Qeveria kineze është aktualisht duke peshuar mundësinë e zhvlerësimit të monedhës së vet, por Stephen S. Roach këshillon se nuk duhet ta bëjë, përndryshe lufta me kursin e këmbimit në të gjithë botën mund të ashpërsohet më shumë.
Luftërat e monedhave po godasin të gjithë botën dhe Kina po merr goditje prej tyre. Monedha kineze Renminbi është mbiçmuar ndjeshëm përgjatë viteve të fundit, eksportet janë dobësuar dhe rreziku i deflacionit është në rritje. Nën këto rrethana, shumë sugjerojnë që një ndryshim në politikën monetare të Kinës dhe përpjekjet për dobësim të renminbit është rrjedha llogjike e kësaj lufte. Por një politikë e tillë mund të jetë edhe një gabim i madh.
Në fakt, ndërsa Kina ndjek reformat strukturore që synojnë vijimin e zhvillimit të saj, zhvlerësimi me detyrim i monedhës së saj është gjëja për të cilën ka më pak nevojë. Ajo mund të jetë gjithashtu shumë problematike për ekonominë botërore.
Në sipërfaqe, situata duket natyrisht shqetësuese – veçanërisht kur shikohet përmes lenteve të monedhave, gjë që tregon ndryshimin e çmimeve në Kinës në raport me çmimet e pjesës tjetër të botës.
Sipas Bankës së Rregullimeve Ndërkombëtare, (BIS) kursi efektiv real i këmbimit të Kinës – një mesatare e korrigjuar me inflacion dhe me peshat e volumeve të tregtisë të vlerës së renminbit në raport me monedhat e vendeve partnere të Kinës – është rritur me 26 për qind përgjatë katër viteve të fundit.
Monedha e Kinës është mbiçmuar më shumë se sa monedhat e 60 vendeve të tjera që mbulon BIS (me përjashtim të disfunksionales Venezuelë, ku shifrat janë të paqarta për shkak të regjimeve të shumëfishta të këmbimeve valutore). Sa për krahasim, i ashtuquajturi dollar i fortë i SHBA-së është vetëm 12 për qind më i shtrenjtë në terma realë gjatë të njëjtës periudhë. Ndërkohë, homologët e Kinës mes tregjeve në zhvillim kanë përjetuar zhvlerësim të shpejtë të vlerës së monedhave të tyre, ku reali i Brazilit ka rënë me 16 për qind, rubla e Rusisë me 32 për qind dhe rupia e Indisë ka rënë me 12 për qind.
Ndryshimet në vlerën e monedhave, natyrisht është ekujvalent me një rritje po aq të madhe të çmimit të eksporteve të Kinës. Shto këtu edhe dobësitë e vazhdueshme në kërkesën botërore për mallra si dhe faktin që makineria dikur e fuqishme e eksporteve të Kinës po vuan, atëherë nuk është surprizë që eksportet e Kinës këtë janar ranë me 3 për qind në krahasim me janarin e një viti më parë. Për një ekonomi ku eksporti zë rreth 25 për qind të PBB-së, ky nuk është një zhvillim i këndshëm.
Në të njëjtën kohë, renmimbi i forcuar i ka bërë importet më të lira, duke ushtruar presion për poshtë në strukturën e çmimeve të Kinës. Nuk është surprizë që kjo situatë ka shtuar frikën për deflacion ku Indeksi i Çmimeve të Konsumit është rritur me vetëm 0.8 për qind në bazë vjetore në janar dhe ku rënia vjetore e çmimeve të prodhimit ka qenë edhe më e madhe në masën 4.2 për qind. IÇK bazë e Kinës (e cila përjashton në llogaritje çmimet e luhatshme të ushqimeve dhe energjisë) qe afro 1 për qind në janar.
Në këtë kuadër, është e lehtë të shohësh se pse kaq shumë njerëz presin një ndryshim taktik në politikën e këmbimit valutor të Kinës, nga vlerësimi te zhvlerësimi. Një lëvizje e tillë mund të duket veçanërisht joshëse si një mënyrë për të dhënë lehtësim të përkohshëm ndaj presioneve rënëse në rritjen ekonomike dhe çmimet. Por ka tri arsye që të çojnë të mendosh se një lëvizje e tillë mund të shpërthejë në dorë.
E para dhe më e rëndësishmja, ndryshimi në politikën e këmbimit valutor mund të minojë – dhe në fakt, të përmbysë – progresin që Kina ka bërë në rrugën për reformë dhe ribalancim. Në fakt, një renminbi më i fortë është në përputhje me objektivin kyç të Kinës për të zhvendosur burimet e rritjes ekonomike nga eksportet te rritja e konsumit të brendshëm. Forcimi në përgjithësi i vazhdueshëm i renminbit – i cili është rritur me 32.6 për qind kundër dollarit amerikan që nga mesi i vitit 2005 – është në përputhje me këtë objektiv dhe nuk duhet të përmbyset. Kjo forcon fuqinë blerëse të konsumatorëve të Kinës dhe redukton subvencionimin e eksporteve përmes politikës së këmbimit valutor.
Gjatë krizës së fundit financiare, autoritetet përkohësisht e pezulluan politikën e Kinës për forcimin e renminbit, dhe kursi i këmbimit u mbajt i qëndrueshëm nga mesi i vitit 2008 deri në fillim të vitit 2010.
Duke marrë parasysh rrethanat aktuale të cilat janë shumë më pak kërcënuese se sa ato që qenë gjatë Krizës së Madhe, nevoja për një përshtatje tjetër taktike në politikën e këmbimit valutor është shumë më e vogël.
E dyta, ndryshimi te politika e kursit të këmbimit zhvlerësues mund të ndezë ndjenjat anti-kineze mes partnerëve kryesorë tregtarë të këtij vendi – veçanërisht në Shtetet e Bashkuara, ku Kongresi ka flirtuar prej vitesh me perspektivën e vendosjes së sanksioneve tregtare mbi eksportuesit e Kinës. Një koalicion bipartizan në Dhomën e Përfaqësuesve së fundmi ka propozuar të ashtuquajturin Aktin e Reformës së Këmbimit Valutor dhe të Tregtisë së Ndershme, ligj që mund të cilësojë nënçmimin e kursit të këmbimit si një subvencion, gjë që do t’i lejonte kompanive amerikane të kërkonin tarifa kompensuese doganore për importet.
Në mënyrë të ngjashme, administrata e Presidentit Barack Obama sapo ka ndërmarrë një veprim tjetër kundër Kinës në Organizatën Botërore të Tregtisë – këtë herë duke u përqendruar në subvencionimet e paligjshme që Kina ka dhënë për eksportuesit përmes të ashtuquajturës “platforma e përbashkët e shërbimeve” dhe “bazave demonstrative.”
Nëse Kina ndërhyn për ta ulur vlerën e monedhës së saj, mbështetja politike në SHBA për veprime tregtare anti-Kinë pa tjetër që do të intensifikohet, duke shtyrë dy ekonomitë më të mëdha të botës më pranë të tatëpjetës së proteksionizmit.
Në fund, politika e zhvlerësimit të renminbit mund të sjellë një një përshkallëzim të fortë të luftës botërore të këmbimit valutor. Në një epokë lehtësimi sasior të paprecedent, zhvlerësimet për konkurrencë të monedhave janë bërë normë mes eksportuesve më të mëdhenj të botës – para së gjithash SHBA-ja, pastaj Japonia dhe tashmë Europa. Nëse Kina i bashkohet garës drejt fundit, të tjerë mund të joshen të përshkallëzojnë veprimet e tyre ndërsa tregjet financiare botërore mund të bëhen subjekt i një burimi shtesë destabiliteti.
Ashtu siç i rezistoi Kina joshjes për zhvlerësim të renminbit gjatë krizës financiare të Azisë të viteve 1997-1998 – një vendim që mund të ketë luajtur një rol thelbësor në ndalimin e infektimit rajonal – ajo duhet t’i rezistojë joshjes sot dhe të ruajë kursin aktual. Kjo është shumë më e rëndësishme se sa një klimë të rrëmujshme lehtësimi sasior, ku roli i Kinës si një ankorues monetar mund të marrë një rëndësi edhe më të madhe nga sa pati në fund të viteve 1990.
Strategjia është forca më e madhe e Kinës. Sërish dhe sërish zyrtarët e Kinës janë përballur me ngjarje të papritura pa humbur nga vëmendja objektivat e tyre strategjikë afatgjatë. Ata duhet të punojnë për të vijuar në këtë rrugë, duke përdorur renminbin e fortë si një nxitje për të dyfishuar përpjekjet për reformë dhe ribalancim në vend që ta përdorin atë si justifikim për t’u kthyer pas. Sot nuk është koha që Kina të sprapset.
Botuar me autorizim nga Project Syndicate, 2015. Ripublikimi nuk mund të bëhet pa lejen e Project Syndicate. Steady on the Renminbi