– “Ishe te Kisha?”
– “T’nimoftë!”
Këto janë përshëndetjet që dëgjohen të martave midis rrugëve të Laçit të tejmbushura me qytetarë, teksa ata urojnë këdo që takojnë me fjalët “të rujt Kisha e Laçit”.
Kisha e Laçit, e njohur ndryshe dhe si Kisha e Shna Ndout, prej vitesh njihet si një vend i shenjtë, ku mijëra besimtarë nga e gjithë Shqipëria e vizitojnë këtë vend kryesisht gjatë 13 të martave të shenjta, që nisin prej 27 Marsit dhe kulminojnë më 13 Qershor.
Thuhet se Kisha e Laçit daton që prej vitit 1300 kur u ndërtua për herë të pare nga vëllezërit françeskanë, duke u shkatërruar më pas në 1971 nga regjimi komunist i cili ndaloi besimin tek feja, për t’u ringritur përsëri në 1990, me besimin akoma më të fortë të qytetarëve katolikë.
Pelegrinazhi i 13 të martave bashkon Shqiptarë të cilët i përkasin feve të ndryshme, muslimanë, katolikë, ortodoks, të cilët pavarësisht besimit të tyre zgjedhin të vizitojnë “vendin që bën mrekulli”.
Kisha e Shna Ndout ndodhet e veçuar në majë te malit, ku pelegrinëve u duhet të përshkojnë kilometra të tëra dhe të ngjisin qindra shkallë për të arritur në majë.
Të rinj, fëmijë e të moshuar zgjedhin ta bëjnë këtë rrugëtim në shenjë sakrifice në emër të besimit në Kishën e Laçit.
Ata shkojnë aty për të ndezur qirinj, për të ndjekur meshën, për të adhuruar ikonat e shenjta, për t’u rrefyer, për të marre ujin e bekuar dhe dheun e Shna Ndout, dhe për të vizituar shpellën e Shën Vlashit, apo për të lënë dhurata në shenjë adhurimi.
Sipas Pater Prelës, arsyeja që pelegrinazhi fokusohet në 13 të marta lidhet pikërisht me vdekjen e shenjtorit, në nder të të cilit është ngritur dhe Kisha – Shna Ndout. Pater Prela i tha BIRN se Shna Ndou vdiq pikërisht më 13 Qershor, dhe dita kur trupi I tij u zhvendos prej Kishës për t’u varrosur diku tjetër ishte ditë e martë.
Mrika, një grua mirditore e cila ishte ulur me motrën e saj për të pushuar prej qindra shkallëve që pelegrinëve u duhet të ngjisin për të arritur në majë, vjen çdo vit për të vizituar Kishën gjatë të martave të shenjta. Ajo ka dëgjuar se vet Shën Ndou i cili ka pushuar në tokat e Kishës së sotme ka bërë shumë bamirësi, e sipas Mrikës prandaj dhe kush e viziton këtë tokë gjen shpëtim.
Dheu dhe gurët e shenjtë e Shën Ndout janë gjithashtu një arsye tjetër pse pelegrinët vijnë çdo të martë pranë Kishës për të kaluar disa orë mbi këto gurë apo për të marrë pak dhé të shenjtë me vete.
Disa qytetarë të cilët jetojnë situata kritike shëndetësore apo kanë familjarë të sëmurë, në dëshpërim mundohen të kalojnë natën në Kishë, me shpresën se e nesërmja do t’u sjellë një mrekulli.
E ndodhur përballë turmës që pret në hyrje të shpellës së Shën Vlashit, një qytetare kërkon ndjesë se po futet pa rradhë, duke kaluar qindra qytetarë të tjerë që presin në rresht, por me lot në sy ajo tregon se djali i saj i vogël ndodhet në intubim, dhe kjo është pikërisht arsyeja që ajo ka ardhur për t’u lutur për shpëtimin e tij.
Në fytyrat e lodhura dhe të skuqura prej diellit, disa prej tyre të dëshpëruara në kërkim të shpresës, dallohet një e përbashkët – dëshira për mirësi.
Teksa ndezin qirinjtë dhe bëjnë urimet e tyre, besimtarët përmendin një për një emrat e të dashurve duke përcjellur lutjet për to.
