Në diskutimin më të gjerë rreth luftës së Rusisë ndaj Ukrainës, një element i rëndësishëm, por i anashkaluar, është eksodi i rusëve nga atdheu i tyre. Megjithëse është e pamundur të përcaktohet shkalla e këtij fenomeni, ne mund të presim që fluksi të vazhdojë, veçanërisht nëse Shtetet e Bashkuara ndjekin një politikë për të joshur specialistë shumë të aftë dhe për të mbështetur një ikje të trurit rus, siç ka propozuar presidenti Joe Biden.
Diaspora ruse mund të jetë një partner kyç në ndërtimin e një Rusie të re pasi Vladimir Putin të mos sundojë më. Por emigrantët nuk mund të shpresojnë për një pritje të ngrohtë në Evropë, ku pakënaqësia edhe kundër “rusëve të zakonshëm” është tashmë e përhapur.
Në fakt, ndjenja është disi e kuptueshme, duke pasur parasysh se “operacioni special ushtarak” i Putinit në Ukrainë me sa duket ka një mbështetje të lartë në mesin e publikut rus. Gjetje të tilla nga anketuesit nuk mund të shpërfillen. Megjithëse Kremlini ka bërë fuqimisht propagandë, nuk është se po jetojmë në vitet 1940. Rusët që duan të vërtetën mund ta kuptojnë lehtësisht atë.
Megjithatë, ne duhet të pyesim nëse të dhënat e sondazheve mund të kapin gjendjen e vërtetë të opinionit publik rus, edhe kur ato mblidhen nga Qendra e pavarur, shumë e respektuar Levada. Në një demokraci, anketuesit u kërkojnë qytetarëve të renditin preferencat e tyre për kandidatë të shumtë dhe rezultatet ofrojnë një pamje të drejtpërdrejtë se ku qëndron publiku (me një diferencë të vogël gabimi). Por çfarë duhet të bëjmë me sondazhet që u japin njerëzve një “zgjedhje” midis një figure me 83% mbështetje dhe askujt tjetër?
Të përgjigjesh “jo” do të thotë të vendosësh veten jashtë kufijve të normalitetit. Edhe nëse nuk e mbështesni Putinin, mund të mos dëshironi të merrni pozicionin e të qenit “ndryshe nga të gjithë të tjerët”, aq më pak të jeni plotësisht të sinqertë me anketuesit që bëjnë pyetje të ndjeshme politikisht. Duke pasur parasysh këto komplikime, më e mira që mund të bëjmë është të supozojmë se mbështetja për Putinin është me të vërtetë e përhapur. Megjithëse ai sigurisht nuk mbështetet nga 70-80% e rusëve, ai mund të ketë mbështetjen e rreth gjysmës që tyre.
Por edhe nëse do të ishte e vërtetë që vetëm 10-20% e rusëve e kundërshtojnë Putinin, prapëseprapë kjo është 14-28 milionë njerëz. Pse t’i armiqësoni ata? Të bësh armiq këta aleatë të mundshëm nuk është as e drejtë dhe as e mençur politikisht.
Pavarësisht nëse Rusia e fiton apo humbet luftën, ajo nuk do të pushojë së ekzistuari. Për më tepër, problemi nuk është ky apo ai lider rus (a kanë qenë vërtet kaq të ndryshëm nga njëri-tjetri historikisht?) apo “rusët e zakonshëm”. Problemi me Rusinë buron nga një kulturë politike e formuar nga ortodoksia bizantine dhe dominimi mongol, dhe një ekonomi e bazuar në nxjerrjen e lëndëve të para.
Të gjithë këta faktorë punojnë kundër demokracisë. Nëse të ardhurat e njerëzve rrjedhin nga burimet natyrore dhe shpërndahen nga autoritetet, çfarë regjimi duhet të presim? Nëse ndryshimi i këtij modeli është i mundur, do të duhen shumë vite dhe kjo do të kërkonte shpërbërjen e shtetit, me shumë gjasa në vija etnike. Do të kërkonte gjithashtu një mentalitet të ri në Evropën Perëndimore, e cila shumë shpesh është treguar naive për Rusinë.
Emigrantët do të ishin kandidatë natyralë për të drejtuar këtë proces, me kusht që të plotësojnë disa kushte. Në të kaluarën, ata që ikën nga Rusia ose Bashkimi Sovjetik e urrenin regjimin, por ndanin besimin se Rusia mund dhe duhet të jetë vërtet e madhe, që apriori do të thotë se ajo përfshin Ukrainën; edhe disidentët si Aleksandr Solzhenitsyn dhe Joseph Brodsky mendonin kështu. Nëse grupi më i fundit i emigrantëve ndan këtë pikëpamje, nuk ka më asgjë për të folur. Perëndimi nuk duhet t’u bëjë atyre asnjë favor.
Por le të shpresojmë se emigrantët e sotëm janë të ndryshëm ose se ata mund ta ndryshojnë pozicionin e tyre. Një pikë interesante referimi është historia e emigrimit polak pas vitit 1945. Për një kohë të gjatë, polakët u kapën në mënyrë të dëshpëruar pas statusit të tyre të humbur prej kohësh si një fuqi rajonale, duke ushqyer iluzione se Lituania, Bjellorusia dhe pjesë të Ukrainës perëndimore i përkisnin Polonisë.
Ata theksuan se deri në vitin 1939, Wilno (tani Vilnius, kryeqyteti i Lituanisë) dhe Lwow(tani qyteti ukrainas i Lvivit) ishin brenda kufijve polakë. Dhe shumë polakë madje ëndërruan të rivendosnin Komonuelthin Polako-Lituanez që ekzistonte para ndarjeve të 1772-95. Edhe sot, nëse polakët janë të sinqertë, ata do të pranojnë se ndërsa i konsiderojnë bombardimet ruse në Kharkiv dhe Kiev si tragjike, ata e shohin kërcënimin ndaj ndërtesave historike në Lviv si shumë më të keq.
Pas Luftës së Dytë Botërore, pjesa më e madhe e emigrantëve polakë shkuan në Londër, por ata ruajtën një ndjenjë posesiviteti ndaj asaj që ishte humbur. Shumë flisnin për “Lwow-i-Wilno”, ashtu siç rusët këmbëngulin ende për “Krymnash” (“Krimea jonë”). Kushdo që pranonte se kufiri lindor i Polonisë shtrihej në lumin Bug, konsiderohej tradhtar.
Vetëm shumë ngadalë u shfaq një alternativë e mençur për këtë mënyrë të menduari. Filloi në Paris, ku një qendër e vogël e organizuar rreth Institutit Letrar dhe revistës Kultura të Jerzy Giedroyc filloi të formulonte një doktrinë të njohur si “ULB”, e cila thoshte: “Nuk do të ketë Poloni të pavarur pa një Ukrainë, Bjellorusi dhe Lituani të pavarur.”
Çështja nuk ishte të avancohej një vizion kozmopolit tepër optimist. Përkundrazi, ULB kishte të bënte me realizmin e ashpër politik: nëse polakët do të vazhdonin të luftonin kombet midis Gjermanisë dhe Rusisë, ata do të vazhdonin të humbnin. Vetëm duke bashkëpunuar, kombet më të vogla të Evropës Qendrore dhe Lindore mund të synonin pavarësinë. Ky këndvështrim tani shërben si themeli i politikës së jashtme polake (madje edhe për qeverinë aktuale nacionaliste), dhe mund të imagjinohet një e ardhme në të cilën kjo do të përqafohej nga “rusët e zakonshëm”.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate. Nuk mund të ripublikohet pa lejen e Project Syndicate. The Russians Who Are Leaving