Media e Serbisë shfaq ende anësi domethënëse etnike kur raporton mbi gjyqet për krime lufte në gjykatat vendëse, duke i paraqitur serbët si viktima dhe duke promovuar ide nacionaliste.
Përgjatë dekadës së fundit, raportimet e medias mbi gjyqet për krime lufte kanë marrë një përqasje ‘ata dhe ne’ ndaj drejtësisë dhe mbulimi televiziv apo i medias së shkruar bazohet mbi etninë e të akuzuarit, thuhet në një raport të ri për Qendrën e Ligjit Humanitar në Beograd, i cili u publikua këtë muaj.
Katarina Ristic, autor i raportit të titulluar “Diskursi mediatik mbi gjyqet për krimet e luftës në Serbi, 2003-2013”, ta se media në Serbi nuk i jep njerëzve fakte mbi luftërat e viteve 1990, por në vend të fakteve ka krijuar “konfuzion të plotë mbi atë që ndodhi në të shkuarën.”
“Gjendja e mohimit vijoi, nuk ka katarsis, ndërsa diskursi nacionalist i viteve 1990 është rigjallëruar dhe ndërkohë thjeshtë për viktimat nuk ka drejtësi,” tha Ristic.
“Publiku vijon të besojë se serbët janë viktimat,” shtoi ajo.
Raporti analizoi mbulimin mediatik të pesë gazetave – Blic, Vecernje Novosti, Politika, Kurir and Danas – si dhe emisioneve televizive të publikuara në stacionin televiziv të pavarur B92 si dhe televizionin publik RTS.
Ajo u përendrua në dy raste krimesh lufte, një në Bosnjë dhe një në Kroaci si dhe në tri raste të lidhura me luftën e Kosovës, përfshirë aludimet për trafik organesh kundër Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës si dhe gjyqit kundër shefit të ushtrisë së Serbisë Ljubisa Dikovic.
Sipas Ristic, raportet e medias janë tërësisht të ndryshme në rastet kur viktimat ose kriminelët janë serbë.
Ajo krahasoi mbulimin e medias në rastin e masakrë së Suharekës, vrasjes masive të civilëve shqiptarë të Kosovës nga policia serbe me rastin e aludimeve për trafikim organesh kundër UÇK-së.
“Në vetëm një vit, ne patëm më shumë se 200 raporte mediatike në lidhje me akuzat për trafik organesh, ndërsa për rastin e Suharekës, ne patëm vetëm 225 lajme të publikuara në total në Serbi” tha Ristic.
“Në lidhje me çështjen e trafikut të organeve, ne shpesh kemi deklarata nga kryeministri, presidenti dhe i gjithë publiku është i informuar për të ndërsa për Suharekën, ne nuk kemi as edhe një deklaratë të vetme nga ndonjë zyrtar,” shpjegoi ajo.
Sipas Ristic, vetëm gazeta Danas pati raportime mbi viktimat nga Suhareka.
Kur vjen puna te gjuha e përdorur nga media e Serbisë, Ristic thotë se ajo ndryshon gjithashtu në varësi të etnisë së viktimave apo kriminelëve.
Sipas raportit, kur viktimat janë serbë, titujt flasin për “drejtësi për viktimat,” “krime monstruoze” dhe “mizori barbare”, ndërsa krimet e serbëve ndaj të tjerëve përshkruhen si “hapje zjarr ndaj civilëve”.
“Në vend që të ofrojnë drejtësi tranzicionale, krimet e luftës përdoren në media për të rindërtuar nacionalizmin dhe narrativën e serbëve si viktima,” tha Ristic.
Qendra për Ligj Humanitar tha gjithashtu se gjyqeve për krimet e luftës rrallë herë i jepet titull në faqen e parë apo vëmendje më të madhe në buletinet e lajmeve.
“Gjyqet për krimet e luftës janë të margjinalizuara dhe askush nuk duket i interesuar për këtë çështje. Për më tepër, nuk ka diskutime mbi përgjegjësitë,” tha Ristic.
