Pasojat e zgjedhjes së Sadiq Khan si kryebashkiak i ri i Londrës – myslimani i parë që mban këtë post – nuk duhen të mbivlerësohen. Por, në një kohë kur kaq shumë Perëndimorë po joshen nga fanatizmi, votëbesimi i londinezëve ndaj vlerave të shoqërisë së hapur ia vlen të festohet.
“Ndjehem kaq krenar për qytetin tim,” thotë bashkëbiseduesja ime, duke iu referuar zgjedhjes së myslimanit të parë, Sadiq Khan, si Kryebashkiak i Londrës. Ajo është Katolike, megjithëse e identifikon veten para së gjithash si britanike. Por, si shumë londinezë të tjerë, ajo u frymëzua nga mesazhi i Khan për triumfin e shpresës ndaj frikës.
Zgjedhja e Khan është në kontrast të fortë me dinamikat që duhet se po punojnë gjithkund tjetër në Perëndim. Popullatat europiane – në Hungari dhe Poloni, dhe në Austri – po bien pre e populizmit hapur ksenofobik, gjithnjë e më shumë radikal. Në Shtetet e Bashkura, fanatizmi bombastik i Donald Trump i ka dhënë atij fitoren në garën mes republikanëve për kandidim për president.
Londinezët natyrisht që e kishin një opsion për intolerancë. Ata mund të kishin votuar për kandidatin konservator, Zac Goldsmith, i cili në mënyrë të përsëritur e akuzoi Khan se kishte lidhje me “figura myslimane radikale.”
Presupozimi, pa arsye apo provë, se çdo mysliman është i lidhur me ekstremizmin është në mënyrë të pamohueshme raciste. Ngritja e akuzave të tilla kundër një myslimani që garon për një post publik nuk ka fare të bëjë me mbrojtjen e interesit publik. Qëllimi i taktikave të tilla është që të përforcojë nocionin se asnjë myslimani nuk mund t’i besohet të mbajë një pozicion të rëndësishëm udhëheqësie.
Shumë përpiqen ta justifikojnë këtë këndvështrim duke sugjeruar se Kurani nuk bën dallim mes “asaj që i takon Zotit dhe asaj që i takon Çezarit.” Por kjo nënkupton se të gjithë myslimanët sillen ekskluzivisht sipas asaj që shkruhet në Kuran, duke injoruar ligjin laik. Kjo është thjeshtë e pavërtetë.
Në disa raste, ka pyetje për mënyrën se çfarë mendojnë myslimanët, përfshirë disa nga përfaqësuesit e tyre më të dukshëm, mbi rolin e Islamit në Perëndim. Studiuesi
Tariq Ramadan, për shembull, ka folur për ngritjen e një “Islami Europian,” i cili pajton parimet islamike me realitetin kulturor të Europës Perëndimore. Unë e mbështes tërësisht këtë nocion, për sa kohë ky Islam i ri pajtohet pa rezerva me vlerat, besimet dhe memorien e Europianëve (përfshirë njohjen e të drejtës së Izraelit për të ekzistuar). Për fat të keq, kur unë ia shpreha këtë gjë Ramadanit në një debat vite më parë, ai qëndroi i heshtur.
Sfidat që mund të shfaqen gjatë përfshirjes së Islamit në shoqëritë sakaq të larmishme të Europës nuk nënkuptojnë gjithsesi se myslimanëve nuk mund t’i besohet të udhëheqin. Megjithatë disa, veçanërisht në Francë, po paralajmërojnë se zgjedhja e Khan është hapi i parë drejt një situate jo shumë larg në të ardhmen në të cilën myslimanët do të imponojnë ligjin islamik në vendet europiane, një skenar i përshkruar me gjallëri në romanin më të fundit të Michel Houellebecq, Nënshtrimi. (Libri gjithsesi mund të interpretohet më pak se një parashikim i pushtimit mysliman se sa si kritikë ndaj korrektësisë politike franceze, e cila duket se aderon te mantra “çdokush, me përjashtim të Frontit Nacional.”)
Pasojat e zgjedhjes së Khan ka gjasa që do të kundërshtojnë fanatikët dhe ata që nxisin frikën. Në të vërtetë, përveç asaj që shërben si shpullë në fytyrën e forcave populiste të Europës, fitorja e Khan do t’i japë një goditje “Shtetit Islamik” (ISIS), i cili për arsye të rekrutimit varet shumë nga ndjenjat e poshtërimit, margjinalizimit dhe dështimit mes Myslimanëve Europianë.
Me një mysliman si kryebashkiak të Londrës – një qytet i madh i Perëndimit, i cili ka vuajtur sulme brutale terroriste – do të jetë shumë më e vështirë për xhihadistët që të bindin rekrutë potencialë në Perëndim se qeveritë dhe shoqëritë e këtyre vendeve po përpiqen t’i shtypin ata. Nëse myslimanët e rinj mund të kenë sukses në Perëndim, pse do të duhet ata të heqin dorë nga jeta e tyre për ISIS, organizatë që sakaq po humbet terren në Irak dhe Siri?
Natyrisht, historitë e suksesit mes myslimanëve si Khan mbeten shumë pak dhe shumë të rralla. Por ka shumë për të fituar nga njohja, reklamimi dhe shumëfishimi i tyre. Kjo ka gjasa do të jetë më e lehtë për t’u arritur në Britani se sa në Francë, vend që mbetet i fiksuar me laïcité (ndarja absolute e kishës me shtetin që është në zemër të identitetit republikan francez).
Shkurt, duke hedhur poshtë islamofobinë dhe duke përsëritur besimin në vlerat e tyre në një shoqëri të hapur, londinezët i kanë dhënë një goditje islamistëve. Por është e rrezikshme të mbivlerësosh pasojat e zgjedhjes së Khan.
E para, Londra vështirë se përfaqëson të gjithë Mbretërinë e Bashkuar, e aq më pak pjesën tjetër të Europës apo Perëndimin si tërësi. Ky qytet është më shumë kozmopolitan se Nju Jorku, po aq dinamik nga pikëpamja kulturore se sa Berlini dhe shumë më tepër me vetëbesim se sa Parisi. Është i jashtëzakonshëm në energjinë dhe të qenit i hapur. Nëse vetëm londinezët do të votonin në referendumin e 23 qershorit, ata ka gjasa do të zgjidhnin të mbeteshin në BE, pavarësisht defekteve të bashkimit.
Për një arsye të dytë, të qenit të hapur dhe me vetëbesim të Londrës është produkt, së paku pjesërisht, në rritjen ekonomike dhe mirëqenie. Në fund të fundit, është më e lehtë të ndash një tortë më të madhe dhe në rritje. “Hidrauliku polak” i cili ka kontribuar kaq dukshëm në zbukurimin e Londrës që nga fillimi i viteve 1990, qe një aset ekonomik, kurrë një kërcënim, dhe që në mënyrë indirekte i hapi rrugën punëtorëve nga vende dhe kultura të tjera.
Pavarësisht kësaj, të qenit i hapur si qytet – veçanërisht në një kohë kur kaq shumë qytete të tjera të Perëndimit po joshen nga fanatizmi – mjafton si arsye për të festuar. Në vend që t’i përgjigjeshin frikës me më shumë frikë, ata zgjodhën një kandidat më të mirë, pavarësisht religjonit. Kjo është ajo se si duhet të jetë.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate, 2016. Ripublikimi mund të bëhet vetëm me lejen e Project Syndicate. London Versus ISIS