Albin Kurti i Kosovës ka mjaftueshëm vota nga deputetët për të formuar një qeveri të re, por aleatja e tij, presidentja në detyrë e Kosovës Vjosa Osmani, mund ta ketë më të vështirë në përpjekjen e saj për t'u bërë kryetarja e ardhshme e shtetit.
Fituesi i zgjedhjeve të Kosovës, Albin Kurti i Lëvizjes Vetëvendosje, gjatë dy ditëve të fundit ka qenë në ndërtesën e parlamentit duke zhvilluar takime me liderët e të gjitha partive politike që fituan vende në zgjedhjet e përgjithshme të 14 shkurtit, duke u përpjekur të formojnë një qeveri shpejt përpara se t'i kthehet çështjes së presidentit të ardhshëm të vendit.
Kurti tashmë ka thënë se nuk dëshiron të përfshijë Partinë Demokratike të Kosovës, PDK, dhe Lidhjen Demokratike të Kosovës, LDK, të cilat kanë qeverisur Kosovën, së bashku ose veçmas, që nga përfundimi i luftës.
“Ne nuk do të kemi nevojë për kompromise me eksponentët e regjimit të vjetër sepse njerëzit duan të rinj… dhe ne nuk kemi ndërmend të shkelim vullnetin e tyre”, tha Kurti më 3 mars.
Deputetët e rinj do të mblidhen më 22 mars për një seancë konstituive të parlamentit e cila pritet të zgjedhë një kryetar të ri. Duke konfirmuar seancën konstituive të martën, Arbërie Nagavci e Vetëvendosjes tha për mediat se “qeveria do të formohet së shpejti sepse ne kemi votat”.
Vetëvendosja fitoi zgjedhjet me 50.2 për qind të votave, që përkthehet në 58 deputetë në parlamentin me 120 vende.
Kushtetuta e Kosovës kërkon një minimum prej 61 votash për të formuar një qeveri, që do të thotë se Vetëvendosja duhet thjesht të fitojë mbështetjen e tre deputetëve të tjerë për të siguruar një administratë të udhëhequr nga Kurti.
Për të marrë atë shumicë, Kurti po mbështet te votat e deputetëve nga komunitetet etnike të pakicave.
Katër prej tyre – Elbert Krasniqi, një deputet nga komuniteti egjiptian, Erxhan Galushi nga komuniteti rom, si dhe Duda Balje dhe Emilija Redzepi nga komuniteti boshnjak – tashmë kanë konfirmuar mbështetjen e tyre, ndërsa dy deputetë nga komuniteti turk po kushtëzojnë mbështetjen e tyre me vende në kabinetin Kurti.
“Presion i shtuar nga komuniteti ndërkombëtar”
Para certifikimit të rezultateve, Kurti pretendoi se partia e tij do të kishte lehtësisht vota të mjaftueshme për ta bërë atë kryeministër për herë të dytë.
“Ne ndoshta do të kemi deputetin nga komuniteti egjiptian, Elbert Krasniqi, me siguri do të kemi deputeten e komunitetit boshnjak, Emilia Redzepi, dhe do të kemi edhe disa të tjerë”, tha Kurti për mediat më 3 mars.
Partitë që Kurti i përshkroi si “eksponentë të regjimit të vjetër” u mundën bindshëm në votime. PDK-ja mori 19 vende, ndërsa LDK-ja mori 15 vende, rezultatet më të këqija që secila parti kishte parë ndonjëherë.
Kurti ka thënë gjithashtu se nuk do të bëjë kompromis me partinë serbe të mbështetur nga Beogradi, Lista Serbe, dhjetë deputetët e së cilës kanë qenë prej kohësh një faktor në formimin e qeverive në Kosovë, përveç qeverisë së parë, jetëshkurtër të udhëhequr nga Kurti në vitin 2020.
Njëzet nga 120 vendet në Asamblenë e Kosovës janë të rezervuara për komunitetet jo-shqiptare – 10 për serbët dhe 10 për komunitetet e tjera të pakicave – romë, ashkali, egjiptianë, boshnjakë, turq dhe goranë, me një numër specifik vendesh të të garantuara të specifikuara për secilin komunitet.
Kushtetuta kërkon që qeveria të përfshijë të paktën një ministër serb, një tjetër nga një prej komuniteteve të tjera të pakicave dhe, në rast se qeveria ka më shumë se 12 ministri, një “ministër i tretë, që përfaqëson një nga komunitetet jo-shumicë”.
Ndërsa formimi i një qeverie të udhëhequr nga Kurti duket i mundshëm, shanset e aleatës së tij Vjosa Osmani për t'u bërë presidentja e dytë femër e Kosovës janë më pak të sigurta.
Osmani, nisma politike e të cilës Guxo, bashkoi forcat me Vetëvendosjen për zgjedhje dhe u bë personi që fitoi më shumë vota ndonjëherë në Kosovë – mbi 300,000.
Ajo hyri në zgjedhje duke synuar të bëhet presidente së bashku me Kurtin si kryeministër.
Megjithatë, rregullat kërkojnë që kur një president i ardhshëm të votohet në parlament, 80 deputetë duhet të jenë të pranishëm në seancë për të formuar kuorumin.
PDK-ja, LDK-ja dhe Lista Serbe ende nuk kanë njoftuar nëse do ta bëjnë të mundur një votim.
Nëse parlamenti nuk arrin të zgjedhë një president pas përpjekjeve të treta, vendi shkon në zgjedhje të parakohshme brenda 45 ditësh.
Pas një takimi me Kurtin dhe Osmanin të hënën, Enver Hoxhaj i PDK-së ishte evaziv për këtë çështje.
Lideri i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ramush Haradinaj, i cili gjithashtu shpreson të bëhet president, tha pas takimit se ishte “përgjegjësi” e fituesve të zgjedhjeve për të gjetur votat e mjaftueshme për kandidatin e tyre presidencial.
Analisti politik Bekim Baliqi tha për BIRN se ai është i sigurt se parlamenti do të arrijë të zgjedhë një president sepse “nuk ka kushte për zgjedhje të reja dhe një faktor tjetër është presioni i shtuar nga komuniteti ndërkombëtar”.
Analisti Agron Halitaj tha gjithashtu se ai pret që një president të zgjidhet para se të mbarojë mandati gjashtë-mujor i Omanit si ushtruese e detyrës së presidentit në fillim të majit.
“Besoj se do të ketë një kuorum për zgjedhjen e një presidenti. Pres që deputetët e LDK-së të qëndrojnë në seancën e parlamentit për të bërë të mundur votimin”, tha ai për BIRN.
Halitaj tha se deputetët e LDK-së do ta justifikojnë mos bojkotimin e votës duke thënë se ata po veprojnë si duhet, por ajo që fshihet pas kësaj është “frika se vendi mund të shkojë në zgjedhje të parakohshme të reja dhe faji do të jetë i LDK-së dhe PDK-së si parti të opozitës”.
Kurti dhe Osmani nuk janë takuar ende me LDK-në, por lideri i saj i sapo zgjedhur Lumir Abdixhiku tha se partia e tij do të ishte “konstruktive në frymën themelore të LDK-së”.
Deputetë individualë të LDK-së kanë lënë të kuptohet se ata do ta mbështesin zgjedhjen e Osmanit si presidente.
