Përgjegjësit që do të përcaktojnë synimet për 15 vitet e ardhshme për të cilat do të shpenzohen 2.5 trilionë dollarë kanë vendosur për 169 objektiva, të cilat janë tepër të shpërndara dhe që mund të kufizohen në vetëm 19 prej tyre.
Në fund të këtij muaji, do të mbahet një nga konferencat më të rëndësishme politike të kësaj dekade, me më shumë se 150 liderë botëror që do të mblidhen në Nju Jork për të vendosur rrugën e shpenzimit për zhvillimin global, më shumë se 2.5 trilion dollarë nga tani deri në vitin 2030. Por në fakt, krerët e shteteve nuk pritet të bëjnë shumë në këtë konferencë. Më një të ashtuquajtur Axhendë për Zhvillimin e Qëndrueshëm që është finalizuar në heshtje nga diplomatët dhe burokratët e Kombeve të Bashkuara muajin e shkuar, liderët pritet thjesht të buzëqeshin dhe të firmosin në vendin e caktuar. Fatkeqësisht ata po humbasin mundësinë e artë për të bërë më shumë.
Axhenda është rezultat i viteve negociata. Duke synuar gjithëpërfshirje, OKB foli me këdo. Por, megjithëse qasja duket e admirueshme, nuk është e suksesshme. Në fakt, nëse shohim axhendën që ata kanë prodhuar – më shumë se 15,000 fjalë dhe një shumëllojshmëri prej 169 shënjestrash zhvillimi – dikush mund të mendojë se ata thjesht kanë shkruar çdo gjë që kanë dëgjuar.
Krahasojeni këtë me axhendën e shkuar të zhvillimit global, Synimet e Zhvillimit të Mijëvjeçarit (MDG). MDG përfshinë rreth 18 objektiva, duke premtuar masa për pakësimin e urisë, varfërisë dhe vdekjes së fëmijëve dhe nënave, ndërsa ofronin shkollim për të gjithë fëmijët dhe akses të përmirësuar në ujë dhe higjienë. Premisat e reja kanë synim të mirë. Problemi është se ato nuk reflektojnë prioritet efektiv, i cili është thelbësor kur burimet janë të kufizuara.
Për shembull, axhenda bën thirrje për parashikim të “aksesit universal ndaj sigurisë, gjithëpërfshirjes dhe hapësirave të gjelbra dhe publike, në veçanti për gratë dhe fëmijët, të moshuarit dhe personat me nevoja speciale” deri në vitin 2030. Hapësirat e gjelbra janë gjë e mirë, por në një kohë kur 1.2 miliard njerëz që ende jetojnë në varfëri totale, 2.5 miliardë nuk kanë akses në ujë dhe higjienë dhe pothuajse një miliard njerëz flenë të uritur çdo natë, a janë ato një prioritet kryesor? Fondet janë të kufizuara mbi të gjitha.
Disa premisa duken se janë bazuar në një realitet alternativ. Një nga dhjetë premisat globale mbi edukimin është si ky formulim: “Deri më 2030, të sigurohet që të gjithë nxënësit të sigurojnë nevojën dhe aftësitë e nevojshme për të promovuar zhvillimin e qëndrueshëm, përfshirë mes të tjerash, edukim për zhvillim të qëndrueshëm dhe stil jetese të qëndrueshme, të drejta njerëzore, barazi gjinore, promovim të një kulture paqeje dhe jo të dhunshme, qytetari globale dhe vlerësim të diversitetit kulturor dhe kontribut në kulturën e zhvillimit të qëndrueshëm”.
Ende, kërkimi tregon se më shumë se një e treta e të gjithë fëmijëve në moshë shkolle, çereku i një miliarde nuk arrin të mësojë leximin dhe matematikën. A duhet t’i shpenzojmë burimet për të promovuar zhvillimin e qëndrueshëm në vend që të sigurojmë arsimin baza në shkolla?
Objektiva të tjerë lidhen me ‘peshkatarët artizanalë të shkallës së vogël’ dhe ‘promovim të turizmit të qëndrueshëm’ që janë mes synimeve më të rëndësishme të botës. Ka madje një objektiv për t’u siguruar që njerëzit kudo në botë të kenë informacion të rëndësishëm dhe dijeni për zhvillimin e qëndrueshëm dhe jetën në harmoni me natyrën”. A duhet ne t’i zhvendosim burimet nga ndihma e të varfërve dhe urisë në shtetet në zhvillim për të rritur ndërgjegjësimin për stilin mjedisor të jetës?
Disa objektiva janë edhe më të ngatërruar. Njëra kërkon të arrijë “punësim të plotë dhe produktiv për të gjithë burrat dhe gratë, përfshirë të rinjtë dhe personat me nevoja të veçanta”. Ndërsa premtimi i punësimit të plotë mund të jetë i njohur për nga politika, është i pamundur, i panevojshëm dhe ndonjëherë edhe i dëmshëm. Mbi të gjitha, çdo ekonomi ka nevojë për papunësi që t’i lejojë punëtorët të ndryshojnë punë. Për më tepër, të gjitha qeveritë funksionale janë tashmë të përqendruara te nxitja e punësimit. Dhe studimet tregojnë se grupet e interesit po përdorin politika të punës së mirë për të krijuar vende pune për minoritetet, ndërsa lënë jashtë të tjerët, duke i çuar punëtorët e pafuqishëm në ekonominë informale dhe duke rritur varfërinë.
Shkurt, shumë prej objektivave ose janë pak të dobishëm ose shumë problematik. Për t’i bërë punët më keq, mbledhja e të dhënave mbi 169 premisat mund të kushtojë rreth dy vite të ndihmës për zhvillimin. Si rezultat, axhenda do t’i lërë më të varfërit në botë edhe më keq akoma.
Është një perspektivë shumë e pagjasa, por në vend që ta nënshkruajnë Axhendën për Zhvillimin e Qëndrueshëm ashtu siç është, liderët duhet të heqin dorë nga mundësia e kotë dhe ta kalojnë kohën në Nju Jork duke i ulur objektivat kyçe në 19 syresh. Ky është numri i objektivave që një panel i laureatëve Nobel kanë identifikuar në një projekt për organizatën tim Qendrën e Konsensusit të Kopenhagenit.
Paneli studioi më shumë se 1800 faqe analizash, për të përcaktuar se cilët objektiva do të rezultonin më shpërblyese – diçka që OKB nuk e bëri kurrë. Synimet që ata përzgjodhën përfshijnë uljen e vdekjeve nga tuberkulozi në 95 për qind, përgjysmim i malarjes, përmbushje bisedimit tregtar global si dhe akses universal ndaj planifikimit familjar. Kanalizimi i buxhetit të zhvillimit në 19 shënjestra që paneli identifikoi do të bënte katër herë më shumë mirë sesa shpërndarja e fondeve në 169 shënjestra, ku do të përfitojnë më të varfit.
OKB pretendon se 169 synimet e Axhendës për Zhvillimin e Qëndrueshëm janë të integruar dhe të pandashëm. Kjo nuk ka kuptim. Pakësimi i tyre duhet të ndodhë.
Dhe kështu do të ndodhë, të nesërmen e konferencës së OKB, kur liderët të kthehen në shtëpi dhe të kuptojnë se ata nuk mund të punojnë mbi 169 synime. Është e pashmangshme që ata do të zgjedhin një numër më të vogël për t’u përqendruar. Ne mund vetëm të shpresojmë se ata do të zgjedhin premisën që sjell më të mirat.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate, 2015. Ripublikimi mund të bëhet vetëm me lejen e Project Syndicate. Unsustainable Development Goals