Është e vështirë të imagjinohet që dikush në Levant ose në Lindjen e Mesme më të gjerë arriti të flinte të shtunën në mbrëmje, pasi Irani lëshoi qindra drone dhe raketa balistike drejt vendeve strategjike në Izrael dhe vendbanimeve izraelite në Bregun Perëndimor të pushtuar.
Pothuajse të gjithë dronët dhe raketat u kapën përpara se të arrinin objektivat e tyre, si rezultat i një përpjekjeje të koordinuar nga Shtetet e Bashkuara, Izraeli, Jordania dhe Mbretëria e Bashkuar. Shkaku për sulmin e së shtunës ishte bombardimi i Izraelit ndaj konsullatës iraniane në Damask më 1 prill, i cili vrau 13 persona, duke përfshirë disa anëtarë të rangut të lartë të Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike të Iranit. Ky akt, një shkelje e qartë e Konventës së Vjenës për Marrëdhëniet Diplomatike të vitit 1961, e detyroi Republikën Islamike të përgjigjej.
Irani zgjodhi të godasë drejtpërdrejt Izraelin, një vendim që ka të ngjarë të nxitet nga dëshira për të mbrojtur krenarinë e tij kombëtare pas sulmit në konsullatën e tij, e cila, sipas Konventës së Vjenës, është territori sovran i Republikës Islamike.
Paradoksalisht, ky përshkallëzim i rrezikshëm paraqet një mundësi unike për një armëpushim rajonal – duke i dhënë fund luftës midis Izraelit dhe Hamasit, duke parandaluar një përballje të drejtpërdrejtë ushtarake midis Izraelit dhe Iranit dhe ndalimin e sulmeve të Houthi-ve jemenas ndaj anijeve tregtare në Detin e Kuq. Me të dyja palët që kanë demonstruar aftësitë e tyre ushtarake dhe duke supozuar se kryeministri izraelit Binyamin Netanyahu i vë veshin paralajmërimit të presidentit amerikan Joe Biden për të mos u hakmarrë kundër Iranit, rajoni mund të kthehet në një ekuilibër të vështirë. Siç tregoi Lufta e Ftohtë, një ekuilibër terrori mund të veprojë si një parandalues i fuqishëm, duke nxitur paqen dhe stabilitetin.
Por për të përfituar nga kjo dritare e vogël mundësie, Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara duhet të miratojë një rezolutë të fuqishme dhe detyruese që kërkon një armëpushim rajonal. Përveç Izraelit dhe Iranit, kjo rezolutë duhet të zbatohet për të gjitha vendet e rajonit dhe luftëtarët e palëve të treta.
Për më tepër, kjo rezolutë detyruese duhet të adresojë çështjen kryesore që drejton periudhën aktuale të paqëndrueshmërisë rajonale – luftën në Gazë. Në përputhje me rezolutën e mëparshme të 25 marsit, nga e cila SHBA-ja abstenoi, Këshilli i Sigurimit duhet të kërkojë ndërprerjen e menjëhershme të bombardimeve të vazhdueshme të Izraelit ndaj Gazës dhe lirimin e të gjithë pengjeve dhe të burgosurve izraelitë. Duke u kërkuar të dyja palëve të “përmbushin detyrimet e tyre sipas ligjit ndërkombëtar në lidhje me të gjithë personat që ata ndalojnë”, rezoluta mund të lehtësojë gjithashtu lirimin e palestinezëve që mbahen nga Izraeli.
Ndryshe nga pretendimet e disa përfaqësuesve të SHBA-së, rezoluta e 25 marsit ishte detyruese. Por duke pasur parasysh rrezikun e një lufte gjithëpërfshirëse, Këshilli i Sigurimit duhet menjëherë të hartojë dhe të votojë një rezolutë të re, sipas Kapitullit 7 të Kartës së OKB-së, që mbulon të gjithë rajonin. Rezoluta e re duhet të synojë të ndërmjetësojë një zgjidhje të përhershme dhe të drejtë të konfliktit izraelito-palestinez, duke ofruar një udhërrëfyes të detajuar për krijimin e një shteti të pavarur palestinez bazuar në kufijtë e vitit 1967. Siç ka deklaruar Arabia Saudite, një “rrugë e besueshme drejt zgjidhjes” është një parakusht për normalizimin e marrëdhënieve me Izraelin.
Gjatë gjashtë muajve të fundit, administrata Biden e ka mbështetur Izraelin pa rezerva, edhe me çmimin e humbjes së mbështetjes politike midis votuesve progresivë dhe arabo-amerikanë. Tani, politikëbërësit amerikanë duhet ta bëjnë qeverinë izraelite të kuptojë se ata nuk do të tolerojnë vonesa të mëtejshme apo lojëra kur vjen puna për të vendosur paqen.
Rindërtimi i Gazës do të dojë vite dhe do të kërkojë një përpjekje të konsiderueshme ndërkombëtare. Por arritja e një armëpushimi rajonal efektiv dhe të zbatueshëm është një hap i parë thelbësor. Çdo gjë më pak se kjo rrezikon të përjetësojë një cikël të pafund lufte dhe vuajtjesh që nuk i sjell dobi askujt, veçanërisht jo palestinezëve dhe izraelitëve, të cilët janë të lodhur nga ky konflikt dhjetëra vjeçar.
Bombardimi i konsullatës iraniane dhe sulmi hakmarrës i Iranit ndaj Izraelit nënvizojnë koston e mundshme të një lufte rajonale. Dështimi për ta kapur këtë mundësi kritike për de-përshkallëzimin mund ta vonojë rajonin për dekada. Sigurimi i një armëpushimi të menjëhershëm rajonal duhet të jetë prioriteti kryesor i komunitetit ndërkombëtar.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate, 2016. Ripublikimi mund të bëhet vetëm me lejen e Project Syndicate. The Middle East Needs a Ceasefire Now