Ndërkohë që mediat shpërndajnë çdo natë komunikatat e policisë për superaksionin kundër hajdutëve të energjisë elektrike, në një lagje të varfër të Elbasanit ato duken shumë ndryshe nga se portretizohen.
Në lagjen 5 Maji në Elbasan, ku vilat dykatëshe dhe goxha të kushtueshme bashkëjetojnë me shtëpitë modeste të familjeve rome, vjedhja e dritave është një sekret që e dinë të gjithë.
“Unë nuk kam paguar as ujë dhe as drita që në vitin 1992,” thotë Fatmiri, 44 vjeç, babai i tre fëmijëve.
Shtyllat e energjisë elektrike duket se janë vënë të reja bashkë me kutitë e shpërndarjes. Ato kalojnë mbi çatitë e shtëpive modeste dhe mjafton që të hidhet një tel për të pasur energji elektrike në mënyrë të paligjshme.
Por megjitatë, në familjen e Bujarit, 36 vjeç, babai i katër fëmijëve, dritat mungojnë prej dy muajsh.
“Dritat i hoqën para dy muajsh pasi shkoi borxhi 400-500 mijë lekë (të vjetra)” thotë ai. “I lidha një herë vetë, m’i prenë sërish dhe më thanë të mos i lidh më. Tani doli kryeministri dhe kam frikë,” shtoi Bujari.
Bujari ushqen familjen e tij të madhe me 6,600 lekë ndihmë ekonomike dhe me atë çfarë mund të nxjerrë duke mbledhur plehra të riciklueshme. “Sot shita 6 mijë lekë (të vjetra) kanaçe,” thotë ai. “M’u deshën tri ditë t’i mblidhja”.
“Më ndihmojnë herë pas here kisha dhe xhamia që më sjellin ushqime,” thotë Bujari. “Një pronar lokali më jep me bidona vajin e djegur herë pas here.”
Në mungesë të energjisë elektrike, familja gatuan në një zjarr të ndezur në oborr. Kjo duket zgjidhje e mirë për sa kohë nuk ka ardhur dimri dhe nuk bie shi.
Por ndërsa Bujari ka frikë të zgjasë dorën mbi avllinë e tij për të rilidhur dritat, babai i tij në një shtëpi aty pranë i vjedh dritat dhe duket se asgjë nuk do ta ndalë nga ky krim me anë të të cilit rrezikon deri në 5 vjet burgim.
“A do të më fusin në burg? Po pastaj?” thotë ai duke u zgërdheshur.
Një grua aty pranë ul zërin dhe tregon se burri i saj i lidh dritat në darkë dhe i shkëput në mëngjes herët nga frika se mos kapen.
Rrotull për momentin nuk duket asnjë punonjës i OSHEE dhe as ndonjë polic në krye të superaksionit kundër vjedhësve të dritave. Banorët e kësaj lagjeje besojnë se qeveria do të arrestojë vetëm të pasurit, por jo të varfrit.
Nga pikëpamja praktike, duket se qeveria nuk do ta ketë të lehtë të fusë të burg të gjithë kryefamiljarët e një lagjeje të tërë, ku pagesat e dritave janë një detyrim i harruar bashkë me rënien e komunizmit.
Duke argumentuar se vjedhja e energjisë elektrike i kushton vendit 150 milionë euro në vit dhe duke theksuar rëndësinë për t’i dhënë fund kësaj paligjshmërie, qeveria ka kërcënuar me tre vjet burg këdo që vjedh energji si dhe ka nisur një fushatë të gjerë arrestimesh kundër vjedhësve.
Njoftimet ditore të policisë flasin për dhjetëra të arrestuar, ku shumë prej tyre raportohet se janë “biznesmenë”. Përflitet që nëpër gjykata rregulli i pashkruar është që vjedhësit familjarë ndiqen në gjendje të lirë ndërsa për biznesmenët rëndon zakonisht masa e sigurisë “arrest me burg” për një afat 20 ditor.
Shumë kanë ngritur pyetje për vlefshmërinë e masave drakoniane dhe kërcënimeve për afate të gjata burgimi për një vepër penale që është kaq e gjithëpërhapur dhe që vështirë se mund të dënohet në tërësi.
Në lagjen 5 Maji në Elbasan, ndërkohë askush nuk ka dëgjuar për ndonjë të arrestuar nga operacioni.
Megjithatë Kimetes, 70 vjeç, i ka ndodhur ajo që nuk pritej. Të hënën më 3 nëntor, ajo u paraqit para Prokurorisë së Elbasanit, e akuzuar për vjedhje dritash.
Mbrëmjen e së hënës, ndërsa qëndronte në një lokal të vogël pranë përroit të Zaranikës, Kimetja tregoi se teli për të cilin akuzohet se e ka përdorur për vjedhje dritash, është lidhur aty në shtyllë që prej dhjetë vjetësh.
“Ku di gjë unë,” tha ajo. “Teli qe aty, as nuk e hoqi kush dhe as nuk e vuri”.
Kimetja thotë se ka aplikuar për abonim të ri te OSHEE një muaj më parë, por OSHEE nuk i ka shkuar ende t’i instalojë sahatin. Por paraditen e të hënës, një oficere e policisë gjyqësore e mori në pyetje në prokurorinë e Elbasanit.
“Ajo më tha se do të më gjejnë një avokat,” tha Kimetja, e cila pret të dalë para Gjykatës së Elbasanit të martën në orën 10.
Ndërsa qeveria thotë se është angazhuar në mënyrë të paprecedent për t’i dhënë fund vjedhjes së energjisë elektrike në Shqipëri, realiteti i jetës së përditshme, së paku në lagjen 5 Maji në Elbasan duket shumë më kompleks se sa ndarja e thjeshtë “vjedhës” dhe “konsumator i ndershëm”.
Pyetur nëse ka ndonjë shans që të shlyejë faturat e papaguara te OSHEE dhe të fitojë sërish lidhjen e ligjshme me shtyllën aty pranë, Bujari thotë: “Nuk kam asnjë mundësi. Ata duan 20-30 mijë lekë (të vjetra) për dritat në muaj. Me çfarë t’i paguaj unë.”
Dhe ndërsa dimri afrohet, duket se joshja për të hedhur një tel te shtylla pranë avllisë, rritet bashkë me të ftohtin.
