Një gjyqtar në Gjykatën Speciale të Kosovës në Hagë ka refuzuar kërkesën e mbrojtjes së ish-presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi, në pritje të gjykimit për akuzat për krime lufte, për të përshpejtuar dëshmitë e tetë diplomatëve ndërkombëtarë.
Gjykatësi i procedurës paraprake, Nicollas Guillou, e hodhi poshtë kërkesën, duke kujtuar se “Mbrojtja e Thaçit nuk pengohet të paraqesë parashtresa në lidhje me dëshmitarët pranë trupit gjykues përkatës, nëse ajo dëshiron”.
Mbrojtja e Thaçit në fillim të nëntorit tha se donte të dëshmonin disa ish-zyrtarë të lartë ndërkombëtarë, duke përfshirë Wesley Clark, komandantin e forcave të NATO-s për Evropën gjatë luftës së Kosovës, Bernard Kouchner, ish-kreun e administratës së përkohshme të OKB-së në Kosovë dhe William Walker, shefi i misionit të OSBE-së në Kosovë gjatë luftës.
Mbrojtja kërkoi një “mundësi unike hetimore” për t’i marrë këto dëshmi përpara se të fillojë procesi gjyqësor, në mënyrë që të mos humbiste mundësinë për t’i thirrur ata gjatë procesit.
“Të tetë dëshmitarët janë në moshë të thyer – që variojnë nga 77 deri në 87 vjeç dhe me shkallë të ndryshme shëndetësore”, tha avokati i Thaçit, Gregory Kehoe, në kërkesën e tij.
Ai shtoi se kishte “një rrezik real që provat e tyre ‘mund të mos jenë të disponueshme më pas në gjyq, ose të paktën në kohën që prokuroria të mbyllë çështjen e saj dhe të fillojë çështja e mbrojtjes, qoftë përmes vdekjes së individit për shkak të pleqërisë ose paaftësi”.
Avokatët e Thaçit dhe Veselit kanë përmendur shembujt e “sekretares së shtetit të SHBA-së, Madeleine Albright, e cila ndërroi jetë këtë vit në moshën 84-vjeçare dhe ish-diplomatit amerikan, Richard Holbrooke, i cili vdiq në vitin 2010 në moshën 69-vjeçare, si dëshmitarë të mundshëm që tani nuk mund të dëshmojnë në gjyq.
Thaçi dhe tre të bashkëakuzuarit e tij, ish-kryetarët e parlamentit Kadri Veseli dhe Jakup Krasniqi dhe deputeti Rexhep Selimi, përballen me akuza për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit, për krime duke përfshirë ndalime të paligjshme, torturë, vrasje, zhdukje me forcë dhe përndjekje.
Krimet dyshohet se janë kryer nga të paktën marsi 1998 deri në shtator 1999. Të katër janë vetëdeklaruar të pafajshëm. Ata ndodhen të gjithë në paraburgim që kur u arrestuan në nëntor 2020.
Gjyqtari i procedurës paraprake, Guillou, gjithashtu ka refuzuar vazhdimisht kërkesat për lirimin e të pandehurve nga paraburgimi, duke përmendur dyshimet se ata mund të arratisen.
Ai ka thënë se ai “nuk është i bindur se mosha dhe shkalla e ndryshme e shëndetit të dëshmitarëve dhe kohëzgjatja e parashikuar përpara se çështja e mbrojtjes të dëgjohet ka të ngjarë të përbëjnë, në këtë fazë, një arsye për të besuar se provat e dëshmitarët mund të bëhen të padisponueshme”.
Më herët në nëntor, Guillou tha në një konferencë statusi se ai synon “t’ia kalojë çështjen panelit të gjyqtarëve përpara fundit të vitit”.
Dhomat e Specializuara të Kosovës u krijuan për të gjykuar krimet që dyshohet se janë kryer gjatë dhe menjëherë pas luftës së Kosovës nga viti 1998 deri në vitin 2000. Ato janë pjesë e sistemit gjyqësor të Kosovës, por janë të vendosura në Holandë dhe me personel ndërkombëtar.
Ato u krijuan nën presionin e aleatëve perëndimorë të Kosovës, të cilët druheshin se sistemi i drejtësisë së Kosovës nuk ishte mjaftueshëm i fuqishëm për të gjykuar rastet në lidhje me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, UÇK, dhe për të mbrojtur dëshmitarët nga ndërhyrja.
E ashtuquajtura gjykatë speciale nuk shihet me sy të mirë nga shqiptarët e Kosovës, të cilët e shohin atë si një fyerje për luftën e UÇK-së për çlirim nga sundimi serb.
