Komisioneri për Zgjerim i BE-së, Johannes Hahn, viziton Shkupin të martën, duke shënuar fillimin e procesit të shqyrtimit që synon përgatitjen e Maqedonisë për bisedimet e anëtarësimit në BE.
Maqedonia këtë javë po fillon procesin e shqyrtimit teknik për të vlerësuar gatishmërinë e saj për bisedimet e pranimit në BE, që sipas planit mund të fillojnë në qershor të vitit të ardhshëm.
Pas arritjes së tij në Shkup të martën, Komisioneri i Zgjerimit Johannes Hahn do të takohet me kryeministrin Zoran Zaev, kryetarin e parlamentit Talat Xhaferi dhe udhëheqësin e partisë kryesore opozitare VMRO DPMNE, Hristijan Mickovski.
Procesi i shqyrtimit do ta detyrojë Maqedoninë që të mobilizojë të gjitha kapacitetet e saj për të përmbushur parakushtet e BE-së për fillimin formal të bisedimeve të pranimit.
Në fund të qershorit, ministrat europianë dhanë një “dritë jeshile” të kushtëzuar për fillimin e bisedimeve të pranimit në BE për Maqedoninë dhe Shqipërinë.
Megjithatë, të dy vendeve u janë dhënë disa kushte kryesore, përfshirë përfundimin e reformave gjyqësore, hetimet aktive dhe vendimet në rastet e korrupsionit të nivelit të lartë, reformat në sektorin e inteligjencës dhe të sigurisë dhe reformën e administratës publike.
Një nga detyrimet e para të Maqedonisë do të jetë zbulimi i kreut të ekipit kombëtar përgjegjës për pjesën politike të bisedimeve si edhe kreu i ekipit të ekspertëve që do të jetë përgjegjës për aspektin teknik të bisedimeve me BE-në.
Pritet që pjesa më e vështirë e procesit të shqyrtimit, dhe e bisedimeve përfundimtare të pranimit në BE, do të jenë reformat e gjyqësorit, të cilin Brukseli e vlerësoi më parë si të mangët.
Gjyqësori “është pjesë e sistemit për të cilin vendi ka marrë kritikat më serioze në të kaluarën”, tha analisti politik Xelal Neziri për Radion Evropa e Lirë të hënën.
“Ky do të jetë një proces më i gjatë, qëllimi i të cilit do të jetë edhe përfshirja e të gjithë faktorëve politikë në Maqedoni, sidomos e opozitës,” shtoi ai. (Opozita kundërshton marrëveshjen e fundit me Greqinë lidhur me emrin e saj.)
“Pjesa më e vështirë do të jetë përafrimi i vlerave të vendit me ato të BE-së,” vazhdoi ai.
Qeveria e Maqedonisë ka thënë se në procesin e tranzicionit nga vend kandidat për anëtarësim në BE, ajo do të mbështetet në përvojën e vendeve fqinje si Kroacia, e cila tashmë është anëtare e BE-së, dhe e Malit të Zi dhe Serbisë, të cilat tashmë kanë nisur bisedimet e tyre të pranimit.
Vlerësimet sugjerojnë se Maqedonia do të duhet të formojë rreth 33 grupe pune për 33 kapitujt e BE-së dhe të mobilizojë më shumë se 1,000 përfaqësues dhe ekspertë nga të gjitha fushat për qëllimet e bisedimeve.
Zv/kryeministri i Maqedonisë në krye të çështjeve europiane, Bujar Osmani, thotë se sektori qeveritar për çështjet europiane, SEP, është në krye të detyrës historike për të qenë baza qendrore për koordinimin e bisedimeve dhe reformave institucionale.
“Ky institucion është plotësisht i përgatitur. Disa ekspertë të SEP kanë kaluar të gjithë karrierën e tyre të punës duke u marrë me këtë temë, duke investuar me zell dhe duke ndërtuar me profesionalizëm kapacitetet e tyre dhe në këtë proces. SEP do të luajë rolin e një qendre kryesore që lidh dhe koordinon të gjithë procesin,” tha Osmani për BIRN javën e kaluar.
Osmani e mbështet optimizmi i tij për faktin se Maqedonia ka qenë një vend kandidat për një kohë të gjatë, që nga viti 2005, dhe që atëherë ka marrë nëntë progres raporte pozitive të Komisionit Europian që nuk u vunë në zbatim për shkak të mosmarrëveshjes së gjatë me Greqinë.
Maqedonia mori një dritë jeshile të kushtëzuar për anëtarësimin në BE dhe NATO pas nënshkrimit të një marrëveshjeje historike me Greqinë, duke i dhënë fund një mosmarrëveshjeje 27-vjeçare mbi çështjen e emrit të Maqedonisë, më 17 qershor.
Sipas marrëveshjes, Maqedonia do ta ndryshojë emrin e saj në Republika e Maqedonisë së Veriut me qëllim që ta bëjë atë të dallueshme nga provinca veriore greke, e cila quhet gjithashtu Maqedoni.
Në këmbim, Greqia hoqi bllokadën e saj të gjatë për ofertat e pranimit në NATO të fqinjës të saj.
Por testi kryesor për qeverinë në Shkup është referendumi mbi marrëveshjen e emrit që do të mbahet në vjeshtë të këtij viti. Nëse ai rezulton i suksesshëm, Shkupi mund të jetë pak a shumë i sigurt se nuk do të ketë më pengesa të mëdha të imponuara nga vendet e tjera në rrugën e saj drejt NATO-s.