Pas dekadave të ngurrimit nga një pjesë e liderëve botërore, një tranzicion i shpejtë, i qetë dhe i qëllimshëm drejt zhvillimit të qëndrueshëm duket i pamundur. Në të vërtetë, historia njerëzore ka treguar se ndryshime të tilla të mëdha i janë diktuar botës nga rrethanat, sa kohë që drejtuesit fokusohen në shqetësime afatshkurtra si trazirat politike apo stanjacioni ekonomik, deri në shfaqjen e krizave të mëdha politiko-sociale.
Por nuk është rasti për këtë nevojë. Politikëbërësit mund të gjejnë zgjidhje për të vënë në lëvizje sfidat urgjente, për të shkuar drejt një të ardhmjeje më të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse.
Ky vit, i cili është quajtur “viti i zhvillimit të qëndrueshëm” ofron një mundësi ideale në këtë drejtim. Në takimet e nivelit të lartë në Sendai të Japonisë në mars dhe në Adis Ababa të Etiopisë në korrik, liderët botërorë do të bashkëpunojnë ngushtë mbi zvogëlimin e riskut të katastrofave apo vënien në lëvizje të fondeve për zhvillim.
Në shtator, Kombet e Bashkuara do të lançojnë Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm, një guidë kjo për zhvillimet globale deri në vitin 2030.
Për më tepër, negociatat botërore për klimën do të mbërrijnë në një pikë kritike në dhjetor, kur liderët botërorë do të takohen për konferencën e ndryshimeve klimaterike të OKB-së në Paris. Dhe të dy axhendat e ardhshme të samiteve të G-7 dhe G-20 do të fokusohen tek masat kundër ndryshimit klimaterik.
Të tilla zhvillime shumëpalëshe mund të bëhen katalizatorë të progresit. Në të vërtetë, marrëveshje si ajo e vitit të kaluar mes Kinës dhe Shteteve të Bashkuara për reduktimin e emetimit të dioksitit të karbonit, pa përmendur nisma të tilla si “Ne jemi biznesi” nuk ka gjasë të ndodhin pa praninë e tyre. Megjithatë, siç vëzhgimi i famshëm i Mancur Olson thotë, është interesi vetjak i palëve që të çon tek suksesi kolektiv.
Për shembull, përqafimi i tanishëm i zhvillimit të qëndrueshëm nga Kina, që do t’i shërbejë interesit afatgjatë të planetit, është i nxitur nga sfidat e brendshme që kanë të bëjnë me ajrin, ujin dhe ndotjen e tokës.
Në vend të vuajtjes mbi ngadalësimin e rritjes ekonomike, qeveria e Kinës ka vendosur të shpejtojë kalimin drejt një ekonomie të gjelbër dinamike, edhe nëse kjo do të thotë të shpenzosh më shumë asete dhe t’i çosh drejt falimentimit, kompanitë që nuk mund t’i përshtaten ndryshimit-një qasje që në plan afatgjatë do të sjellë një avantazh konkurrues. Pjesa tjetër e botës duhet të njohë avantazhet e bllokimeve afatshkurtra, pa u shpërqendruar nga axhenda e qëndrueshmërisë.
Një fushë ku një mundësi e tillë është që tani e dukshme është reforma financiare. Normat e ulëta të interesit sot duhet të inkurajojnë investimet afatgjata, ndërkohë që kostot e kapitalit janë ulur. Por kornizat e reja rregullatore për financat, të tilla si Bazeli III që synojnë në reduktimin e riskut për sistemin banker apo Solvenci II, ekuivalenti i Bashkimit Europian për kompanitë e sigurimeve po i dekurajojnë investime të tilla. Kjo minon si përpjekjet afatshkurtra për nxitjen e punësimit ashtu edhe objektivat afatgjatë për mbështetjen e rritjes ekonomike.
Nuk duhet të jetë kështu. Siç Programi Mjedisor i Kombeve të Bashkuara e vuri theksin në Forumin Ekonomik të Davosit, shpëtimi i sektorit financiar nga vetvetja mund të shpejtojë tranzicionin e zhvillimit të qëndrueshëm.
Për shembull, menaxhimi efikas i riskut dhe politikat objektive në plan afatgjatë do të ishin më mirë të ndërlidhura, nëse entet regullatore do të reduktonin kërkesat mbi kapitalin të bankave dhe do të zgjasnin kreditë për klimën-për investimet elastrike dhe miqësore me mjedisin. Në mënyrë të ngjashme, bilancet e fryra të bankave qendrore, si rezultat i masave antikrizë përmes marrëveshjeve të financimit mund të përdoreshin për të nxitur ekonominë e gjelbër. Lehtësira të tilla, ta zëmë nga Banka Qendrore Europiane mund të udhëhiqnin mbështetjen e kapitalit ekologjik.
Edhe sinjalet e çoroditura mund të zbusin dhe vënë në lëvizje gjërat. Në vend që të mbajnë çmime të ulëta të naftës për të nxitur konsumin, qeveritë mund të shfrytëzojnë mundësinë për të imponuar një taksë të vogël e të pranueshme mbi energjinë apo karbonin, një politikë e mbështetur nga shumë ekonomistë dhe specialistë të zhvillimit si Xhefri Saks, Lorenc Samers apo Kemal Dervis. Një taksë e tillë jo vetëm që do të jepte sinjalin e duhur në çmim për ta drejtuar shoqërinë në rrugën e sigurtë të energjisë; do të sillte gjithashtu të ardhura që mund të drejtoheshin tek punësimi kreativ apo investimet afatgjata ekologjike, përmes nxitjes së kapitalit privat.
Gjithashtu, aktivitetet e kujdesshme të bankave qendrore, të përfshira gjerësisht në krizën globale, mund të fokusohen në rrisqet afatgjata të sektorit financiar, përfshirë këtu edhe ndikimin e ndryshimeve mjedisore, politikave mbi mjedisin apo krijimin e teknologjisë së pastër.
Guvernatori i Bankës së Anglisë, Mark Karni ka marrë lidershipin e rishikimit të kujdesshëm të ndikimit të ndryshimeve klimaterike mbi sektorin e sigurimeve në Mbretërinë e Bashkuar. Institucione të tjera, përfshirë organizma ndërkombëtare si Banka e Marrëveshjeve Ndërkombëtare, Bordi Financiar i Stabilitetit apo G-20 duhet të ndjekin shembullin e tij.
Ajo për të cilën bota ka nevojë sot janë liderët e gatshëm për të kapërcyer hendekun mes kërkesave afatshkurtra dhe rezultateve të dëshiruara në terma afatgjatë. Në vend që të ngecin tek shqetësimet aktuale, liderët botërore duhet ta shohin vitin 2015 si një mundësi për të siguruar bazat e prosperitetit të qëndrueshëm të së nesërmes mbi krizën shkatërruese të së sotmes.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate, 2015. Ripublikimi mund të bëhet vetëm me lejen e Project Syndicate. Harnessing Disruption for Sustainability.