Në Idomeni, në kufirin Greqi-Maqedoni, mijëra refugjatë presin pas telave me gjemba, duke pyetur veten nëse kufijtë e Europës do të rihapen ndonjëherë.
“Kjo është si një luftë e dytë,” thotë një siriane e vjetër teksa pret me durim në një radhë të gjatë për ushqim në fshatin e vogël Idomeni në kufirin verior të Greqisë me Maqedonisë.
Teksa shumica e 12,000 refugjatëve të strehuar brenda kampit Idomeni, që u projektua fillimisht për të strehuar 2500 njerëz, gruaja e moshuar ndihet e zënë në kurth pasi i ashtuquajturi itinerar i Ballkanit u mbyll.
“Ta kisha ditur se do të ngecja në Greqinë e varfër për kaq kohë [mbi dy javë tani], do t’i kisha paguar kontrabandistët më shumë para që të më çonin mua dhe familjen në rrugë të tjera kalimi në Europë”, thotë ajo.
Në një tendë aty afër, 85-vjeçarja Shereen, nga komuniteti Yazidi në veri të Irakut vlerëson Zotin që iu largua dhunës së Daesh, siç e quajnë ata ISIS. “Kushtet këtu në kamp nuk janë të mira edhe për gjysmën e moshatarëve të mi, por asgjë nuk mund të jetë më e keqe se makthi prej të cilit u larguam,” i thotë ajo BIRN.
Ndjenja të përziera që variojnë nga shpresa te zhgëimi dhe dëshpërimi, kanë pushtuar refugjatët që mbijetuan luftën dhe kalimin e rrezikshëm të detit për në Europë, vetëm për ta gjetur veten të harruar në Idomeni.
Të mbledhur rreth zjarrin për të qëndrur ngrohtë, sytë e tyre në gardhin që i pengon rrugën, ata duhet t’i mbijetojnë gjithashtu vështirësive të jetës në kamp, meqë Europa i ka kthyer kurrizin, siç thonë ata.
Një alarm fals gjatë samitit BE-Turqi të javës së shkuar, se kufijtë do të rihapen me kalimin e kohës, shkaktoi një gëzim të madh në kamp. Por festimi zgjati vetëm pak minuta.
Ashtu si zyrtarët grekë në samitin në Bruksel, refugjatët në Idomeni kishin shpresa të mëdha se Kancelarja Gjermane do të siguronte kalimin e lirë të tyre në Europën Veriore. “Angela Merkel do të na ndihmojë,” tha përpara samitit 23-vjeçari Mahmoud, vetëm për t’u zhgënjyer më pas.
Kryeministri grek Tsipras shkoi në Bruksel për të bërë thirrje për “unitet dhe vendime të guximshme në Greqi dhe Europë” për të zgjidhur krizën më të keqe humanitare në vend që nga Lufta e Dytë Botërore. Aleatët e tij europianë mendojnë ndryshe dhe tani “itinerari i Ballkanit” për refugjatët duket se është mbyllur një herë e mirë. Pak presin ndryshime dramatike në samitin e javës tjetër.
Thuajse gjysma e 40,000 refugjatëve në Greqi janë në Idromeni dhe zonat rrethuese.
Giorgos Kyritsis, zëdhënës i organit koordinues për krizën e refugjatëve, parashikon se shumica do të largohen nga zona vullnetarisht në dy javët e ardhshme dhe do të shkojnë në qendra më të rehatshme. Tre prej tyre po operojnë tashmë me kapacitet të plotë në veri të Greqisë, ndërsa disa të tjera janë thuajse gati.
“Ne besojmë se Idomeni do të braktiset në një ose dy javë,” i tha ai medias greke.
Kushtet e jetesës në Idomeni janë bërë të papërballueshme. Shiu i dendur e ka kthyer terrenin në fushë me baltë ku refugjatët dh emigrantët po luftojnë të ftohtin, kequshqimin dhe kushtet e këqija të higjineës. Ka grindje për ushqim ose për një copë të thatë toke.
Nën këto rrethana, një operacion policor për të “pastruar” zonën, si ai i ndërmarrë në dhjetorin e shkuar duket i pamundur. “Ne nuk do t’i mbledhim refugjatët. Përveç faktit që nuk duam një operacion policor, ne nuk e kemi këtë mundësi. Janë 12,000 njerëz – gjysma gra dhe fëmijë – në baltë. Si mund t’i spastrosh?” pyet Kyritsis.
Autoritetet greke thonë se çelësi është të inkurajohen njerëzit të hipin në autobusë që do t’i çojnë në kushte më të mira jetese. Ditë pas dite, grupe të vogla refugjatësh, të zhgënjyer dhe të stresuar nga situata në “tokën e askujt” po hipin në autobusë, kryesisht për në Athinë, për të lëvizur në kampe mikpritëse ose për të aplikuar për zhvendosje.
Nga ana tjetër, disa vazhdojnë të arrijnë në Idomeni me shpresën që liderët europianë do të kuptojnë vështirësitë e tyre dhe do t’i lënë të hyjnë.
Ndërkohë, fëmijë – rreth 40 për qind e njerëzve aktualisht në Idomeni – duket se janë të vetmi që përshtaten me situatën. Ata, të paktën, vazhdojnë ende të qeshin, të shohin me kuriozitet kamerat e TV teksa gjenden kudo dhe i rezistojnë me durim orëve të gjata në pyll kaluar në tendat që ata i quajnë “shtëpi”.