Indeksi i Qëndrueshmërisë së OSHC-ve për vitin 2020 tregon një situatë regresi në financime, ndërkohë që organizatat e shoqërisë civile përmirësuan ofrimin e shërbimeve ndaj qytetarëve.
Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim prezantoi të enjten përmes një takimi online Indeksin e Qëndrueshmërisë së OSHC-ve për vitin 2020 –një raport i publikuar me mbështetjen e Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillimin Ndërkombëtar, USAID.
“Raporti i vitit 2020 ka një rëndësi të veçantë, sepse përshkruan sfidat ekonomike dhe shoqërore të një viti pandemik,” tha Evelina Azizaj, një ndër autoret e raportit.
“Pandemia e përkeqësoi qëndrueshmërinë financiare të organizatave të shoqërisë civile, por përmirësoi dimensionin e ofrimit të shërbimeve ndaj qytetarëve, sidomos në sferën sociale,” shtoi ajo gjatë prezantimit të gjetjeve kryesore të raportit.
Sipas raportit, qëndrueshmëria financiare e OSHC-ve pati një regres të konsiderueshëm si në nivel ashtu edhe në llojet e financimit në dispozicion të organizatave të shoqërisë civile në Shqipëri.
Deri në fund të vitit 2020, në Shqipëri rezultojnë të regjistruara 11,962 organizata të Shoqërisë Civile. Në të njëjtën periudhë, 4,972 organizata, përfshirë 175 organizata të regjistruara rishtazi, ishin të regjistruara në organet tatimore.
Gjatë periudhës së pandemisë, qeveria shqiptare miratoi dy paketa të ndihmës financiare për të siguruar mbështetje sociale për qytetarët dhe bizneset, pa përfshirë në këto paketa organizatat e shoqërisë civile.
Iliada Korçari, bashkëautore e raportit, u shpreh se dimensioni i qëndrueshmërisë financiare ka pasur probleme gjatë vitit që lamë pas, duke shkuar në nivelet e vitit 2017.
“Ka pasur një hendek financimi mes OSHC-ve në nivel lokal dhe qëndror. Gjithashtu financimi publik ka qenë më i ulëti i 5 viteve, prandaj OSHC-të nuk përfituan ndihmë ekonomike nga shteti gjatë pandemisë,” tha Korçari gjatë prezantimit.
“Asnjë nga OSHC-të që morën grante nuk ishin në gjendje të siguronin bashkëfinancim, duke
treguar kështu mungesën e pranisë së donatorëve të tjerë në vitin 2020,” shtoi ajo.
Pavarësisht vështirësisë për të siguruar financime, raporti vëren se organizatat e shoqërisë civile në Shqipëri përmirësuan ofrimin e shërbimeve gjatë vitit pandemik.
“Rol për këtë kanë luajtur OSHC-të në nxitjen e ofrimit të shërbimeve sociale, sidomos në periudhën post-tërmet dhe post-Covid”, tha Korçari.
Raporti vlerëson gjithashtu se një sërë treguesish të tjerë janë në stanjacion, të tilla si mjedisi ligjor, kapaciteti organizativ, advokimi, imazhi publik dhe infrastruktura.
Pandemia nxorri gjithashtu në pah brishtësinë e demokracisë shqiptare përmes pezullimit të së drejtës për të protestuar apo mungesën e konsultimeve të vendimarrjeve në kohë krize.
Rigels Xhemollari nga “Qëndresa Qytetare” vërejti mbi dimensionin e advokimit faktin se masat e pandemisë në 2020-n u përdorën për të tkurrur aktivitetin qytetar.
“Pati një tkurrje të advokacisë së shoqërisë civile në kuadër të ndalimit të së drejtës së tubimit. Ne mbajtëm dhe një konferencë ku ftuam insitucionet përgjegjëse, por ishte një lojë e humbur për të gjitha OSHC-të, pasi vetë zv/ministrja e Shëndetësisë përdori 2 standarte për lejimin dhe moslejimin e aktiviteteve të ndryshme,” tha Xhemollari.
Mbi përkeqësimin e sferës financiare të OSHC-ve, Xhemollari gjithashtu theksoi se strukturat shtetërore nuk janë konsistente për trajtimin e këtyre organizatave.
“Kur bëhet fjalë për t’i tatuar organizatat, ato trajtohen si biznes i madh, ndërsa kur bëhet fjalë për t’i ndihmuar, ato nuk trajtohen si të tilla,’ shtoi ai.
Edhe Marjan Lukani nga Qendra Rinore “Arka” në Shkodër, pohoi të njëjtën gjë.
“Ka shumë probleme në pjesën e ligjit të tatimeve. Ne si OSHC na konsiderojnë sikur të jemi biznese apo Sh.p.k të mirëfillta,” tha Lukani, duke theksuar vështirësitë me të cilat u përballën organizatat gjatë vitit 2020.
