Ndryshimet kushtetuese të propozuara do të duhet të presin deri vitin e ardhshëm për shkak se Brukseli ka kërkuar sqarime për këto propozime të debatueshme që synojnë themelimin e një parajse të re fiskale në Europë.
Ministri i Drejtësisë i Maqedonisë Adnan Jashari tha se kërkesa e Brukselit që Shkupi të mos nxitojë në planin e vet për krijimin e parajsës fiskale do të vonojë por nuk do të ndalojë paketën e qeverisë për reforma kushtetuese.
Jashari, ministria e të cilit këtë verë propozoi paketën me shtatë ndryshime kushtetuese, tha se qeveria po kryen konsultime të gjera me Brukselin mbi këtë plan për të krijuar një “zonë financiare ndërkombëtare” – gjë që në praktikë përbën një parajsë fiskale.
“Ne po përgatisim dhe përshtasim aktualisht draftin me rregulloret Europiane. Ligji do të rregullojë shumë detaje mbi zonat financiare ndërkombëtare. Natyrisht, Brukseli po kërkon informacion mbi këtë ligj dhe kjo është arsyeja se pse ne jemi vonuar me ndryshimet kushtetuese,” tha Jashari.
Fillimisht ndryshimet pritej të miratoheshin në parlament këtë vjeshtë.
Në gusht, Ministria e Drejtësisë së Maqedonisë kërkoi një opinion nga Komisioni Europian për Demokraci përmes Ligjit, të njohur më së shumti si Komisioni i Venecias, mbi këto ndryshime, njëri prej te cilave synon krijimin e një “zone financiare ndërkombëtare”.
Krijimi i kësaj zone synon të nxisë k ompanitë e pasura të zhvendosin operacionet e tyre në Maqedoni. Gjithsesi, disa ekonomistë kanë shprehur frikën se një masë e tillë do ta kthejë Maqedoninë në një destinacion për paratë e krimit.
Në përgjigjen e vet në tetor, Komisioni i Venecias këshilloi Maqedoninë të mos nxitojë me miratimin e ndryshimeve ndërkohë që deputetët e opozitës së vendit kanë bojkotuar prej kohësh parlamentin. Komente të ngjashme erdhën edhe nga Komisioni Europian.
Komisioni i Venecias dhe KE kundërshtuan nevojën për ndryshimin e kushtetutës mbi këtë çështje, duke sugjeruar se diçka e tillë mund të rregullohet me ligj të thjeshtë. Ata paralajmëruan gjithashtu se mënyra se si është formuluar ndryshimi i hap rrugën krijimit të një “shteti brenda shtetit” ku Maqedonia nuk do të ushtrojë sovranitet të plotë në këtë zonë.
“Nëse të gjitha ligjet (përveç kodit penal) zbatohen nga një organizëm menaxhues dhe jo nga ligjbërësit e njohur nga kushtetuta e organet ligjzbatuese, kjo zonë bëhet një lloj “shteti brenda shtetit”, i ndarë nga struktura kushtetuese ekzistuese,” shkroi Komisioni i Venecias në tetor.
“Kjo për rrjedhojë vë në rrezik unitetin e shtetit, i cili është i garantuar nga kushtetuta,” thotë letra e konsulencës.
“Amendimi për zonën financiare ndërkombëtare nuk është mjaftueshëm preciz dhe, në disa pjesë, nuk duket i pajtueshëm me rendin kushtetues të republikës,” vijon Komisioni i Venecias.
“Për më tepër, përjashtimi pothuajse total i kësaj zone nga rengi ligjor i shtetit nuk është i pajtueshëm me trashëgiminë kushtetuese Europiane,” përfundon Komisioni.
Ministri Jashari tha se autoritetet po i merrnin këto komente seriozisht për të përmirësuar propozimin.
Ndryshimet kushtetuese në lidhje me zonat financiare ndërkombëtare do të “sipas të gjitha gjasave, kenë dy paragrafe. I pari do të lejojë krijimin e zonave të tilla dhe i dyti do të thotë se çështje të tjera në lidhje me themelimin organizimin dhe financimin e tyre do të rregullohen me ligj,” tha Jashari.
Bisedimet me Komisionin Europian u hapën një muaj më parë në Bruksel kur kryeministri i Maqedonisë Nikola Gruevski dhe ekipi i tij u takua me Stefan Fuele, në atë kohë komisioner i BE-së për Zgjerimin si dhe Drejtorin e Përgjithshëm për Zgjerimin Christian Danielsson.
“Ne kemi shpjeguar shumë nga qëndrimet tona dhe unë kam ndjesinë se ne po e bëjmë pozicionin tonë më afër me atë të Komisionit Europian,” tha Gruevski në atë kohë.
Një ndryshim tjetër kushtetues i konsideruar problematik është synimi i qeverisë konservatore të kryeministrit Gruevski të përkufizojë jo vetëm martesën në terma strikte heteroseksuale por edhe bashkimet jomartesore gjithashtu. Kjo u kritikua nga shumë organizata të të drejtave të njeriut.
Një ndryshim tjetër e heq Ministrin e Drejtësisë nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë, organit që emëron gjykatës, si një mënyrë për të reduktuar ndikimin politik mbi gjykatat.
Ndryshime të tjera kufizojnë borxhin publik në jo më shumë se 60 për qind të PBB-së dhe deficitin buxhetor në 3 për qind të PBB-së, si dhe vendos të ashtuquajturin mekanizëm të “ankesave kushtetuese” ku njerëzit apo institucionet mund të dorëzojnë ankesa kundër autoriteteve.
Opozita, e udhëhequr nga Social-Demokratët, SDSM, nuk i mbështet ndryshimet. Ata kanë bojkotuar parlamentin që nga zgjedhjet e përgjithshme parlamentare dhe presidenciale të prillit duke akuzuar Gruevskin dhe partinë e tij se e kanë siguruar fitoren përmes manipulimeve elektorale.
