Komisioni i ri Europian mund të jetë pa Komisioner Zgjerimi
Në korrik, presidenti i ri i Komisionit Europian Jean-Claude Juncker theksoi se “BE duhet të bëjë pak pushim nga zgjerimi”. Tani, ai duket se e ka vënë këtë kuptim të zgjerimit në zbatim duke rrëzuar portofolin e Zgjerimit në Komision (ky raport është ende i pakonfirmuar).
Ky i riu mund të bëhet Komisioni i parë pa një Drejtori Zgjerimi që prej vitit 1999 kur Gunter Verheugen nisi punën. Edhe komisioni Santer (1995-1999) kishte Hans van den Broek të përqendruar në Europën Qendrore dhe Lindore. Pa një Komisioner, zgjerimi do të zbresë akoma më poshtë në listën e përparësive të BE.
Kjo mund të konfirmojë shqetësimin që unë pata në mars për faktin që BE rrezikon ‘ta harrojë zgjerimin’.
Plani i Juncker nga korriku në lidhje me zgjerimin është pak çorientues. Edhe “pa bërë një pushim”, zgjerim të BE-së nuk do të ketë për pesë vitet e ardhshme, për sa kohë përqasja aktuale mbahet, për shkak se Mali i Zi dhe Serbia vetëm së fundmi kanë filluar bisedimet për anëtarësim. Kështu, është e paqartë nga plani i tij nëse ai thjeshtë po deklaron atë që dihet, dmth. Është teknikisht e pagjasë apo e pamundur të shohim zgjerim në vitet e ardhshme apo që ai po sugjeron se zgjerimi do të ngadalësohet edhe më shumë. Plani argumenton se “në Presidencën time të Komisionit, bisedimet aktuale do të vijojnë dhe veçanërisht Ballkani Perëndimor do të ketë nevojë të ruajë një perspektivë evropiane”, por ai e lë opsionin hapur nëse bisedime të reja do të hapen dhe nëse BE-ja do të ndërmarrë ndonjë përpjekje për të zgjidhur problemet që pengojnë aktualisht këto vende në të ecurin drejt bisedimeve për anëtarësim.
Nëse del e vërtetë, mospasja e një komisioni për zgjerimin sugjeron se Komisioni i ri mund ta ngadalësojë edhe më shumë zgjerimin. Argumenti kryesor që jepet nga Junker është i ndershëm, nuk ka të bëjë aq shumë me gadishmërinë e vendeve të rajonit, por më shumë me gadishmërinë e BE-së. Gjithsesi, këtu qëndron problemi. Sa për fillim, është një i kuptuar shumë vetëtretës i zgjerimit dhe dhe argumenti fillimisht-ne-duhet-të-tresim është dritëmbyllur.
E dyta, fakti që BE-ja ka nevojë që të merret me zgjerimet e të shkuarës (të cilat në mënyrë të gabuar po konsiderohen si problemet kryesore të viteve të fundit, pasi së paku ekonomikisht, këto probleme lindën nga anëtarët “e vjetër” apo “shumë të vjetër”). Rrjedhimisht kjo nuk duhet të ndalojë procesin e zgjerimit. Ekzaktësisht për shkak se nuk do të ketë zgjerim në pesë vitet e ardhshme nëse ritmi aktual nuk përshpejtohet, nënkupton që procesi duhet të vijojë me shpejtësi të plotë, për shkak se në rastin më të mirë, ky proces do t’i përgatisë anëtarët për situatën e Komisionit pasardhës, pra për ndonjë valë zgjerimi pas shtatë apo tetë vitesh. Gjithsesi, nëse sinjalet nga komisioni i ri sugjerojnë një ngadalësim të mëtejshëm, vendet e Ballkanit Perëndimor nuk do të jenë gati të bashkohen kur BE-ja të jetë gati për t’i pranuar.
Vetëm një javë më parë, udhëheqësit e Ballkanit Perëndimor shkuan te orakulli Berlin për një konferencë me pritshmëri të larta që rezultoi zhgënjim. Në vend që të sinjalizonte energji të reja për zgjerim, ajo konfirmoi se rajoni ka një nivel të ulët si prioritet.
Takimi qe i shkurtër dhe ofroi shumë pak terma me thelb. Në vend që të krijonte një kuadër të ri bazë apo të lëshonte ide të reja, ajo u duk thjeshtë si një ndalesë tjetër në listën e gjatë të takimeve të rregullta të Ballkanit Perëndimor dhe udhëheqësve të BE-së, nga Dubrovniku në Kavtat, nga Bledi në Berlin.
Deklarata e fundit përfshin një angazhim të qartë të Gjermanisë për zgjerim dhe konferenca të përvitshme përgjatë katër viteve të ardhshme për të lëvizur përpara me reforma.t. Theksimi i sundimit të ligjit, bashkëpunimit rajonal dhe reforma ekonomike nuk janë surprizë dhe përkojnë gjerësisht me axhendën e komisionit. Gjithsesi, bllokadat kyçe në rajon, nga Maqedonia te Bosnja nuk përmenden fare dhe nuk ka ndonjë sugjerim se si mund t’i jepet procesit të anëtarësimit më shumë ton urgjent.
Kështu, një komision i ri pa komisioner për zgjerimin, nëse konfirmohet, rrezikon që të mos jetë thjeshtë një prioritet i Junker si president i Komisionit, por reflektim më i gjerë i përqasjes së vendeve anëtare, pëfshirë Gjermaninë.
