Planet greke për të krijuar kampe “të mbyllura” për azilkërkuesit që mbërrijnë me anije nga Turqia kanë hasur rezistencën e banorëve të ishujve dhe të grupeve të të drejtave të njeriut, por qeveria po vazhdon para me planet e saj.
Rasti i parë i konfirmuar i COVID-19 midis mijëra azilkërkuesve në kampin Moria, i cili pothuajse u shkatërrua plotësisht nga zjarri, në ishullin grek të Lesbosit është shfrytëzuar nga qeveria konservatore e vendit për të ngritur çështjen e krijimit të kampeve “të mbyllura”.
Më shumë se 12,000 refugjatë dhe emigrantë të vendosur në kampin Moria u evakuuan brenda natës pasi një zjarr i madh përfshiu vendin. Pritet ende një deklaratë zyrtare për shkakun e zjarrit nga shërbimi zjarrfikës.
Kampi u vendos në karantinë javën e kaluar pasi u njoftua rasti i parë i konfirmuar i COVID-19. Një azilkërkues 40-vjeçar somalez në qendër doli pozitiv më 2 shtator, duke alarmuar kështu për përhapjen e mundshme të koronavirusit midis më shumë se 12,000 njerëzve në kamp, shumë më tepër se kapaciteti i tij për 3,000 të tillë.
Deri të hënën në kamp u regjistruan 35 raste të tjera me COVID-19. Klinika shëndetësore e kampit, një donacion nga qeveria holandeze, thuhet se u dëmtua nga zjarri.
Ministri i emigracionit Notis Mitarachis ka hedhur vazhdimisht idenë e qendrave të mbyllura, por plani ka bërë progres të ngadaltë duke qenë se ka hasur kundërshtimin e banorëve lokalë të Lesbosit dhe ishujve të tjerë si Kiosi.
Të hënën, ministria e emigracionit vendosi në karantinë edhe tre qendra të tjera, pasi edhe atje u konfirmuan raste me koronavirus.
Grupet e të drejtave të njeriut thanë se përpjekja për të lidhur çështjen e COVID-19 dhe nevojën për kampe të mbyllura ishte e gabuar.
“COVID-19 në Moria nuk demonstron një domosdoshmëri për qendra të mbyllura, por mungesën e një plani që respekton të drejtat e refugjatëve dhe të banorëve të ishujve dhe mund të sjellë dekongjestion, evakuim të atyre më të prekshëm, qasje në kujdes shëndetësor, ujë dhe kanalizime, mbështetje për integrim”, tha për BIRN Martha Roussou, zyrtare e lartë e Komitetit Ndërkombëtar të Shpëtimit.
Qeveria hedh poshtë krahasimin me burgun
Një ditë pas zjarrit, një zëdhënës i qeverisë tha për kanalin televiziv shtetëror ERT se autoritetet po hetonin raportet për zjarrin. Zjarrfikësit raportuan se kishin hasur në rezistencë nga disa banorë të kampit.
Kampi “duket sikur është bombarduar,” tha për BIRN një fotograf në vendngjarje.
Të njëjtën ditë që u konfirmua rasti i parë me koronavirus në Moria, ministria e emigracionit e Greqisë njoftoi dy kontrata me vlerë totale prej pothuajse 1.8 milionë euro për punën fillestare për të rrethuar qendrat e pritjes në Lesbos dhe Kios.
Në një takim të këshillit lokal atë ditë në Kios, ministri Mitarachis përshkroi dy zona rrethimi gjashtë metra larg, karta biometrike për të kontrolluar hyrjen dhe daljen, monitorim CCTV, skanim të çantave si në aeroport dhe krijimin e një qendre paraburgimi brenda secilës qendër pritjeje.
“Ministri në thelb e ka përshkruar burgun si ndërtesa me një hendek të madh, skuadra patrullimi dhe zona sigurie”, tha për BIRN Dimitris Antonoglou, një këshilltar lokal i cili mori pjesë në takim si përfaqësues i grupit të pavarur komunal Chiaki Sympolitia.
“Pas ngritjes, nuk ka asnjë lloj garancie në lidhje me atë që ndodh brenda këtyre qendrave”, tha Antonoglou. “Pretendimi i ndonjë emergjence shëndetësore ose sigurie mund t'i kthejë ato në burgje të vërteta.”
Megjithatë, plani i Greqisë ka mbështetjen e Bashkimit Evropian, i cili ka dhënë 130 milionë euro për transformimin e kampeve në Samos, Leros dhe Kos në qendra të mbyllura.
Plani po përparon më shpejt në sterë, por ka hasur në rezistencë në ishujt, sidomos në Kios dhe Lesbos. Një përpjekje për ta vënë në zbatim këtë politikë në shkurt, çoi në përplasje të dhunshme midis banorëve të ishullit dhe policisë. Dhjetëra oficerë u plagosën para se policia të tërhiqej.
Shumica e banorëve të ishujve duan që azilkërkuesit të shpërngulen në sterë dhe kundërshtojnë çdo zhvillim të mëtejshëm të kampeve, qofshin ata të mbyllur ose ndryshe.
Qeveria e hodhi poshtë krahasimin me burgjet.
“Ne jemi një vend demokratik – nuk po ndërtojmë burgje”, u citua të ketë thënë George Koumoutsakos, ministër për politikën e migracionit nga The Guardian.
“Tani me pandeminë kemi një arsye tjetër të rëndësishme për të kontrolluar më mirë hyrjen dhe daljen nga kampet”, tha ai.
Në qershor, ministria e emigracionit kërkoi 19 milionë euro të tjera nga buxheti i shtetit për instalimin e pajisjeve biometrike për të kontrolluar hyrjet dhe daljet nëpër kampe në sterë. Në mars, ministria i deklaroi si konfidenciale detajet e procedurave të prokurimit për shkak të sigurisë kombëtare.