Vendet e zhvilluara dhe ato në zhvillim kanë urgjentisht nevojë për fonde në shkallë të gjerë për të ndihmuar në mirëmbajtjen e aktivitetit ekonomik dhe vendeve të punës gjatë pandemisë aktuale. Për fat të mirë, më shumë se 400 banka zhvillimi në të gjithë botën mund të luajnë një rol jetik në minimizimin e rënies ekonomike, mbështetjen e rimëkëmbjes dhe financimin e transformimit strukturor.
Nuk ka asnjë precedent historik për mbylljen aktuale botërore të aktiviteteve më “jo-thelbësore” ekonomike në përgjigje të pandemisë COVID-19. As politikëbërësit nuk kanë ndonjë përvojë për t’u përpjekur të projektojnë ndonjë rikuperim të qetë pas një tronditje të kësaj madhësie. Megjithatë, qeveritë tani duhet të marrin përsipër përgjegjësi. Me tregjet që janë zhdukur ose janë kontraktuar ndjeshëm, sektori publik është bërë shtresa e shpëtimit për miliona njerëz dhe kompani në vuajtje.
Vendet e zhvilluara dhe ato në zhvillim kanë urgjentisht nevojë për financim në shkallë të gjerë për të ndihmuar në mbarëvajtjen e aktivitetit ekonomik, dhe veçanërisht të vendeve të punës. Dhe një nga instrumentet kryesore që shumica e qeverive dhe komuniteti ndërkombëtar kanë për të ndihmuar në arritjen e kësaj janë bankat e zhvillimit. Këto institucione mund të përdorin burimet publike për të ndihmuar në minimizimin e rënies ekonomike, mbështetjen e rimëkëmbjes dhe financimin e transformimit strukturor.
Bankat e zhvillimit që operojnë në shkallë kombëtare, rajonale ose globale shpesh anashkalohen edhe nga specialistët financiarë. Por ka më shumë se 400 të tilla, me asete të kombinuara prej më shumë se 11 trilion dollarë, sipas Agjencisë Franceze të Zhvillimit (AFD), ekuivalente me afërsisht 70% të aseteve të të gjithë sektorit bankar amerikan. Të kapitalizuar nga qeveritë, por duke e bashkë-financuar huadhënien e tyre me sektorin privat, bankat e zhvillimit bëjnë 2 trilion dollarë çdo vit, që përbëjnë 10% të investimeve globale vjetore.
Këto institucione variojnë nga bankat më globale (Banka Botërore) deri në ato më lokale, dhe nga banka kombëtare më e madhe e zhvillimit (Banka e Zhvillimit e Kinës, me asete 2.4 trilion dollarë) deri te huadhënës shumë të vegjël. Por ato ndajnë një qëllim të përbashkët dhe mund të ndihmojnë për të hedhur themelet për një model të ndryshëm financiar që konsideron jo vetëm përfitimin, por edhe zhvillimin e barabartë dhe zbutjen e ndryshimeve klimatike.
Në të vërtetë, raison d’étre e bankave të zhvillimit është të kapërcejnë dështimet e tregut, si dhe të financojë transformimet strukturore që sjellin një ekonomi më të ndershme dhe më të qëndrueshme. Ato më shpesh i synojnë operacionet e tyre atje ku tregu pjesërisht dështon ose mungon – siç është financimi i bizneseve të vogla, promovimi i inovacionit, ndërtimi i infrastrukturës, sigurimi i strehimit për të varfrit dhe zbutja e ndryshimeve klimatike. Dhe ato financojnë projekte konkrete ose sektorë me financa afatgjata.
Bankat kombëtare të zhvillimit kanë mandate që i dallojnë ato nga bankat thjesht tregtare dhe për pasojë janë një “dorë e dukshme” që qeveritë mund të aktivizojnë për të ndihmuar në zbutjen e pasojave ekonomike nga kriza e COVID-19. Dhe bankat ndërkombëtare të zhvillimit, të cilat kanë një mandat për të financuar projekte në vendet më të varfra, mund të kanalizojnë disa nga fondet e tyre afatgjata në këto ekonomi, duke përdorur burime të siguruara nga vendet e pasura.
Kjo është e vërtetë jo vetëm për bankat multilaterale, rajonale dhe bilaterale të zhvillimit, por edhe për institucionet e financimit dhe të zhvillimit, të cilat merren me financimin e sektorit privat në ekonomitë në zhvillim. Ky grup i fundit përfshin anëtarët e Shoqatës së Institucioneve Europiane të Financimit dhe Zhvillimit, të tilla si banka holandeze e zhvillimit FMO, DEG e Gjermanisë dhe Proparco e Francës. Në veçanti, bankat ndërkombëtare të zhvillimit duhet të shkallëzojnë shpejt huazimet afatgjata për bankat tregtare lokale, të cilat më pas mund të japin hua për kompanitë vendase.
Nëse bankat e zhvillimit në të gjithë botën rrisin aktivitetin e tyre me 20%, ato mund të mobilizonin vetëm 400 miliardë dollarë shtesë vetëm këtë vit. Për më tepër, për shkak se këto institucione jo vetëm i kanalizojnë fondet e tyre, por gjithashtu katalizojnë financat private, shuma në dispozicion për rimëkëmbjen ekonomike mund të paktën të dyfishohet, duke nënkuptuar 800 miliardë dollarë ose më shumë financime shtesë këtë vit.
Për këtë qëllim, disa banka kombëtare të zhvillimit kanë njoftuar tashmë nisma të mëdha, me KfW e Gjermanisë që planifikon të rrisë kreditimin me 100 miliardë euro (108 miliardë dollarë), dhe bankat shtetërore braziliane që përgatiten të rritin huadhënien me ekuivalentin e 4% të PBB-së së vendit. Bancóldex i Kolumbisë dhe AFD e Francës gjithashtu po punojnë për plane të mëdha. Këto nisma duhet të zbatohen shpejt dhe në mënyrë efikase dhe vendet e tjera duhet të ndërmarrin veprime të ngjashme sa më shpejt që të jetë e mundur.
Për qeveritë që kërkojnë të riorganizojnë bankat e tyre kombëtare të zhvillimit në këtë mënyrë, suksesi varet nga plotësimi i tre kushteve. Së pari, këto banka duhet të kombinojnë qeverisje transparente, efikase dhe të përgjegjshme me autonominë e vendimmarrjes. Së dyti, ato duhet të kenë shkallë të mjaftueshme, gjë që mund t’u kërkojë qeverive të sigurojë kapital shtesë. Dhe, së treti, këto institucione kanë nevojë për instrumente të përshtatshme që t’i mundësojë ato të mobilizojnë financa të mjaftueshme private ndërsa kanalizojnë fondet e tyre për të përmbushur objektivat e zhvillimit.
COVID-19 e ka zhytur botën në një krizë ekonomike të pashembullt. Por, duke rritur ndjeshëm kreditimin e tyre, bankat e zhvillimit mund të mbështesin aktivitetin ekonomik dhe vendet e punës dhe të ndihmojnë në ndërtimin e një të ardhme më të drejtë dhe të qëndrueshme.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate. Nuk mund të ripublikohet pa lejen e Project Syndicate. Mobilizing Development Banks to Fight COVID-19