Presidenti rus Vladimir Putin po mirëpret homologun e tij turk, Recep Tayyip Erdogan, në një përpjekje për të rregulluar marrëdhëniet mes dy vendeve, ndërsa Perëndimi ka shprehur pakënaqësi për masat e ashpra të Turqisë pas grushtit të shtetit.
Putin dhe Erdogan do të takohen në Shën Petersburg të martën në atë që kreu turk tha se ishte një përpjekje për të krijuar një “fillim të ri” në marrëdhëniet e dy vendeve, pas një krize të shkaktuar nga rrëzimi i një avioni ushtarak rus nga ana e Turqisë vitin e kaluar.
“Tani, besoj se kemi një mundësi të rishqyrtojmë gjithçka, të hapim një faqe të re në marrëdhëniet Turqi-Rusi. Besoj se kemi shumë për të bërë si dy aktorë të rëndësishëm në të gjitha fushat”, tha Erdogan në një intervistë për agjencinë e lajmeve TASS të Rusisë dhe televizionin shtetëror Rossiya 24, që u botua edhe nga agjencia turke Anadolu.
“E konsideroj këtë vizitë si rilindje, si një fillim të ri të marrëdhënieve mes dy vendeve dhe hapje të një faqeje të re,” shtoi ai.
Ky ishte takimi i parë që dy liderët patën ballë për ballë që kur folën në qershor 2015 në Azerbajxhan, dhe vizita e parë zyrtare e Erdoganit që nga përpjekja e dështuar për grusht shteti në Turqi.
Që prej vitit të shkuar, marrëdhëniet mes Moskës dhe Ankarasë u përkeqësuan në mënyrë dramatike, pasi Turqia në nëntor 2015 rrëzoi një aeroplan rus Sukhoi Su – 24, që sipas saj kishte shkelur hapësirën ajrore të Turqisë.
Vladimir Putin refuzoi një takim me Erdoganin gjatë samitit të ndryshimit klimatik në Paris në nëntor, pastaj Rusia lajmëroi për sanksione ekonomike kundër Turqisë në fushat e turizmit, ndërtimit, tekstileve, bujqësisë dhe sektorëve të tjerë.
Por ideja se marrëdhëniet mund të riparohen erdhi pas përpjekjes së dështuar për grusht shteti më 18 qershor, që bëri që Erdogan dhe qeveria e tij të nisin masat e ashpra ndaj të dyshuarve si komplotistë.
Putin ishte ndër liderët e parë që shprehu mbështetjen e tij për Erdoganin pas përpjekjes për grusht shteti, njoftuan zyrtarët turq. Më 19 qershor, ai telefonoi presidentin turk për të shprehur ngushëllimet e tij për ata që u vranë nga dhuna dhe për të ofruar mbështetjen e tij për qeverinë e Erdoganit.
Më 27 qershor, Erdogan i dërgoi një letër Putinit duke shprehur keqardhjen e tij për vdekjen e pilotit që u vra nga forcat e armatosura turke gjatë rrëzimit të avionit, tha Kremlini.
Ndërkohë, lidhjet e Turqisë me Perëndimin janë përkeqësuar pasi Uashingtoni heziton të dorëzojë pa prova konkrete, klerikun mysliman Fethullah Gylen, me bazë në SHBA, i cili u fajësua nga qeveria e Erdogan se është përgjegjës për grusht shteti në tentativë.
Disa analistë kanë spekuluar se Moska do të përfitojë nga kjo ftohje e marrëdhënieve mes Ankarasë dhe Perëndimit.
Turqia u bë anëtare e NATO-s në 1952 dhe ishte një aleate kryesore e Perëndimit pranë kufirit të Bashkimit Sovjetik gjatë Luftës së Ftohtë.
Ankaraja aplikoi për t’iu bashkuar BE-së në 1987, por përpjekja për anëtarësimin turk nuk ka përparuar prej kohësh.