetit, duke ndaluar trafikun. Por gratë nuk u trembën. Ata marshuan drejt e nëpër rrugën e Pavarësisë për në sheshin Yakub Kolas, ku u përhapën nga trotuaret në rrugën, duke rrethuar automjetet e policisë të dislokuara.
Trupat e OMON nuk guxuan të përgjigjeshin, që të mos shiheshin – ose kapeshin në kamera – duke rrahur gra. Barrikada e policisë që qëndronte krah për krah dukej e mëshirshme ndërsa gratë marshonin në mes dhe rreth tyre, duke brohoritur, “Ne jemi autoritetet këtu!” Gratë u dërgonin një mesazh të dy palëve: Regjimi duhet ta dijë që opozita është e paturpshme dhe pjesa tjetër e opozitës duhet ta dijë që demonstratat do të kenë sukses nëse të gjithë dalin në rrugë.
Kjo demonstratë e fundit ka pasur një efekt të menjëhershëm, duke shpërndarë frikën e protestuesve nga dhuna policore dhe duke ekspozuar joefektivitetin e autoriteteve. Ajo ka treguar se rrugët i përkasin edhe një herë opozitës. Qyteti u rrit përsëri me zë të lartë, me himne proteste si “Unë dua ndryshime” të Kino që bërtasin shumë larg. Makinat u ranë në shenjë solidariteti me demonstruesit dhe flamujt bardhë-kuq-bardhë ishin kudo.
Të nesërmen, më 30 gusht, dhjetëra mijëra njerëz dolën në rrugë. Këtë herë, autoritetet mobilizuan autokolona të tëra furgonësh policie dhe kamionësh të mbushur me personelin e OMON, tela me gjemba dhe topa uji. Ata bllokuan dy pikat kryesore të tubimit: sheshi i Pavarësisë (shtëpia e Asamblesë Kombëtare) dhe zona përreth obeliskut të Minskut Qytet Hero.
Kur demonstruesit u shfaqën në rrugën e Pavarësisë, ata u bllokuan pothuajse menjëherë. Rruga ishte e rrethuar nga të dy anët me furgonë policie dhe zyrtarë të armatosur me mburoja dhe shkopinj. Rrugët lokale të hyrjes ishin mbyllur dhe një turmë e madhe demonstruesish u ndalua për rreth një orë; disa u arrestuan.
Megjithatë, në vend që të rrahin dhe torturojnë me guxim protestuesit, autoritetet tani po përpiqen të paraqiten si përfaqësues të “rendit dhe ligjit” të cilët thjesht po “pastrojnë” rrugët. Por, si strategjitë e tyre të mëparshme, kjo thjesht ka galvanizuar opozitën.
Dhjetëra mijëra demonstrues më 30 gusht u zhvendosën shpejt drejt Obeliskut dhe marshuan drejt e në pallatin presidencial të Lukashenkos, ku i prisnin n automjetet e policisë dhe oficerët me mburoja. Edhe një herë, numri i protestuesve ishte thjesht shumë i madh për autoritetet për të dhënë një përgjigje efektive. Të patrembur, demonstruesit ecën drejt policëve, të cilët qëndruan pas mburojave të tyre.
Në këtë pikë u shfaq Maria Kolesnikova. E fundit nga tre gratë udhëheqëse të opozitës që ka mbetur në Bjellorusi (të tjerat kanë shkuar në internim të përkohshëm për siguri), ajo kërkoi hyrjen në pallat në mënyrë që të mund të fillonte negociatat me Lukashenkon për dorëzimin paqësor të pushtetit. Ky ishte një zhvillim i rëndësishëm për opozitën. Deri më tani, autoritetet kanë arritur t’i mbajnë liderët kryesorë të opozitës larg sferës publike, ose duke i shtyrë ata në fshehje ose internim, ose duke i tërhequr ata nëpër procedurat gjyqësore Kafkeske.
Sigurisht, Lukashenko nuk është lloji i politikanit që do të ulet me kundërshtarët e tij dhe të negociojë një kompromis, e lëre më për transferimin e pushtetit. Kështu, kur ai bëri paraqitjen e tij publike, ai mbante një kallashnikov. Por imazhi i një diktatori të butë që luan ushtarin, vështirë se frymëzon frikë dhe tmerr; përkundrazi, maçizmi i rritur i Lukashenkos e ka bërë atë vetëm një shënjestër talljeje të hapur.
Përveç skenës së këtyre shfaqjeve prej të forti, Lukashenko ka pasur gjithashtu të paktën pesë biseda telefonike me Presidentin rus Vladimir Putin në javët e fundit. Bazuar në deklaratat e Kremlinit pas këtyre thirrjeve, mesazhi ka qenë i njëjtë çdo herë: po, Rusia është gati të ndihmojë, por jo akoma. Kur interpretoni sjelljen e Putinit, duhet të mbani mend se audienca e tij kryesore është publiku rus, jo Bjellorusia. Me popullaritetin e tij duke rënë, Putini shqetësohet për pozicionin e tij të brendshëm, jo për Lukashenkon.
Që kontrolli i Lukashenkos në pushtet është gjithnjë e më i dobët është ndoshta shumë e qartë për udhëheqësin e Kremlinit. Pavarësisht urdhrave dhe kërcënimit të dhunës së ripërtërirë shtetërore, shërbimet e sigurisë së Lukashenkos nuk kanë arritur të pastrojnë rrugët. Nuk ka shenja që demonstratat do të mbarojnë së shpejti.
Në fakt, nëse Lukashenko nuk del me diçka të re, protestat mund të përhapen edhe më gjerë, sepse njerëzit e kanë kuptuar që autoritetet janë impotente. Më e rëndësishmja, shërbimet e sigurisë duhet ta shohin këtë gjithashtu. Shfaqjet patetike të Lukashenkos me kallashnikovin e tij, janë një tallje me përpjekjet e tyre për të kontrolluar rrugët. Një sundimtar i sigurt nuk ka nevojë për një sjellje të tillë prej të forti, dhe as nuk do të duhet të vazhdonte të telefononte Putinin, i cili me sa duket ka pak interes – deri tani – për të bërë më shumë sesa të ngrejë receptorin.