Liderët kombëtarë që përulen para presionit të brendshëm dhe grumbullojnë vaksina për COVID-19 në fund do t'i lënë shumë më keq vendet e tyre, duke pasur parasysh prirjen që ka koronavirusi për mutacione të reja. Tani jemi ne përballë tyre – njerëzimi përballë virusit dhe mutacioneve të tij të shumta.
Me “nacionalizmin e vaksinave” që intensifikohet nga dita në ditë, përpjekja globale për t'i dhënë fund pandemisë së COVID-19 rrezikon të lëkundet. Që nga mesi i marsit, koronavirusi ka infektuar afërsisht 120 milionë njerëz në të gjithë botën, duke shkaktuar rreth 2.6 milion vdekje. Megjithëse këto janë shifra të mëdha, ato përfaqësojnë thjesht një pjesë të popullsisë globale, që do të thotë se pandemia ka ende një rrugë të gjatë përpara.
Lajmi i mirë është përpjekja historikisht e pashembullt për të trajtuar krizën. Edhe pse zhvillimi i një vaksine të re dhe miratimi i saj normalisht zgjat deri në një dekadë, kompanitë farmaceutike e kanë përfunduar procesin në më pak se një vit. Organizata Botërore e Shëndetësisë tashmë ka miratuar katër vaksina për COVID-19 për përdorim urgjent dhe të tjera ka të ngjarë të vijnë së shpejti. Për më tepër, janë krijuar mekanizma të rinj ambiciozë globalë për të lehtësuar shpërndarjen e shpejtë dhe të drejtë të vaksinave në të gjithë botën.
Për shembull, që nga prilli 2020, Aksesi i OBSH-së në Përshpejtuesin e Mjeteve COVID-19 (ACT), i cili përfshin të gjitha aspektet e luftimit të pandemisë, ka ndihmuar luftën kundër virusit duke lehtësuar një nga përpjekjet më të shpejta të koordinuara për shëndetin publik në histori . Dhe tani, skema COVAX ka filluar shpërndarjen e vaksinave në të paktën 50 vende me të ardhura të ulëta dhe të mesme në të gjithë botën (megjithëse furnizimet fillestare kanë qenë të kufizuara në fazat e hershme të prodhimit të vaksinave).
Por përveç këtyre iniciativave, shumica e vendeve janë të fiksuara në rrethanat e tyre, duke neglizhuar lidhjen globale që na lë të gjithë ne të prekshëm derisa virusi të zhduket kudo. Siç ka theksuar OBSH-ja, askush nuk është i sigurt derisa të gjithë të jenë të sigurt.
Siç po e dëshmojmë edhe vetë tani, ekziston një rrezik i lartë që variante të reja të virusit të ndikojnë ose madje të prishin të gjithë përpjekjen e vaksinimit. Aktualisht kemi të bëjmë me variantet e reja britanike (B.1.1.7), variantin afrikano-jugor (B.1.351) dhe atë brazilian (P.1) dhe nuk ka asnjë ide se ku do të shfaqet varianti tjetër. Sa më gjatë të vazhdojë pandemia, aq më shumë mundësi do të ketë virusi për të fituar mutacione të reja të rrezikshme që do ta lejonin atë të bëhej imun ndaj vaksinave aktuale. Pyetja nuk është nëse, por kur.
Për më tepër, kur të shfaqen variante të reja, ne duhet të parashikojmë që ato do të përhapen në botë herët a vonë. Tani duhet ta dimë që kufijtë kombëtarë dhe largësia fizike ofrojnë vetëm mbrojtje të kufizuar.
Përveçse na mbron nga një kërcënim biologjik, një përgjigje gjithëpërfshirëse dhe e koordinuar globale ka gjithashtu një justifikim të qartë ekonomik. Në ekonominë tonë globale shumë të integruar, gjendja e vështirë e një rajoni do të ndihet domosdoshmërish diku tjetër. Një studim i kohëve të fundit i porositur nga Dhoma Ndërkombëtare e Tregtisë paralajmëron se, “ekonomia globale do të humbasë deri në 9.2 trilionë dollarë, nëse qeveritë u japin vendeve të varfra qasje në vaksinat kundër COVID-19. Gjysmën e kësaj do ta vuanin ekonomitë e avancuara.” Dhe raportet nga RAND Europe dhe Grupi Eurasia ofrojnë përfundime të ngjashme.
Kostoja e luftimit të pandemisë duhet parë në këtë këndvështrim. Përshpejtuesit ACT fillimisht i duheshin 38 miliardë dollarë për 2020-2021. Një mobilizim i paparë burimesh nga qeveritë dhe sektori privat, si dhe kontribute filantropike dhe shumëpalëshe, tani ka ulur hendekun e financimit në 22 miliardë dollarë. Kjo është shumë pak në krahasim me humbjet e mundshme të vlerësuara më sipër, për të mos përmendur triliona dollarë që janë shpenzuar tashmë për të mbështetur familjet dhe bizneset gjatë vitit të kaluar.
E megjithatë, kërcënimi i nacionalizmit të vaksinave paraqitet i madh. Qeveritë janë nën presion të madh politik të brendshëm për të siguruar vaksina për popullatat e tyre, para se të lejojnë që dozat të dërgohen diku tjetër. Dhe disa vende, si Kina, India dhe Rusia, kanë filluar të përdorin furnizimet dhe dërgesat e vaksinave si një instrument në politikën e tyre të jashtme.
Megjithatë, sado joshës mund të jetë nacionalizmi i vaksinave për politikëbërësit, ai është vetë-shkatërrues. Çdo kufizim i ri në mënyrë të pashmangshme kufizon shpërndarjen e përgjithshme dhe e bën më të mundshme që vaksinat të mos arrijnë vendet ku ato janë më të nevojshme dhe urgjente. Më shumë se kurrë, kemi nevojë për një ekonomi globale të hapur, transparente dhe mirëfunksionuese. Dhe, më shumë se kurrë, kemi nevojë për liderë politikë që sillen si burra shteti, jo takticienë.
Mos u gaboni. Po përballemi me një provë historike përsa i takon aftësisë sonë për t'u bashkuar kundër një kërcënimi të përbashkët. Sigurisht që të gjitha konfliktet, rivalitetet dhe burimet e tensionit tonë gjeopolitik mbeten ende. Pyetja tani është nëse mund t'i lëmë pas krahëve kur situata na e kërkon këtë gjë.
Tani jemi ne përballë atyre – njerëzimi përballë virusit dhe mutacioneve të tij të shumta. Do t'ia dalim mbanë bashkë ose do të biem së bashku.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate. Nuk mund të ripublikohet pa lejen e Project Syndicate. Humanity's Historic Test