Duke filluar nga protestat masive të një krize politike dhe ekonomike, 2014 pa përmbytje katastrofike dhe zgjedhje të ndërlikuara, që nuk sollën shpresë për ndonjë ndryshim të rëndësishëm.
Teksa protestat e shkurtit sollën shpresë se ndryshimi po vinte më në fund në Bosnje dhe Hercegovinë, më shumë se dy dekada pas fundit të luftës 1992-95, fundi i këtij viti pa votues që ia besuan fatin e tyre të njëjtave partive politike nga vitet 1990 në një zgjedhje të përgjithshme.
Me shumë ulje dhe ngritje, 2014 në Bosnje-Hercegovinë ishte viti i shpresës së madhe dhe zhgënjimit të hidhur.
Protesta dhe plenume
Në vazhdim nga viti i mëparshëm, konfliktet politike mes partive në dy entitetet dhe në nivel shtetëror, vijuan që në fillim të vitit.
Ndërkohë, shkurti pa demonstrata masive që nxorën në rrugë mijëra njerëz, që protestonin rreth një ekonomie të rrënuar, korrupsionit, papunësisë dhe standardeve të ulëta të jetesës.
Shkëndija ishin demonstratat e punëtorëve të pakënaqur të disa kompanive të privatizuara keqani nga rajoni i Tuzlës.
Protestat shpejt u shpërndanë nga Tuzla në Zenicë, Sarajevë, Mostar dhe dhjetëra qytete të tjera nëpër vend.
Ato u kthyen në të dhunshme në disa zona dhe rezultuan në disa ndërtesa që iu vu zjarri, përfshirë ndërtesën e Presidencës së Bosnje-Hercegovinës.
Katër kryeministrat e kantoneve të Federatës dhanë dorëheqjen, ndërsa qytetarët në shumë qytete organizuan plenume që t’i jepnin zë kërkesave të tyre për ndryshim.
Vetëm në Tuzla, ia doli plenumi vendas të instalojë një qeveri të re të drejtuar nga ekspertë.
Në kantonet e Sarajevës, Zenicës dhe Bihas, autoritetet e vjetra ia qëndruan në vend pavarësisht dorëheqjes së kryeministrave të kantoneve.
Ndjenja që ndryshimi ishte shumë pranë, solli shpresa të mëdha te shumë njerëz në vend.
Megjithatë, pak u arrit në fund, ndonëse lëvizja tregoi të paktën se qytetarët mund të çonin një mesazh te politikanët nëse kishin energjinë për të vepruar.
Plenumet e mbajtura në shumë qytete të vendit ishin një përpjekje për të prezantuar praktikën e demokracisë direkte. Por pas disa muajsh ata e humbën forcën dhe shpirti i protestës u venit.
Gjatë dhe pas protestave, partitë politike bënë përpjekje të ndryshme për të manipuluar qëllimet dhe arsyet e tyre.
Ndërsa partitë akuzonin njëra-tjetrën për përgjegjësinë e dhunës, disa u përpoqën të fusnin ndasinë e vjetër të kohës së luftës mes njerëzve.
Disa politikanë serbë në veçanti pretenduan se protestuesit ishin ekskluzivisht punë e boshnjakëve, ndonëse disa protesta të vogla ndodhën në qytetet me shumicë serbe ose kroate.
Përmbytjet më të këqija ndonjëherë
Pavarësisht diferencave të tilla, njerëzit e Bosnjës shpejt treguan se solidariteti ishte ende i pranishëm mes tyre në kohë nevoje.
Në përmbytjet katastrofike të majit, të cilat përmbytën vendin dhe pjesë të tjera të rajonit, njerëzit kanë bashkuar forcat për të ndihmuar njëri-tjetrin.
Përmbytjet më të këqija të regjistruara ndonjëherë në 120 vite nxorën nga shtrati shumë lumenj dhe përmbytën mijëra kilometra tokë.
24 njerëz vdiqën prej përmbytjeve në Bosnje ndërsa dhjetëra mijëra u detyruan të largoheshin nga shtëpitë prej përmbytjeve dhe rrëshqitjeve të dheut.
Katastrofa shkaktoi dëm me vlerë mbi 2 miliardë euro, që ishte e barabartë me 15 për qind të GDP-së së Bosnjës.
Shumica e ndihmës në rindërtimin pas përmbytjeve erdhi nga dhurues ndërkombëtarë. Autoritetet vendase u kritikuan që nuk ia dolën të ndihmonin qytetarët e tyre në nevojë.
Teksa njerëzit e zakonshëm dhe shteti organizuan shpërndarjen e ndihmës së parë në formë ushqimesh, uji, ilaçesh dhe nevojave të tjera bazë, dhuruesit ndërkombëtarë të mbledhur në një konferencë në Bruksel në korrik dhanë rreth 800 milionë euro.
Donacionet e huaja për rindërtim u vunë direkt në punë, në vend që t’i jepeshin autoriteteve të Bosnjës, gjë që tregoi mungesën e besimit te institucionet e vendit dhe shqetësimet rreth korrupsionit.
Bashkimi Europian ofroi më shumë se 40 milionë euro për të ndërtuar më shumë se 4 mijë shtëpi të dëmtuara dhe objekte të tjera.
Autoritetet nuk dhanë po aq shumë. Nuk bënë as shtrëngime për këtë qëllim ndaj administratës së madhe famëkeqe të shtetit.
Një shekull i rëndësishëm
Një tjetër gjë që ia vlen të përmendet është se këtë vit u mbajtën ceremonitë që shënonin 100-vjetorin e vrasjes në Sarajevë të Franz Ferdinandit, që nxiti fillimin e Luftës së Parë Botërore.
Në kujtimin e kësaj ngjarje u shënuan diferencat në kuptimin e historisë së ngjarjes që ndodhi një shekull më parë, ku institucionet shtetërore të Sarajevës dhe kryesisht ato të entitetit serb, Republika Srpska, e përkujtuan ngjarjen veçmas.
Ndërkohë, skuadra e futbollit të Bosnje-Hercegovinës i solli pak gëzim njerëzve, teksa luajti për herë të parë në një kampionat botëror në Brazil për Kupën e Botës. Skuadra nuk arrti rezultate të mira, por fakti që ata luajtën në Brazil u pa si ngjarje e rëndësishme.
Partitë e vjetra fitojnë përsëri
Vjeshta ishte e gjitha për zgjedhjet e ardhshme. Ndonëse progresi në ekonomi ishte premtimi kryesor i fushatës elektorale i shumicës së partive, pak ofruan ndonjë plan konkret sesi do e arrinin qëllimin.
Shumica e partive premtuan krijimin e mijëra vendeve të reja të punës pavarësisht se kjo binte ndesh me rrethanat aktuale.
Zgjedhjet u mbajtën në tetor dhe rezultatet treguan se kishte shumë punë pasi formimi i qeverive në tre nivele të ndryshme do të ishte i ndërlikuar.
Pasi ngatërresa u zgjidh dhe dolën rezultatet, u bë e qartë se partia kryesore boshnjake, Partia e Veprimit Demokratik, SDA, kishte triumfuar, ndërsa partia kryesore kroate, Bashkimi Demokratik Kroat i Bosnje-Hercegovinës, HDZ Bih, kishte fituar shumicën e votave të kroatëve.
Ndër serbët, Aleanca e Social Demokratëve të Pavarur, SNSD, ia doli sërish të krijonte qeverinë e re të Republika Srpska.
Një ndryshim kyç ishte se blloku opozitar serb në Republika Srpska i drejtuar nga Partia Demokrate Serbe, SDS, fitoi vendin serb në presidencën trevendëshe.
Gara mes Zeljka Cvijanovic, nga Aleanca e Social Demokratëve të Pavarur, SNSD dhe Mladen Ivanic nga partia opozitare e Progresit Demokratik, PDP – partner i SDS, ishte e ngushtë. Megjithatë përfundoi me fitimin e këtij të fundit me pak mijë vota më shumë sesa rivali.