Një studim i ri thotë se presione të ndryshme politike dhe financiare po minojnë vazhdimisht lirinë, pavarësinë dhe pluralizmin e medias në Maqedoni.
Kontrolli shtetëror mbi median, cenzura, klientelizmi politik dhe lidhjet korruptive mes qeverisë, pronarëve të medias dhe medias janë mbizotëruese në median e Maqedonisë, zbuloi një studim i ri i publikuar të martën në Shkup nga Instituti i Medias së Maqedonisë, MIM.
Kërkimi nga kjo organizatë thotë se media në këtë vend karakterizohet nga një ndarje e thellë dhe nga përplasjet mes dy krahëve të politikës.
Raporti paralajmëron për rrezikin e një “tendence afatgjatë drejt autoritarizmit”, për shkak të qeverisjes së gjatë të partisë VMRO-DPMNE në vend.
Që nga shkatërrimi i stacionit më të madh televiziv privat A1 në vitin 2011, i cili u mbyll nën akuzat për evazion fiskal, partia e kryeministrit Nikola Gruevski ka siguruar “dominim të plotë mbi të gjithë sferën e medias,” thuhet në studim.
Kërkimi thotë se margjinalizimi i mëtejshëm i partive të opozitës i ka lejuar njerëzve të pushtet të amendojnë ligjin për median sipas nevojave të veta ose ta injorojnë fare atë.
Një mjet tjetër i rëndësishëm në duart e qeverisë është sasia e konsiderueshme e shpenzimeve qeveritare në media, gjë që i ka bërë subjektet mediatike gjithnjë e më shumë të varura financiarisht nga autoritetet.
“Qeveria dhe ministritë përbëjnë një volum të stërmadh në shpenzimet totale për reklama [në media]. Kjo ka sjellë që media të jetë vazhdimisht e varur nga buxheti i shtetit dhe e ka kthyer konkurrencën mes pronarëve të medias në një luftë të paskrupullt për paratë e shtetit,” thuhet në studim.
Raporti del në konkluzionin se përgjatë viteve të fundit media kryesore është përdorur më shumë si “mjet për mobilizimin se sa mjet për informimin”.
Kërkimi mbi median në Maqedoni është pjesë e një publikimi më të gjerë të quajtur “Integriteti i Medias ka Rëndësi”, i cili publikon pesë vende të Europës Juglindore.
Studimi po ktyhet nga SEE Media Observatory, një partneritet rajonal i organizatave të shoqërisë civile që synon të fuqizojë lirinë dhe pluralizmin e medias si dhe të ndikojë për refroma në fushën e medias në këto vende.
SEE Media Observatory është mbështetur nga Instrumenti i Asistencës së Para-Anëtarësimit të Bashkimit Europian.
Raporti vëren se dy sindikatat më të mëdha të medias në Maqedoni, Shoqata e Gazetarëve ZNM dhe Bashkimi i Pavarur i Gazetarëve dhe Punonjësve të Medias, SSNM, janë përballur “në mënyrë sistematike ndaj formave të ndryshme të presionit”.
Këto kanë variuar nga pushimet nga puna të krerëve të sindikatave te publikimi i lajmeve fyese apo të turpshme nëpër media të ndryshme deri te nxitja e krijimit të shoqatave paralele të gazetarëve, si Shoqata e Gazetarëve të Maqedonisë – MAN, e cila dukshëm synon të zëvendësojë ZNM, thuhet në studim.
Studimi thotë se “zhgënjimi, apatia dhe konformizmi janë ndjenja të gjithëpërhapura mes gazetarëve”.
Një pikë tjetër shqetësuese është propozimi i qeverisë për Ligjin për Median dhe Ligjin për Shërbimet Mediatike Audio dhe Audiovizuale, të cilat u miratuan në vitin 2013.
Shqetësimi kryesor lidhet me krijimin e Agjencisë së Shërbimeve Mediatike Audio dhe Audiovizuale, e cila duhet të ketë autoritet mbikëqyrës për të ashtuquajturin mbikëqyrjen administrative të punës së medias së shkruar dhe publikimeve në internet si dhe të nisëë procedura ndëshkuese.
“Kjo ka ngritur shumë shqetësime… se rregullatori i ardhshëm do të marrë ‘superfuqi’ dhe do të imponojë kontroll mbi zërat kritikë që tashmë po përqendrohen te media në internet,” thuhet në raport.
Studimi bën thirrje ndaj Këshillit të Europës dhe Komisionit Europian të jenë më aktivë në monitorimin dhe zhvillimin e politikave si dhe për nxitjen e dialogut mes palëve në median e Maqedonisë.
