Më 10 dhjetor 2014, mijëra studentë sfiduan qeverinë e drejtuar nga Kryeministri Nikola Gruevski dhe dolën në rrugët e Shkupit, kryeqytetit të Maqedonisë.
Pavarësisht kërcënimit, frikësimit dhe një fushate të drejtuar nga mediat që mbështesin qeverinë për t’i diskretituar ata, studentët marshuan drejt ndërtesave qeveritare dhe kërkuan që qeveria të tërheqë planin e saj për të imponuar një provim shtetëror përpara diplomimit.
Për një periudhë kohe rrjeti i internetit u bllokua në protestë, duke parandaluar përdorimin e medias sociale nga studentët. Kjo përpjekje e ulët për përdorim të metodave të frikësimit mund të jetë e zakonshme për Bjellorusinë dhe Rusinë, por jo për një vend kandidat në BE.
Kryeministri vetë i është bashkuar përpjekjeve për të diskretituar studentët duke sugjeruar se protestat ishin nxitur opozita dhe ‘armiqtë e shtetit’ dhe ‘majtistët e neveritshëm’.
Ai vazhdoi ta mbronte planin e qeverisë duke theksuar se ishte i nevojshëm për të përmirësuar cilësinë e edukimit. Por është vetë qeveria, ajo që ka ulur standardet e tij duke ngritur pseudofakultete të universitetit në qytete të ndryshme të shtetit në mënyrë që ta çonte gjoja edukimin më pranë qytetarëve. Megjithatë motivi ishte qartësisht politik pasi reforma nuk pati planifikim apo konsultim me sistemin universitar.
Kurajo e treguar nga të gjithë studentët javën e shkuar dhe demonstratat e mëparshme janë një kundërshtim i qartë i politikave të qeverisë dhe metodave autoritare të përdorura prej saj në mënyrë që të zbatojë politikat e partisë. Ky nuk është rasti i parë kur qeveria është përpjekur të ndërhyjë në sektorin e edukimit në nivelin e universitetit. Ajo ka përdorur çdo mundësi të mundshme në mënyrë që të cenojë autonominë e universiteteve nga shpërndarja e fakulteteve deri te ndërhyrja në caktimin e profesorëve dhe stafit të lartë dhe duke u përpjekur të prezantojë studime të ‘vlerës së familjes’ në kurrikulumin e universitetit. E gjitha kjo pjesë e një fushate të qëllimshme të partisë qeverisëse për të imponuar axhendën e vet shoqërore konservative jo vetëm në sistemin e arsimit por edhe në të gjithë shoqërinë si e tërë.
Partia qeverisëse nuk toleron asnjë kritikë për politikat e veta dhe shmang çdo përpjekje për të përfshirë konsultim përpara prezantimit të propozimeve të veta ligjore veçanërisht te sektorët ku shoqëria është më e shqetësuar. Përkundrazi, ajo haptazi inkurajon agresionin dhe frikën ndaj atyre që guxojnë të flasin. Kjo mund të shihet në shembullin e mëposhtëm: kur studentët e fakultetit të arkitekturës në 2009 protestuan kundër ndërtimit të një kishe në sheshin kryesor të Shkupit dhe u dhunuan nga një turmë që partia në pushtet kishte mobilizuar, turma që kishte sulmuar dhe dëmtuar ndërtesat e komunës së Centarit – e vetmja komunë në qytetin e Shkupit që drejtohet nga një kryetar i opozitës dhe dy rastet kur një zyrë e vogël e komunitetit LBGT u sulmua dhe u dëmtua. Në të gjitha këto raste qeveria u përgjigj vetëm duke arrestuar dhe akuzuar studentët e arkitekturës, ndërsa nuk bëri asgjë për të sjellë para drejtësisë ata që sulmuan komunën Centar ose komunitetin LBGT, pavarësisht faktit se fajtorët ishin lehtësisht të identifikueshëm.
Ky aplikim selektiv dhe me standarde të dyfishta i ligjit ka rritur klimën e frikës, kërcënimit dhe agresionit në një shoqëri që njihej për të kundërtën.
Kjo klimë është mbështetur edhe nga media proqeveritare pasi fjalët e urrejtjes dhe ndjenjat homofobike janë një temë e zakonshme në programet televizive ku ftohen si kryeministri, ashtu edhe presidenti.
Ky sfond tregon të gjitha arsyet përse studentët duhet të mbështeten në qëndrimin e tyre guximtarë. Sloganet që ata valëvitën përpara ndërtesave qeveritare shprehnin kërkesën e tyre për respekt dhe për të drejtën që të dëgjohen. Ironikisht, përpara tyre qëndruan ndërtesat e qeverisë të mbuluara me qefin, si rezultat i ndryshimit të fasadës së kryeqytetit sipas një plani urbanistik të diskutuar që qeveria mori këtë vit. Një imazh që tregon shumë për sjelljen e përgjithshme të qeverisë kundrejt dialogut.
Erwan Fouere është një bashkëpunëtor pranë Qendrës Europiane të Studimeve Politike, CEPS. Ky postim u shfaq fillimisht në Balkans in Europe Policy blog.
