Truku politik për të përdorur artin si shpërqendrim të syrit ndaj problemeve të përditshme nuk prodhon asgjë më shumë se foto abstrakte ndërsa qytetarët mbeten pa zgjidhje për nevojat e tyre.
Përgjatë dekadës së fundit Shqipëria ka treguar se duke e zbukuruar rrugën e vështirë të daljes nga tranzicioni me vepra artistike, kjo mund të rezultojë në një zbutje të padurimit qytetar dhe në një iluzion optik të vizualizimit të suksesit.
Sipas kësaj mënyre, nën drejtimin e kryebashkiakut të atëhershëm, Edi Rama, fasadat e pallateve të vjetra të Tiranës u kthyen në vepra arti që tregonin qartazi se e reja do të triumfonte mbi të vjetrën dhe se banorët duhet të dallonin (pse jo përmes ngjyrave) se tashmë gjërat po shkonin drejt një të ardhme më të ndritur.
Kryetari i kabinetit, Rama duket se e mori me vete ndjenjën e tij artistike edhe në godinën e Kryeministrisë ku në dy vite qeverisje vari një skulpturë drite të artistit francez Phillipe Parreno dhe vuri instalacionin Giant Triple Mushroom, të artistit Carsten Höller.
E para nënkupton përzierjen e artit, skulpturës dhe arkitekturës me portat e paqarta për në botën e jashtme ndërsa e dyta halucinacionin e ndërsjelltë të artit dhe kërpudhave si perceptim i realitetit.
Në përpjekje për të shpjeguar ekzibicionin artistik për zërat kritikë, kryeminstri Rama e ka quajtur të bukurën rrugën nga kalojnë ambiciet e transformimit të Shqipërisë.
“Kjo godine dhe këto mjedise janë nga sot, edhe një hapësire më shumë për të edukuar syrin e vrazhdë të shumë njerëzve që e konsiderojnë të bukurën dhe nevojën për të bukurën një luks dhe që gabimisht mendojnë se ambiciet për të transformuar Shqipërinë në një vend me më shumë mirëqenie, nuk kalojnë përmes të bukurës,” tha kryeministri Rama gjatë inagurimti të godinës së rinovuar të Bankës së Shqipërisë.
Pas shembullit kryeministror, kërpudha të tjera dolën pas shiut jashtë godinave të Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit, si dhe Galerisë Kombëtare të Arteve, por nga brenda këto mbeten dy institucione me problematika të mëdha në funksionimin e mirëfilltë për nxitjen e artit në Shqipëri.
Përpjekja më e fundit për të sjellë më afër ndriçimin artistik te jeta urbane u krye nga kryebashkiaku i ri i Tiranës, Erion Veliaj, me instalimin e neonëve shumëngjyrësh poshtë urave të këmbësorëve dhe makinave nëpër kryeqytet. Në kontrast me ndriçimin e fortë tëposhtë urave, rrjedh lumi Lanë i ndotur dhe kundërmues.
Urat thuajse të shkatërruara janë një tablo më vete që në kuptimin e mirëfilltë të fjalës prekin emocionalisht spektatorët (kalimtarët).
Duket se dëshira për t’i shtuar funksion dekorativ urave i ka lënë ato pa fonde të mjaftueshme për të kryer funksionon e tyre primar të kalimit nga njëra anë në tjetrën.
“E kam tmerr këtë urën”, tha një vajzë teksa kalonte në një prej urave të këmbësorëve, ndodhur përballë ish-ekspozitës. Ndërsa disa i tremben deri në tmerr paqëndrueshmërisë së urës së këmbësorëve që sa vjen dhe rrënohet, ka nga aventurierë që vendosin ta kthejnë në një sustë teksa i kërcejnë sipër.
Dritat e vendosura nga poshtë shërbejnë të paktën për diçka, ato të bëjnë të dallosh vrimat boshe që ndriçojnë aty-këtu, ndërsa errësira është shenjë se ku mund të shkelësh. Për më tepër, këto ura nga zona e Pallatit me shigjeta deri afër zonës së Bërrylit shërbejnë për diçka, ato nuk janë më lidhëse të dy anëve të qytetit që i ndan Lana, por lidhëse të njerëzve që kalojnë me frikë dhe shpejtësi duke marrë me vete ndjenjën e tokës që lëviz për disa minuta më pas.
Këto janë ‘pamjet artistike’ të urave të këmbësorëve dhe makinave në Tiranë nga Pallati me Shigjeta te Bërryli, që ndonëse do të shërbenin shumë mirë si fotografi abstrakte të jetës urbane, janë njëkohësisht drita ‘të kuqe’ të vendit ku nuk duhet shkelur…