Trpe Stojanovski, drejtor i Migrimit, Azilit, Iniciativës Rajonale të Refugjatëve, shprehet për Balkan Insight se vendet e Ballkanit nuk mund të përballojnë dot numrin që po rritet shpejt të migrantëve nga Afrika, Azia dhe Lindja e Mesme.
Pyetje: Si po i përgjigjen vendet e Ballkanit valës së migrantëve që kalojnë tranzit përmes rajonit me shpresën që të shkojnë në Europën Perëndimore?
Përgjigje: Nuk është një situatë normale për rajonin, për shkak se në vitet e fundit numri është shtuar në mënyrë dramatike. Më parë, bëhej fjalë për dhjetëra raste në vit në çdonjërin prej vendeve.
Tani numri është rritur me disa qindra, madje edhe mijëra, gjë që përbën një sfidë të madhe për vendet. Çështja kryesore është akomodimi i këtyre personave dhe ruajtja e standardeve të duhura gjatë qëndrimit të tyre në vendet e rajonit.
Problemi tjetër është financiar, për shkak se çdo person kushton para dhe vendet tona kanë burime të kufizuara. Është një lëvizje tërësisht e re, që kërkon infrastrukturë dhe burime shtesë për t’i qëndruar besnik të drejtave të njeriut dhe për ta mbajtur situatën nën kontroll. Një sfidë tjetër është nevoja për bashkëpunim të mëtejshëm mes vendeve në rajon, që ka bërë pak progres, por ky progres ka qenë i kufizuar.
Ky nuk është një problem i vendeve të Ballkanit Perëndimor, por një sfidë globale dhe si e tillë duhet të marrë një përgjigje globale. Është e rëndësishme që Bashkimi Europian dhe vendet fqinje të afrohen më shumë, të paktën për të vendosur një lloj standardi të përbashkët apo për hartimin e një strategjie për parandalimit dhe menaxhimin e situatës, që me siguri do të vazhdojë.
Pyetje: Po bën Greqia mjaftueshëm për të ndaluar kalimin e migrantëve në Maqedoni dhe Shqipëri? Ka pasur ankesa se po i bën bisht problemit.
Përgjigje: Pavarësisht se bie dakord me një deklaratë të tillë, kjo nuk ndihmon në zgjidhjen e problemit. Nuk e mbështes delegimin e problemit te fqinjët; pyetja është nëse mund të kërkojmë një zgjidhje të integruar rajonale dhe në këtë drejtim na duhet të pranojmë vështirësitë që Greqia po has. Nga ana gjeografike, Turqia dhe Greqia janë më të prekura nga dyndja e migrantëve.
Nga ana tjetër shqetësimi i autoriteteve maqedonase vjen për mungesë komunikimi institucional me autoritetet greke. Për fat të keq, Maqedonia nuk ka qendër të përbashkët kufiri me Greqinë, që ekziston me shtetet e tjera me të cilat kufizohet dhe që është shenjë e përfshirjes së vendeve në kërkimin e zgjidhjes.
Pyetje: Si po i përdor krimi i organizuar migrantët që përpiqen të mbërrijnë në Europën Perëndimore nëpërmjet Ballkanit Perëndimor?
Përgjigje: Është e vështirë të flasësh me numra konkretë. Megjithatë, fenomeni i migrimit është ngushtësisht i lidhur me krimin e organizuar, me trafikimin e qenieve njerëzore dhe madje me migrantët kontrabandistë. E vërteta është se kontrolli policor në rajon është shumë i dobishëm dhe e trajton këtë çështje si prioritet dhe pasojat për grupet kriminale kanë qenë të ashpra.
Në Maqedoni disa raste kanë përfunduar me dënime gjykatash, që mund të shërbejë si një pengesë e dobishme. Nga ana tjetër, migrimi është një fenomen që vazhdon të rritet. Po ndodh në Lindjen e Largët, Azi, Afrikë dhe konteksti global na lë të kuptojmë se është një fenomen që nuk do të marrë fund.
Pyetje: Çfarë po bëjnë qeveritë në rajon për të rritur kapacitetet për akomodimin e migrantëve?
Përgjigje: Ky është një problem kompleks që nuk ka përgjigje të thjeshtë. Ka një numër gjithnjë e në rritje të azilkërkuesve, që po qëndrojnë vetëm përkohësisht në një rajon përgjatë rrugës për në destinacionin përfundimtar në Europën Perëndimore. Numri tejet i madh i migrantëve sfidon performancën e shteteve në menaxhimin e problemit në mënyrë të kënaqshme.
Nga ky këndvështrim, duke marrë parasysh numrat, është e pamundur të menaxhohet situata dhe në të njëjtën kohë të respektohen të drejtat e njeriut për këta persona. Vendet e Ballkanit Perëndimor janë të vetëdijshme se nuk mund ta zgjidhin situatën të vetme dhe kanë nevojë për një bashkëpunim më të mirë me vendet e Bashkimit Europian, bashkëpunim që duhet përmirësuar.
Pyetje: A po arrin situata me refugjatët në Ballkan një nivel kritik?
Përgjigje: Kjo varet nga këndi prej të cilit e sheh situatën. Shtetet në rajon po përballen me një situatë të re dramatike, që thith shumë kapacitete në buxhete dhe nuk mund ta menaxhojnë këtë çështje në mënyrë të kënaqshme për këdo.
Me zyra qendrore në Shkup, Iniciativa e Migrimit, Azilit dhe Refugjatëve Rajonal, MARRI, është një rrjet rajonal i formuar në vitin 2003 nga Shqipëria, Bosnje-Hercegovina, Kroacia, Maqedonia dhe Serbia me qëllimin të kontribuojë në lëvizjen e lirë dhe të rregullt të njerëzve në interes të sigurisë dhe prosperitetit.
