Presidenti i Republikës Ilir Meta ftoi Kuvendin e Shqipërisë “të rishqyrtojë në tërësi” ligjin e shumëdebatuar të teatrit kombëtar, ndërsa kryetari i Bashkisë së Tiranës Erion Veliaj paralajmëroi se dekreti i Metës do të rrëzohet në Kuvend në shtator.
Meta renditi nëntë argumente, mes të cilave, pikëpyetje mbi kushtetutshmërinë e ligjit të shumëdebatuar të 5 korrikut në dekretin e tij për rikthimin e ligjit për shqyrtim në parlament, përfshirë argumente ekonomike, juridike dhe shqetësimin për ruajtjen e memories historike të Tiranës, ndërsa kryetari i Bashkisë së Tiranës, i cili në bazë të këtij ligji bëhej kryenegociator për dhënien e pronës publike për përdorim privat e konsideroi dekretin një pengesë në punën e tij për zhvillimin e qytetit dhe paralajmëroi se maxhoranca socialiste mund ta rrëzojë atë në shtator kur të fillojë sezoni i ri parlamentar.
Maxhoranca socialiste miratoi tre javë më parë ligjin në fjalë mes protestave të shumta të opozitës politike dhe të qytetarëve që synojnë mbrojtjen e godinave ekzistuese të Teatrit Kombëtar dhe vlerësojnë se plani i qeverisë, i cili synon dhënien e një pjese të tokës publike për ndërtim pallatesh në shkëmbim të një ndërtese të re për teatrin, mbart humbje ekonomike për qytetin, përveç humbjeve në memorien historike.
Por mënyra e propozimit të ligjit, i cili paracakton se kompania Fusha sh.p.k duhet të jetë zhvilluesja e zonës prej rreth 10 mijë metrash katrorë në qendër të Tiranës si dhe fakti që projektligji anashkalon kuadrin ligjor ekzistues të menaxhimit të pronës publike dhe prokurimeve publike.
“Duke mbajtur në vëmendje shkeljet kushtetuese dhe ligjore në miratimin e këtij ligji të vëna në pah më sipër, në krahasim me argumentet ekonomiko-financiare, mbi të cilat është propozuar nisma, rezulton se ligji nr. 37/2018, paraqet mangësi të theksuara, dhe paqartësi në aspektin e leverdisë ekonomike dhe financiare, në raport me interesin publik,” shkruhet në argumentimin e dekretit të Metës.
“Mungesa e një gare ku të paraqiteshin projekte alternative është e pajustifikuar nga ana ekonomike dhe financiare, përveç se është antikushtetuese, siç është arsyetuar më sipër në këtë dokument. Pra, në këtë mënyrë dhe në këto kushte siç është vlerësuar ky propozim, cilido autoritet që ka përcaktuar a priori se propozimi i “Fusha sh.p.k” është alternativa më e mirë e mundshme, nuk mbështetet në asnjë vlerësim objektiv, sidomos në mungesë të një masterplani apo projekti konkret mbi zhvillimin e zonës,” vijon më tej argumentimi.
Presidenti i Republikës ka të drejtë të kthejë ligjet për rishqyrtim në kuvend vetëm një herë. Kuvendi ka të drejtë ta rrëzojë dekretin e presidentit dhe rrjedhimisht ligji i teatrit mund të hyjë në fuqi në shtator.
Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit, një grupim artistësh dhe aktivistësh që po protestojnë kundër planit të qeverisë, e përshëndeti dekretin e Metës si një fitore.
“Qëndrimi i sotëm i Presidentit rikonfirmon edhe rishtazi vlefshmërinë dhe saktësinë e argumenteve të paraqitura nga Aleanca, të reflektuara tashmë edhe në 15 pyetjet që Komisioni Evropian i ka dërguar Qeverisë shqiptarë në lidhje me këtë ligj”, deklaroi Aleanca në faqen e saj në Facebook.
Nga ana tjetër, Veliaj e konsideroi dekretin zhgënjim dhe sabotazh. “Ata që shkatërruan Zogun e Zi apo Sheshin Skënderbej para një dekade, janë po ata sot. Të gjithë bashkë kundër zhvillimit”, shkroi ai në rrjetet sociale, por pa iu përgjigjur shqetësimeve për antikushtetutshmërinë e ligjit.
Dokumente të marra nga BIRN tregojnë se plani i qeverisë për teatrin parashikon ndërtimin e rreth 90 mijë metrave katrorë zyra, dyqane, apartamente e parkingje për përdorim privat dhe ndërtimin e një teatri 9 mijë metra katrorë në një sipërfaqe prej rreth 10 mijë metrash katrorë në qendër të Tiranës. [Link]
Synimi i aktivistëve duket se është vonesa e zbatimit të planit të qeverisë në pritje të plotësimit të vakancave në Gjykatën Kushtetuese ku mund të kërkohet pezullimi i ligjit dhe shqyrtimi i kushtetutshmërisë së tij në themel.
Gjykata Kushtetuese ka mbetur aktualisht me dy anëtarë nga 9 ndërsa asaj i nevojiten 3 anëtarë për të krijuar kolegjin që mund të shqyrtojë paraprakisht kërkesën. Asaj i duhen së paku gjashtë gjyqtarë që të organizojë seancë plenare. Vakancat në Gjykatën Kushtetuese janë shpallur por plotësimi i tyre pret vetimin e funksionarëve të Këshillit të Emërimeve në Drejtësi, një institucion tjetër që do të bëjë analizimin dhe renditjen paraprake të kandidatëve para emërimit të tyre. Procesi i vetingut të listës prioritare pritet të mbyllet në shtator.