Për vite me radhë, anëtarët e OBT-së nuk kanë arritur të krijojnë një marrëveshje për të kufizuar subvencionet e peshkimit, duke lejuar kështu vazhdimin e operacioneve shkatërruese ekologjikisht të peshkimit. Por me një raund tjetër negociatash këtë muaj, ata kanë një shans për të kompensuar kohën e humbur.
Nuk ndodh shpesh që në negociata tregtare të paraqitet një mundësi që njëkohësisht të mbrohen njerëzit e pambrojtur dhe jetesën e tyre, të promovohen oqeane më të shëndetshëm dhe të përmbushet një nga Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Kombeve të Bashkuara. Por kjo është saktësisht mundësia që presin ministrat e tregtisë ndërsa ata mblidhen në Organizatën Botërore të Tregtisë këtë javë për të diskutuar rregullat e reja globale që kufizojnë mbështetjen e qeverisë për industrinë e peshkimit.
Këto subvencione publike nxisin peshkimin e tepërt dhe anëtarët e OBT-së kanë debatuar se si t’i kufizojnë ato për 20 vjet tashmë. Gjatë atyre dy dekadave të gjata, rezervat globale të peshqve kanë rënë ndjeshëm dhe peshkatarë artizanalë të varfër dhe të pambrojtur kanë vuajtur së bashku me ekosistemet oqeanike.
Në vitin 2017, Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë e KB (FAO) paralajmëroi se një e treta e rezervave globale të peshkut ishin mbipeshkuar, një rritje nga 10% në 1970 dhe 27% në 2000. Shkatërrimi i rezervave të peshkut kërcënon sigurinë ushqimore të komuniteteve bregdetare me të ardhura të ulëta dhe jetesën e peshkatarëve të varfër dhe të pambrojtur, të cilët duhet të udhëtojnë gjithnjë e më larg nga bregu, për t’u kthyer me sasi gjithnjë e më të vogla peshqish.
Pavarësisht këtyre gjetjeve shqetësuese, qeveritë vazhdojnë të shpërndajnë rreth 35 miliardë dollarë në subvencione vjetore peshkimi, dy të tretat e të cilave shkojnë për peshkatarët tregtarë. Duke vepruar kështu, ata po mbajnë në det shumë anije tregtare.
Liderët botërorë e pranuan seriozitetin e problemit në vitin 2015 kur ranë dakord të krijonin një marrëveshje mbi subvencionet e peshkimit deri në vitin 2020 si pjesë e Axhendës së Zhvillimit të Qëndrueshëm. Por ndërsa ministrat e tregtisë e riafirmuan këtë zotim në 2017, bisedimet në OBT kanë ngecur në mënyrë të përsëritur.
Megjithatë, gjatë vitit të kaluar, gjërat kanë filluar të ndryshojnë. Liderët politikë dhe ministrat e tregtisë nga e gjithë bota më thonë se duan të bëjnë një marrëveshje këtë vit. Në Gjenevë, kryesuesi i këtyre negociatave, ambasadori Santiago Wills i Kolumbisë, ka punuar me anëtarët e OBT-së për të hartuar një tekst negociues që besoj se mund të sigurojë bazën për bisedimet e fazës përfundimtare. Por, pavarësisht mbështetjes politike të shprehur nga liderët e qeverisë, përçarjet e rëndësishme vazhdojnë. Në fakt, siç janë gjërat, rrezikojmë të mos arrijmë të përfundojmë një marrëveshje përpara Konferencës Ministrore të OBT-së në fund të vitit.
Ky afat i shkurtër është arsyeja për mbledhjen e ministrave të tregtisë këtë muaj. Ndërsa askush nuk pret një mrekulli, takimi përfaqëson një mundësi të artë që negociatat t’i afrohen sa më shumë një marrëveshjeje. Anëtarët e OBT-së duhet të përfundojnë një marrëveshje në kohë për Konferencën e Biodiversitetit të Kombeve të Bashkuara në tetor. Mosrealizimi i kësaj do të rrezikonte biodiversitetin e oqeanit dhe qëndrueshmërinë e rezervave të peshkut nga të cilat varen shumë njerëz për ushqim dhe të ardhura.
Po, bisedimet janë komplekse, sepse peshqit nuk banojnë në një territor të vetëm kombëtar ose nuk respektojnë kufijtë detarë. Negociatorët e OBT-së duhet të marrin parasysh si kornizën ekzistuese të rregullave ndërkombëtare të peshkimit ashtu edhe rolin e organeve rregullatore që drejtojnë shumë aspekte të peshkimit në të gjithë botën. Ata gjithashtu duhet të përcaktojnë se si rregullat e reja do të zbatoheshin për anijet e peshkimit që përshkojnë distanca të largëta.
Duke e ndërlikuar edhe më shumë sfidën është fakti se OBT-ja nuk është një organizatë që merret me menaxhimin e peshkimit. Megjithatë, OBT-ja ka një kornizë të gjatë rregullash që frenojnë subvencionet shtrembëruese të tregtisë për mallrat industriale dhe bujqësore. Kjo është arsyeja pse ministrat e tregtisë ranë dakord në 2001 për të dalë me masa të ngjashme për të mbrojtur peshkimin detar.
Edhe pse ka ende shumë punë, teksti aktual negociues do të jepte një kontribut të rëndësishëm në qëndrueshmërinë e oqeaneve tona. Si fillim, ai do të ndalonte plotësisht financimin e qeverisë për anijet që merren me peshkim të paligjshëm. Sipas FAO-s, ato zënë 11-26 milionë ton peshk në vit, ose afërsisht 20% të sasisë totale të peshkuar. Marrëveshja gjithashtu do të frenojë llojet e tjera të subvencioneve që mbështesin rritjen e aktivitetit të peshkimit, duke kërkuar që qeveritë të vërtetojnë se kanë ndërmarrë hapa për të siguruar që një mbështetje e tillë nuk dëmton rezervat e peshkut.
Një nga çështjet më të vështira në negociata është mënyra e përcaktimit dhe respektimit të mandatit f8illestar të negociatave që garanton trajtim të veçantë dhe diferencial për vendet në zhvillim – dhe veçanërisht për vendet më pak të zhvilluara. Shumë prej këtyre vendeve mbështeten te peshkimi i vogël artizanal dhe ata po kërkojnë më shumë hapësirë për politikat për të zhvilluar aftësitë e tyre industriale të peshkimit. Por, për shkak se kapaciteti i tyre i menaxhimit të peshkimit është i dobët, ata mund të përpiqen të zbatojnë regjime të reja subvencionesh sa më shpejt dhe në mënyrë më efikase sesa mund të bëjnë anëtarët më të pasur.
Një çështje tjetër e vështirë është sigurimi i transparencës, me kërkesat që një anëtar të njoftojë kur vendos subvencione jo të dëmshme dhe jo shtrembëruese për të inkurajuar industrinë e tij të peshkimit. Trajtimi i këtyre çështjeve nuk do të jetë i lehtë, por zgjidhja e tyre duhet, sepse anëtarët e OBT-së janë zotuar të mbrojnë peshkimin dhe oqeanin që të gjithë ndajmë.
Duke hequr subvencionet e dëmshme të peshkimit, anëtarët e OBT-së nuk do të respektojnë vetëm angazhimet e kaluara. Ata gjithashtu do t’i japin hov përpjekjeve të tjera ndërkombëtare për të adresuar problemet në vendet globale – nga ndryshimet klimatike e deri te pandemia e COVID-19.
Le të shpresojmë që ministrat e tregtisë të botës do të jenë në lartësinë e kësaj sfide.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate. Nuk mund të ripublikohet pa lejen e Project Syndicate. A Golden Opportunity to End Destructive Fishing Subsidies