
Bordi i Operacionit Ndërkombëtar të Monitorimit, ONM që po monitoron procesin e vetingut të magjistratëve në Shqipëri, reagoi të shtunën më 1 prill 2023 me një opinion ndaj projekt-aktit të Këshillit të Lartë të Prokurorisë, KLP për rikthimin në detyrë të prokurorit Besnik Cani, duke ngritur shqetësime se veprime të tilla bien drejtëpërdrejt ndesh me vendimet përfundimtare të vetingut dhe do të përcillnin pasiguri ligjore.
“Bordi i ONM-së ka mësuar me shqetësim nga burime publike se Këshilli i Lartë i Prokurorisë po merr në konsideratë një projekt-vendim, i cili do të kishte si efekt rikthimin e z. Besnik Cani në radhët e prokurorisë”, vëren ONM dhe shpreh opinionin “se një vendim i tillë do të përcillte pasiguri ligjore dhe do të binte në kundërshtim me vendimin përfundimtar të Kolegjit të Posaçëm të Apelimit”. ONM thekson se ky vendim i Kolegjit është ende në fuqi.
Në vijim, ONM sjell në vëmendje vendimin e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, GJEND në çështjen “Besnik Cani kundër Shqipërisë”, ku konstatohet se forma më e përshtatshme e trajtimit në lidhje me shkeljen e të drejtës së Canit do të ishte rihapja e procedimeve gjyqësore, në rast se ai vetë do të kërkonte këtë rihapje.
ONM vëren se GJEND-ja e refuzoi shprehimisht kërkesën e Canit për rikthimin e tij të menjëhershëm në pozicionin e mëparshëm, duke marrë parasysh edhe natyrën e shkeljes që u gjet në lidhje me procedurën e vetingut të kryer ndaj tij.
“Në këtë drejtim, ONM-ja thekson se të gjitha vendimet përfundimtare të vetingut mbeten në fuqi derisa çështja të rihapet dhe të shqyrtohet nga gjykata kompetente me kërkesë të palës së interesuar,” citohet në deklaratë. ONM kërkon që të gjitha institucionet shtetërore dhe autoritetet gjyqësore të respektojnë pavarësinë dhe juridiksionin ekskluziv të organeve të vetingut të magjistratëve që garantohen nga Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë si dhe u kërkon atyre që të mos ndërmarrin veprime që bien drejtpërdrejt ndesh me këto vendime.
Kryetari i KLP-së, Alfred Balla ishte i paarritshëm deri në publikimin e këtij shkrimi për t’u pyetur për koment lidhur me këtë opinion të ONM-së.
Ish-prokurori Besnik Cani u shkarkua nga Kolegji i Posaçëm i Apelimit më 27 shkurt 2020, ndërsa ishte anëtar i Këshillit të Lartë të Prokurorisë. KPA rrëzoi vendimin e shkallës së parë të vetingut me argumentin se Cani kishte cënuar besimin e publikut te drejtësia, si dhe kishte bërë deklarim të pamjaftueshëm të pasurisë.
Pas kallëzimeve dhe ankimeve ndaj dy anëtarëve të trupës, Luan Daci dhe Ardian Hajdari, Cani e ankimoi vendimin në Gjykatën e Strasburgut. Më 4 tetor 2022, Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut gjeti shkelje të nenit 6.1 të Konventës për të Drejtat e Njeriut sa i përket “të drejtës së një gjykate të krijuar me ligj” në vetingun e ish-prokurorit Besnik Cani kundër Shqipërisë.
Sipas Strasburgut, zgjedhja e Luan Dacit nga Kuvendi i Shqipërisë në Kolegjin e Posaçëm të Apelimit ishte bërë pa kryer verifikimet e duhura prej autoriteteve dhe se Daci nuk duhej të kualifikohej për të qenë anëtar i KPA.
Por Gjykata e Strasburgut i rrëzoi kërkesat e tjera të Canit, përfshi atë për t’u rikthyer në detyrë dhe kërkimin për një dëmshpërblim financiar. Vendimi i Strasburgut sugjeron si zgjidhje rihapjen e dosjes së rivlerësimit dhe gjykimin nga një trupë e krijuar sipas ligjit.