Deputetët votuan Albin Kurtin si kryeministër për herë të dytë – një vit pasi ai u rrëzua nga qeveria dhe gjashtë javë pasi partia e tij Vetëvendosje fitoi zgjedhjet me një rezultat të thellë.
Gjashtë javë pas zgjedhjeve të parakohshme, parlamenti në Kosovë të hënën votoi Albin Kurtin si kryeministër për herë të dytë brenda 13 muajsh, pas një debati të gjatë parlamentar.
Rreth 67 nga 120 deputetët në parlament mbështetën kandidaturën e Kurtit ndërsa 30 votuan kundër.
Kurti u mandatua të formojë qeverinë të hënën nga bashkëpunëtori i tij më i ngushtë në Lëvizjen Vetëvendosje, Glauk Konjufca, disa orë pasi ky i fundit u zgjodh si kryetari i ri i parlamentit të Kosovës.
Sipas kushtetutës, kryeministri duhet të mandatohet nga presidenti, por kur Konjufca u zgjodh si kryetar parlamenti, ai automatikisht u bë edhe president në detyrë, duke zëvendësuar Vjosa Osmanin në atë post.
Ish-presidenti Hashim Thaçi u detyrua të japë dorëheqjen në nëntor 2020 kur Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë e akuzuan atë për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit gjatë luftës së Kosovës 1998-1999.
Osmani u zgjodh kryetare parlamenti më 3 shkurt 2020, kur u votua qeveria e parë e Kurtit, një koalicion midis Vetëvendosjes dhe ish-partisë së Osmanit, Lidhja Demokratike e Kosovës, LDK.
Ajo qe presidente e përkohshme e Kosovës për rreth pesë muaj pasi Thaçi dha dorëheqjen.
“Sfidat që e presin këtë qeveri janë të reja dhe të vjetra, por ato janë të shumta. Pandemia mbetet sfida më e madhe”, tha Kurti, duke prezantuar kabinetin e tij dhe programin e tij qeverisës në parlament.
“Duke filluar që sot, ne do të nisim udhëtimin tonë në minimizimin e pabarazive dhe rritjen e mundësive për të gjithë. Do të jetë një udhëtim i gjatë dhe i mundimshëm, por së bashku do të arrijmë qëllimin e dëshiruar”, shtoi ai.
Duke folur për dialogun e ndërmjetësuar nga BE-ja me Serbinë, Kurti hodhi poshtë mundësinë e kompromiseve të reja si pjesë e këtij procesi.
“Kompromiset që u kërkuan dhe ishin të dëmshme u bënë përmes paketës së Ahtisaarit si një çmim i paguar për deklaratën e pavarësisë (2008)”, kujton ai.
“Asnjë kompromis i mëtejshëm nuk mund dhe nuk do të bëhet. Kjo duhet të deklarohet me zë të lartë dhe të qartë nga të gjithë ne”, tha Kurti.
Partitë e opozitës thanë se nuk ishin të bindura nga programi i Kurtit dhe kreu i Partisë Demokratike të Kosovës, PDK, Enver Hoxhaj, e quajti atë si “listë dëshirash”.
“Unë nuk pashë plane konkrete se kur mund të sigurohen vaksinat për COVID-19. Nuk dëgjova ndonjë politikë të fortë ekonomike, nuk e pashë arsimin si një projekt zhvillimi individual dhe kolektiv dhe nuk pashë politikën e jashtme si një orientim strategjik”, tha Hoxhaj.
Kabineti i Kurtit do të ketë tre zëvendëskryeministra dhe 15 ministra.
Kabineti i tij nuk u mbështet nga Lista Serbe, partia kryesore serbe e Kosovës, e cila kërkoi dy poste ministrore në kabinet, në vend të një, siç prezantoi Kurti.
Kreu i grupit parlamentar të Listës Serbe, Igor Simiç, tha se ata do ta paraqesin çështjen në Gjykatën Kushtetuese.
Ndryshe nga qeveritë e mëparshme në Kosovë, Kurti arriti të formonte një qeveri pa pasur nevojë të përfshinte ndonjë parti tjetër shqiptare të Kosovës pasi Vetëvendosja fitoi i zgjedhjet e parakohshme të 14 shkurtit me një rezultat të thellë, duke i dhënë atij 58 nga 120 vendet në parlament.
Atij i duheshin vetëm tre vota të tjera për të fituar një shumicë prej 61 dhe për të formuar një qeveri dhe i gjeti ato përmes përfaqësuesve jo-shqiptarë në parlament.
Kosova mbajti zgjedhje të parakohshme pasi Gjykata Kushtetuese vendosi në dhjetor 2020 që qeveria e udhëhequr nga Lidhja Demokratike e Kosovës, LDK, ishte e paligjshme sepse u votua me një votë të pavlefshme nga një deputet i cili ishte dënuar për një krim tre vjet më parë.
I njëjti vendim i gjykatës u shpreh që Kurti të ndalohej të kandidonte si deputet. Megjithatë, duke qenë se kryeministri në Kosovë mandatohet nga partia fituese, në këtë rast Lëvizja Vetëvendosje, ai nuk kishte nevojë të mbante një vend në parlament.
Parlamenti ende nuk ka votuar për një president të ri sepse mandati i Thaçit përfundon në prill dhe, sipas kushtetutës, një president i përkohshëm mund të qëndrojë në detyrë deri në gjashtë muaj. Kreu i ri i shtetit duhet të votohet 30 ditë para se të mbarojë mandati i presidentit aktual.
Osmani, nisma e re e të cilës Guxo garoi në zgjedhje në një listë të përbashkët me Vetëvendosjen dhe ishte e dyta në listën e kandidatëve për deputetë, kërkon postin e presidentit.
Në Kosovë nevojitet një shumicë prej dy të tretat e deputetëve për të votuar presidentin, por deri më tani Osmani, një aleate e ngushtë e Kurtit, ka luftuar për të siguruar votat.
Kryetari i përkohshëm i opozitës, PDK, Enver Hoxhaj, tha se partia e tij “nuk e mbështet kandidaturën e Osmanit për presidente”.
Në mënyrë të ngjashme, pas një takimi me Kurtin dhe Osmanin javën e kaluar, kreu i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, AAK, Ramush Haradinaj, i cili gjithashtu kishte kërkuar postin e presidentit, tha se ishte “përgjegjësi e fituesit” të siguronte votat për president.
Kreu i ri i LDK-së Lumir Abdixhiku gjithashtu ka thënë: “E kishim një president partiak me Thaçin. Nuk duam përsëri një president partiak. Presidenti duhet të jetë neutral.”
PDK, LDK dhe AAK së bashku kanë 32 vende në parlament, që do të thotë se nëse Osmani merr dhjetë votat e Lista Serbe, ajo ende mund të bëhet presidente dhe vakuumi institucional në Kosovë do të mbarojë, për momentin.
Sipas kushtetutës, nëse një kandidat për president nuk merr dy të tretat e votave të deputetëve në dy votimet e para, mbahet një votim i tretë dhe kandidatit i duhet vetëm një shumicë minimale e të gjithë deputetëve. Nëse votimi dështon për herë të tretë, parlamenti shpërndahet dhe zgjedhjet e reja mbahen brenda 45 ditësh.
Ekspertët i thanë BIRN në fillim të marsit, megjithatë, se Kosova nuk mund t'i lejojë vetes të mbajë përsëri zgjedhje të tjera të parakohshme, kështu që ata besojnë se një kuorum deputetësh do ta zgjedhë Osmanin gruan e dytë presidente të vendit.