Qeveria në entitetin e Federatës në Bosnjë po mbështet legjislacionin për të ndaluar sistemin “dy shkolla nën një çati”, por ka dyshime nëse parlamenti i entitetit do ta miratojë apo jo ligjin.
Deputeti i Federatës së Bosnjës Dennis Gratz nga partia opozitare Nasa Stranka, e cila e dorëzoi projektligjin në parlament, tha për BIRN se ai e mirëpriti faktin që qeveria e Federatës vendosi javën e kaluar të mbështesë legjislacionin që ndalon ndarjen në arsim në entitet.
“Me këtë ligj ne po përpiqemi ta bëjmë qeverinë të ndërmarrë një rol proaktiv në parandalimin e dukurive të tilla diskriminuese,” tha Gratz, duke shtuar se ai ishte habitur që qeveria mbështeti një projektligj që vjen nga opozita.
Gratz shtoi se dyshonte se ndonjë deputet i përgjegjshëm do të votonte kundër ligjit, por ekspertët besojnë se ai mund të përballet me pengesa serioze nga partitë politike me bazë etnike në parlament.
“Kush e di nëse do të miratohet apo jo?” tha analisti politik Adnan Huskiç për BIRN.
Sistemi shkollor i ndarë i Bosnjës është rezultat i luftës së viteve 1992-1995 dhe serbët, kroatët dhe boshnjakët kanë secili “kurrikulën e tyre kombëtare”.
Përveç orëve të veçanta të mësimit mbi fenë dhe gjuhën, lëndë si historia dhe gjeografia mësohen gjithashtu veçmas dhe çdo grup etnik ka interpretimin e vet të lëndës.
Në shumë shkolla, nxënësit mbahen gjithashtu të ndarë fizikisht dhe mësimi për nxënësit e një etnie fillon në një orë ndryshe nga mësimi për nxënësit e një etnie tjetër, në mënyrë që ata të mos takohen.
Gratz e paraqiti projektligjin për t’i dhënë fund praktikës në parlament më 20 korrik, kur rreth 100 nxënës nga shkolla të ndryshme në Federatë organizuan një protestë kundër ndarjes në arsim.
Bosnja dhe dy entitetet e saj e kanë tashmë një ligj që ndalon diskriminimin, por Gratz tha se legjislacioni “nuk e përmbushi qëllimin e tij”.
Analisti Huskiç megjithatë parashikoi se ligji i ri i propozuar që ndalon ndarjen ka gjasa të përballet me kundërshtim politik midis disa partive etnike.
“Disa nga ata që e kundërshtojnë atë mund të citojnë mbrojtjen e të drejtave kulturore etnike ose mund të thonë se prindërit e nxënësve e kundërshtojnë atë,” tha ai.
Huskiç tha se organet ndërkombëtare si Parlamenti Europian dhe Këshilli i Evropës, të cilat kanë folur hapur kundër diskriminimit brenda sistemit arsimor të Bosnjës, tani duhet të përfshihen në këtë proces.
“Kjo është një çështje vlerash elementare qytetare që Bashkimi Europian shprehet se i mbron dhe duhet të paraqitet si një çështje brenda rrugës së Bosnjës drejt BE-së,” tha ai.
Në korrik nënkryetari i Këshillit të Europës në Sarajevë, Toni Pavlovski, dënoi procesin e ngadaltë për zgjidhjen e çështjes.
Pavlovski tha se mbajtja e sistemit “dy shkolla nën një çati” ishte “i pambrojtshëm”.
Një sistem i tillë “shkon direkt kundër zhvillimit të frymës së tolerancës, mirëkuptimit të ndërsjellë dhe bashkëpunimit” që është thelbësore për Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut, shtoi ai.
