Diskutimi i një ngjarjeje historike në termat “Ne” dhe “Ata”, është tërësisht e gabuar dhe aspak frytdhënës.
Shqipëria festoi edhe një herë 28 dhe 29 nëntorin, dy festa, mes dallgës së debateve, mohimeve, deklaratave nga më ekstremet dhe me shumë pak reflektim mbi atë që ndodhi, atë që qe thjesht e gabuar dhe atë që qe e drejtë.
Ky 70 vjetor i çlirimit të Shqipërisë u festua, përkujtua, vetëlavdërua apo u kritikua, u konsiderua si “pushtim komunist” dhe “pushtim sllavo-komunist” sipas interesit të gjithsecilit. Komunistët u dënuan në bllok, ose u lavdëruan në bllok, njësoj si antikomunistët. E mira dhe e keqja u përcaktua nga politikanët gjysmë-intelektualë dhe gjysmë-historianë njëkohësisht. Përvjetori i çlirimit këtë vit rezultoi më emocional se sa vitet e tjera jo pse është numër i plotë, por se këtij përvjetori i parapriu një seri ngjarjesh të shëmtuara ku dy partitë në qeverisje u panë duke flirtuar dhe deri në një farë mase, duke konkurruar se cilës prej tyre i takon trashëgimia e partisë komuniste shqiptare, e simbolizuar pothuajse tërësisht me rishfaqjen e portretit të Enver Hoxhës nëpër ceremoniale zyrtare. Ky portret filloi të hiqej, jo pse protestuan të lënduarit e Enver Hoxhës, por sepse ambasadori i SHBA-ve Alexander A. Arvizu bëri të qartë se kjo shfaqje e shëmtuar po kalonte çdo limit të logjikës.
Heronjtë dhe dëshmorët u hodhën në tryezën e bisedimeve si gurë shahu në mbështetje të argumentit. Aq pak respekt ka pas qeveria komuniste shqiptare (1945-1990) për heronjtë e vet sa për viktimat e masakrës së 4 shkurtit 1944 nuk u kujdes as t’i gjente varrin. Njësoj si viktimat e komunizmit, një pjesë e madhe e tyre janë sot pa varr.
Debati për luftën e dytë botërore në Shqipëri nuk është sot një debat në kërkim të të vërtetës historike. Ai është një debat në kërkim të identitetit politik të palëve, një kërkim i dëshpëruar për të gjetur një justifikim historik për pushtetin që kanë sot.
Shqiptarët nuk kanë asgjë për të fituar nga këto debate.
Këto antikomunistët që dënojnë në bllok luftën partizane harrojnë se ata që u vranë në luftë nuk kanë kurrfarë lidhjeje me regjimin komunist dhe po ashtu ata dhjetëramijëra partizanë që i mbijetuan luftës në masën dërrmuese nuk qenë pjesë e klasës sunduese komuniste që erdhi pas. Ata duhet të mësojnë që njeriu dënohet për çfarë ka bërë dhe jo për çfarë ka qenë.
Këta pro-komunistët pro-partizanë socialisto-progresistë po duan t’i shesin shqiptarëve gjakun e atyre që u vranë në luftë si justifikim për pushtetin e tyre kleptokratik të ditëve tona. Ka shumë gjasa që shumë prej atyre komunistëve që u vranë në luftë janë kthyer përmbys në varr kur shohin se po lavdërohen nga njerëz që jetojnë në vila luksoze, bredhin me X5 dhe Q7 ndërsa romëve të Tiranës u janë konfiskuar karrocat me të cilat mbledhin plehra dhe kërcënohen me burg për mospagesën e energjisë elektrike.
Qeveria e sotme duket se nuk është e gatshme të pranojë as krimet e luftës të kryera nga forcat partizane të cilat vetë qeveria komuniste i ka pranuar, si masakrimi i robërve ballistë të luftës në Lushnjë në vitin 1943.
Vendi festoi 70 vjetorin e çlirimit pa pasur kurrfarë informacioni të vërtetë se çfarë ndodhi në ato pesë vite nga viti 1939 deri në vitin 1944. Pothuajse gjithçka që dimë nga lufta janë një histori politike e shkruar për të justifikuar pushtetin e sotëm të disave mbi “të çliruarit”.