Ministri kroat i drejtësisë paralajmëroi se Zagrebi do të bllokojë bisedimet e anëtarësimit të Serbisë në BE nëse Beogradi nuk ndjek penalisht kriminelet e luftës dhe nëse nuk bën të paligjshme mbështetjen e lëvizjes nacionaliste çetnike.
Ministri kroat i drejtësisë, Orsat Miljeniç këmbënguli që Serbia duhet të ndjekë penalisht komandantët e lartë të Ushtrisë Popullore Jugosllave dhe liderët politikë të përgjegjshëm për krime lufte gjatë konfliktit të viteve ’90 ose përndryshe Zagrebi do të bllokojë progresin e Beogradit në BE.
“Nëse flasim për hetimet për krimet e luftës nga konflikti i viteve ’90 në Kroaci dhe nëse kjo nënkupton bllokim të negociatave [për pranimin në BE], atëherë po, ne do t’i bëhemi pengesë,” tha Miljenic për kanalin televiziv N1 mbrëmjen e të hënës.
“Republika e Serbisë duhet të përballet me çështjen e krimeve të luftës; është e nevojshme të ndiqen penalisht komandantët e niveleve më të larta,” tha ai.
Miljenic tha se ky ishte një parim themelor, që kërkohej nga Kroacia po ashtu edhe nga Brukseli gjatë bisedimeve për pranimin në BE dhe Kroacia ka të drejtën ta kërkojë këtë gjë prej çdo shteti që do të anëtarësohet në BE”.
“Ne do të ngulim këmbë në të, po këmbëngulim tani dhe Serbia duhet ta marrë këtë si një test që duhet ta kalojë,” shtoi ai.
Miljenic gjithashtu dënoi retorikën nacionaliste të përdorur nga i dyshuari për krime lufte i liruar së fundmi, Vojisllav Shesheli dhe tha se promovimi publik i lëvizjes nacionaliste çetnike të periudhës së luftës së dytë botërore në Serbi duhet të citohej si e jashtëligjshme në Beograd.
“Kjo është një lëvizje fashiste dhe duhet të thuhet me zë të lartë dhe qartë,” tha Miljenic.
Shfaqja publike e simboleve të çetnikëve apo lëvizjes fashiste Ustasa të periudhës së luftës së dytë botërore kroate është e paligjshme në Kroaci.
Lideri serb i Partisë Radikale Shesheli, që ishte në gjyq në Hagë për krime lufte në Kroaci, Serbi dhe Bosnjë, ka fituar lirimin e përkohshme nga gjykata këtë muaj për t’u mjekuar nga kanceri.
Që atëherë ai ka shkaktuar trazira në Beograd dhe ka bërë disa deklarata nacionaliste që kanë zemëruar Zagrebin.
Ai nxiti zemërim të mëtejshëm kur publikoi në median kroate një deklaratë për shtyp në ditën kur kroatët përkujtonin rënien e qytetit të Vukovarit ndaj forcave serbe në 1991, duke e quajtur ditën “Dita e lirimit të Vukovarit”.
Presidenti kroat, Ivo Josipovic u ankua direkt në Gjykatën e Hagës rreth deklaratës së Sheshelit duke thënë se po nxiste ndjenja nacionaliste dhe urrejtje dhe e përshkroi këtë si një pengesë për drejtësinë ndërkombëtare.
Por presidenti i gjykatës së Hagës, Theodor Meron, mbrojti lirimin e përkohshëm dhe argumentoi se politikanët vendas duhet të ishin përgjegjës vendosjen e bashkëpunimit.
“Kam besuar gjithmonë se politikanët, besimtarët dhe lider të tjerë vendas nga shoqëria e tyre duhet të jenë ata që përshpejtojnë procesin e pajtimit,” tha Meron në një letër te Josipovic.