Ka kaluar fiks një muaj që kur mbajta një fjalim në prag të Konferencës së Sigurisë në Mynih. Që atëherë, kanë ndodhur kaq shumë gjëra të jashtëzakonshme – dhe kanë ndodhur kaq shpejt – saqë ia vlen që parashikimet e mia të para një muaji të krahasohen me zhvillimet aktuale.
Ndryshimet më të mëdha kanë ndodhur në sistemin global të klimës. Me këtë, nënkuptoj ngjarjet aktuale klimatike dhe kuptimin e shkencëtarëve të klimës për ato ngjarje. Mesazhi kryesor që doja të përcillja në Mynih ishte se sistemi global i klimës varet shumë nga ajo që ndodh brenda Rrethit Arktik. Sistemi klimatik i Rrethit Arktik dikur ishte i ndarë nga sistemi klimatik global. Për shkak të rritjes së ndërhyrjes njerëzore, ndarja midis sistemit klimatik të Arktikut dhe sistemit global të klimës nuk mbizotëron më.
Në fakt, ajri i ftohtë tani vjen nga Rrethi Arktik dhe zëvendësohet nga ajri i ngrohtë i përthithur nga jashtë. Rrjedhimisht, Rrethi Arktik është ngrohur katër herë më shpejt se pjesa tjetër e botës gjatë katër dekadave të fundit, dhe shkalla e ngrohjes po përshpejtohet në mënyrë të rrezikshme. Që nga fjalimi im, temperaturat në Rrethin Arktik janë rritur mbi 20º Celsius mbi normalen, duke vendosur rekorde dhe duke shtuar shqetësimet për shkallën me të cilën po shkrihet shtresa e akullit të Groenlandës.
Kuptimi i shkencëtarëve të klimës për procesin e ngrohjes ka bërë gjithashtu një hap të madh përpara. Ata kanë qenë në gjendje të vërtetojnë se çlirimi i metanit, një gaz serrë shumë më i fuqishëm dhe më i rrezikshëm se dioksidi i karbonit, është më i madh se sa mund të shpjegohet nga burimet e emetimeve që lidhen me aktivitetin njerëzor. Ky zbulim nënkupton ekzistencën e burimeve të tjera – për shembull, rritja e emetimeve të metanit nga ngrohja e permafrostit – që vijnë si pasojë e ndërhyrjes së njerëzve në natyrë.
Një numër në rritje shkencëtarësh të klimës besojnë se do të ishte e përshtatshme të shpallej një emergjencë klimatike, sepse, me ritmin aktual, ngrohja globale do të kalojë 1.5ºC. Siç tha Sir David King, këshilltari kryesor shkencor i qeverisë britanike nën Gordon Brown dhe aktualisht kreu i Grupit Këshillimor të Krizave Klimatike, muajin e kaluar, ne duhet të “ulim me shpejtësi emetimet dhe të heqim gazrat e tepërta serrë, por, më e rëndësishmja dhe urgjentisht, të ringrijmë Arktikun.” Ky është një program mjaft i madh, duke pasur parasysh faktin se tashmë jemi mbrapa me planin.
Fusha tjetër ku kanë ndodhur ndryshime të rëndësishme është lufta e Rusisë kundër Ukrainës. Deri në tetor, Ukraina po fitonte në fushën e betejës. Më pas, Rusia, me ndihmën e Iranit, futi gjerësisht në përdorim dronët. Qëllimi i tyre ishte të minonin moralin e ukrainasve duke privuar popullsinë civile nga energjia elektrike, ngrohja dhe uji. Kjo bëri që Ukraina të kalonte në mbrojtje.
Ushtria e rregullt ruse është në gjendje të vështirë. Ajo është e udhëhequr keq, e pajisur keq dhe shumë e demoralizuar. Presidenti Vladimir Putin e kuptoi këtë dhe bëri një lëvizje të dëshpëruar. Ai iu drejtua Yevgeny Prigozhinit, i cili kishte mbledhur një ushtri mercenarësh të quajtur Grupi Ëagner dhe ishte i etur të provonte se forcat e tij mund t’ia kalonin ushtrisë së rregullt. Putin e lejoi Prigozhin të rekrutonte të burgosur nga burgjet ruse. Me ndihmën e ish-të dënuarve dhe me një kosto të madhe në jetën e tyre dhe të mercenarëve të tjerë, Grupi Wagner filloi të fitonte terren rreth qytetit të Bakhmutit, ndërsa ushtria vazhdonte të humbte terren diku tjetër.
Lëvizja e Putinit funksionoi – deri në një pikë. Ushtria e rregullt, duke u ndjerë e kërcënuar, filloi një luftë burokratike kundër Prigozhinit – të cilën e fituan. Ata u kujdesën që Prigozhin të ndalohej të rekrutonte më shumë të burgosur dhe të furnizonte luftëtarët e Grupit Wagner me llojet e gabuara të municioneve. Javët e fundit, Prigozhini doli publikisht me ankesat e tij, një veprim që e vuri Putinin në një pozitë të vështirë. Në fillim, Putin u përpoq të ndihmonte Prigozhinin, por establishmenti mbështeti ushtrinë e rregullt. Së bashku, ata e bindën Putinin se Prigozhini përbën një kërcënim për sundimin e tij të vazhdueshëm.
Ukraina po përfiton nga kjo përleshje ruse. Presidenti Volodymyr Zelensky u konsultua me drejtuesit e ushtrisë së tij dhe ata njëzëri rekomanduan që ushtria e Prigozhin të shkatërrohej ndërkohë që ishte në këtë disavantazh. Kështu, forcat ukrainase do të jenë në gjendje të kryejnë një kundërsulm kur të marrin armatimet e përditësuara, veçanërisht tanket Leopard 2, që u janë premtuar. Kjo duhet të ndodhë rreth majit, por mund të jetë edhe më herët.
Pra, shumica e parashikimeve të rëndësishme që bëra në Mynih një muaj më parë për luftën – duke përfshirë se një ofensivë e fuqishme pranverore e Ukrainës do ta kthejë në mënyrë vendimtare valën e ngjarjeve – ka të ngjarë të realizohen. Sigurisht, jam i vetëdijshëm se një numër botimesh me reputacion kanë botuar artikuj që japin një pamje shumë më të zymtë të progresit të luftës. Si mund të pajtohen ata me pikëpamjen optimiste që kam unë? Vetëm duke postuluar një fushatë të suksesshme dezinformimi.
Putini është i dëshpëruar për një armëpushim, por ai nuk dëshiron ta pranojë këtë. Në të njëjtën situatë ndodhet edhe presidenti kinez Xi Jinping. Por presidenti amerikan Joe Biden nuk ka gjasa të hidhet në këtë mundësi në dukje për të negociuar një armëpushim, sepse ai është zotuar se SHBA-ja nuk do të negociojë pas shpinës së Zelensky.
Vendet e ish-perandorisë sovjetike, të etur për të shpallur pavarësinë e tyre, mezi presin që ushtria ruse të shtypet në Ukrainë. Në atë pikë, ëndrra e Putinit për një perandori të përtërirë ruse do të shpërbëhet dhe nuk do të përbëjë më një kërcënim për Evropën.
Humbja e imperializmit rus do të ketë pasoja të mëdha për pjesën tjetër të botës. Ajo do të sjellë lehtësim të madh për shoqëritë e hapura dhe do të krijojë probleme të jashtëzakonshme për shoqëritë e mbyllura. Më e rëndësishmja, ajo do të lejojë botën të përqendrohet në problemin e saj më të madh, ndryshimet klimatike.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate, 2016. Ripublikimi mund të bëhet vetëm me lejen e Project Syndicate. Updating My Munich Predictions