Shkrimtari dhe politikani Mit’hat Frashëri, i lavdëruar për kontributin e tij në kulturën shqiptare, por i kritikuar për bashkëpunim me nazistët, u rivarros në një ceremoni në të cilën mori pjesë edhe kryeministri Edi Rama.
Trupa e Gardës Kombëtare shqiptare mbajti arkivolin e Mit’hat Frashërit për në vendin ku ai u varros në një park në Tiranë të mërkurën, pasi banda e Ushtrisë Shqiptare luajti një marsh funebër dhe zyrtarë qeveritarë duke përfshirë kryeministrin Edi Rama bënë homazhet e tyre në heshtje.
Për disa, ceremonia ishte një nderim shumë i vonuar dhe i merituar për një nga figurat më të mëdha të Rilindjes Kombëtare, një lëvizje për ringjalljen e kulturës, gjuhës dhe zakoneve shqiptare që filloi në fund të shekullit të 19-të.
Por të tjerë u shprehën se ceremonia përfaqësonte rehabilitimin e një bashkëpunëtori nazist.
Aureli Plasari, një historian shqiptar, mbajti fjalimin kryesor gjatë ceremonisë dhe dënoi ato që ai i quajti “gënjeshtra” të përhapura rreth Frashërit në epokën komuniste.
Kryeministri Edi Rama tha se Frashëri ishte një shqiptar i madh i cili ndihmoi në krijimin e alfabetit modern shqiptar dhe themeloi Institutin Albanologjik të vendit, paraardhësin e Akademisë Shqiptare të Shkencave, por “ka një cen në biografinë e tij”.
“U prehtë në paqe, në nëndheun e Shqipërisë Mit’hat Beu e koha pastroftë më tutje baltën që më së pari, i nderuari shqiptar buzëhollë Aurel Plasari dhe unë mesa munda, filluam t’ia pastrojmë sot,” tha Rama.
Gjithsesi, Odise Porodini, anëtar i një grupi veteranësh komunistë ishte kritik për ceremoninë zyrtare që u organizua për Frashërin.
“Mit’hati ishte kundër vendit të tij me aktivitetin e tij politik. Ai nuk e meriton një ceremoni shtetërore,” tha Porodini.
Frashëri u lind në vitin 1880 në Janinë, në Greqinë e sotme veriore, dhe vdiq në Nju Jork në vitin 1949, ku u varros fillimisht.
Ai njihet si një nga liderët e Kongresit të Manastirit në vitin 1908, në të cilin një grup figurash letrare shqiptare vendosi për alfabetin e parë të unifikuar të vendit, të cilin Shqipëria ende e përdor.
Ai gjithashtu ishte një lider gjatë lëvizjes për pavarësi në vitin 1912 dhe një zyrtar shtetëror në qeveri të ndryshme deri në vitin 1924.
Ai nuk mori pjesë në politikë midis 1924 dhe Luftës së Dytë Botërore, por në vend të kësaj hapi një librari të madhe në Tiranë dhe ndërtoi një bibliotekë private të famshme me rreth 20,000 libra. Ai pati gjithashtu një karrierë letrare nën pseudonimin Lumo Skendo.
Frashëri ishte antifashist në fillim të Luftës së Dytë Botërore, por ishte gjithashtu themelues dhe udhëheqës i Ballit Kombëtar, një organizatë luftëtarësh nacionalistë, e cila në fazat e fundit të luftës u bashkua me Gjermaninë Naziste për të luftuar guerilët komunistë.
Disa nga liderët e tij u ekzekutuan nga komunistët pas luftës, ndërsa shumica prej tyre u larguan në Perëndim, ashtu si Frashëri, i cili emigroi në SHBA pas Luftës së Dytë Botërore.
Balli Kombëtar ishte një grup republikan i cili kishte si anëtarë disa nga shkrimtarët dhe intelektualët më të talentuar të epokës, të cilët ishin si nacionalistë ashtu edhe antikomunistë.
Gjatë sundimit komunist ata u përfolën si bashkëpunëtorë nazistë dhe kriminelë lufte ose hajdutë të vegjël. Vetëm pas rënies së komunizmit një pjesë e literaturës së tyre të ndaluar u botua përsëri.