Me tërheqjen e Izraelit nga negociatat e paqes Izrael-Palestinë, justifikimi për të mos e censuruar atë shumë ashpër në institucionet ndërkombëtare apo përdorimi i bojkoteve për ta ndëshkuar për krime lufte nuk është më i vlefshëm.
Kryeministri i Izraelit, Binyamin Netanyahu, sigurisht që ka arsye për të festuar. Ai befasoi pothuajse këdo duke siguruar një fitore elektorale vendimtare, duke siguruar një mandat të tretë në vazhdimësi në post pasi partia e tij e krahut të djathtë Likud fitoi një avantazh pesë-vendësh në Knesset mbi rivalin e saj kryesor, Bashkimin Zionist të qendrës së majtë. Por festimi ka gjasa të jetë i shkurtër. Mënyra se si Netanyahu sajoi këtë rezultat – duke hequr dorë nga zotimi i tij për një zgjidhje dy-shtetërore me Palestinën dhe impenjimi për të vazhduar ndërtimin e kolonive në tokën e pushtuar – pothuajse me siguri do të kenë pasoja politike dhe diplomatike për Izraelin.
Në vitet e fundit, qëndrimi i vijës së ashpër nga Netanyahu ka përcaktuar gjithnjë e më shumë besueshmërinë ndërkombëtare të Izraelit, ndërsa ka bindur palestinezët që jetojnë në territoret e pushtuara se një marrëveshje e vërtetë me Izraelin është e pamundur. (Në fakt, palestinezët treguan pak interes në rezultatin e kësaj zgjedhje).
Tani që Netanyahu ka intensifikuar retorikën e tij të krahut të djathtë – dhe është shpërblyer me një tjetër mandat në pushtet – lëvizja ndërkombëtare për të izoluar Izraelin do të fitojë vetëm shpejtësi. Mbi të gjitha, mbështetja për negociata direkte midis Izraelit dhe Palestinës nuk ka më kuptim, edhe për aleatin kryesor të Izraelit, Shtetet e Bashkuara, sepse supozimet që gjenden nën këtë qasje janë shkatërruar.
Supozimi i parë i tillë ishte se të dyja palët pranonin situatën dy-shtetërore si bazë gjenerale për një marrëveshje kompromisi. Dhe, në fakt, në Universitetin Bar Ilian në 2009, Netanyahu deklaroi vullnetin e tij për të pranuar krijimin e shtetit Palestine, me kushtin që të ishte i demilitarizuar dhe që palestinezët ta njihnin Izraelin si atdhe të hebrenjve. Ky nuk është më rasti: dy ditë përpara zgjedhjeve, Netanyahu u zotua me forcë se qeveria e tij nuk do ta lejonte kurrë shtetësinë palestineze.
Supozimi i dytë kyç që gjendet në negociatat e paqes ishte se Izraeli, si një shtet demokratik, nuk do të donte të sundonte të tjerët përmes pushtimit ushtarak – duke i mohuar kështu atyre të drejtën themelore të vetëvendosjes – në përjetësi. Por Netanyahu ka treguar tani se Izraeli është një demokraci vetëm për shtetasit e tij hebre, duke shpërfillur shtetasit arabë të Izraelit, që përbëjnë 20 për qind të popullatës së vendit, në kuptimin flagrant të racës. Në orët e fundit të zgjedhjeve, Netanyahu, i bëri thirrje izraelitëve hebrenj të marrin pjesë, sepse ‘arabët po votojnë me tufa’.
Duke eliminuar këto dy supozime kritike për negociatat me palestinezët, qeveria aktuale e Izraelit – dhe, në mënyrë indirekte, shumica e izraelitëve – ka shkatërruar lustrën e hollë të legjitimitetit që komuniteti ndërkombëtar ka ngritur rreth një vendi që ka pushtuar një popullsi tjetër për rreth pesë dekada. Justifikimi për të mos censuruar Izraelin shumë ashpër në institucionet ndërkombëtare apo përdorimi i bojkoteve për të ndëshkuar Izraelin për krime lufte nuk është më i vlefshëm.
Dukshëm, disa grupe kanë njohur prej kohësh nevojën për masa të rënda. Në 2005 palestinezët që jetonin në diasporë dhe të tjerët startuan lëvizjen për bojkote ndërkombëtare, mos investime dhe sanksione (BDS), me qëllimin e detyrimit të Izraelit që të ndalte shkeljen e ligjit ndërkombëtar, veçanërisht politikat e tij kolonizuese. Lëvizja BDS ka hasur në rezistencë domethënëse në shumë pjesë të botës, prej besimit se praktikat e saj janë të panevojshme dhe nuk ndihmojë. Kjo do të ndryshojë tani.
Ngjashmërisht, SHBA kundërshtoi lëvizjen nga Palestina – një shtet vëzhgues jo-anëtar i njohur prej Kombeve të Bashkuara – për t’iu bashkuar Gjykatës Ndërkombëtare Penale (IÇ). Pavarësisht mungesës së progresit në negociatat e paqes, liderët amerikanë vazhduan të besojnë në demokracinë dhe gatishmërinë e Izraelit për të ndjekur zgjidhjen dy-shtetërore. Edhe kjo, gjithashtu, do të ndryshojë.
E thënë thjeshtë, tani që liderët e Izraelit hequr dorë prej zotimit të tyre për të negociuar paqe me Palestinën, komuniteti ndërkombëtar nuk mund të justifikojë më qasjen mbizotëruese. Në vend të kësaj, ai duhet veprojë sipas vlerave të shpallura duke izoluar Izraelin politikisht dhe ekonomikisht.
Për më tepër, liderët botërorë duhet të mbështesin përpjekjet e Palestinës për të zgjidhur konfliktet e saj me Izraelin përmes agjencive ndërkombëtare neutrale si IÇ. Dhe forumet ndërkombëtare si Këshilli i Sigurisë i Kombeve të Bashkuara duhet të dënojnë refuzimin e Izraelit për t’i dhënë fund zaptimit të tij 47-vjeçar, duke e bërë të qartë se shteti nuk do të përfitojë më nga një standard i dyfishtë diplomatik.
Në 1990, kur Saddam Hussein çoi forcat irakiane për të pushtuar Kuvajtin, duke pretenduar se ai po rimerrte territorin e humbur, Këshilli i Sigurisë i OKB votoi, bazuar në kapitullin shtatë të statutit të OKB, për të ndëshkuar Irakun duke vendosur një embargo financiare dhe tregtare strikte. Po kështu, kur aparteidi i Afrikës së Jugut refuzoi t’i siguronte shumicës me ngjyrë të drejtat themelore, komuniteti ndërkombëtar mbështeti një fushatë madhore mos-investimit dhe të sanksioneve.
Sot, Izraeli po mbështetet mbi pretendime historike për të pushtuar popullsi tjetër. Qeveria e tij, që ka zbuluar mbështetjet raciste, po i mohon katër milionë palestinezëve të drejtat themelore dhe madje po përdor kundër tyre forcë ushtarake. Komuniteti ndërkombëtar duhet të përgjigjet siç duhet, duke intensifikuar bojkotet, mos investimet dhe sanksionet, derisa palestinezët të mund të jetojnë të lirë në një shtet vërtetë të pavarur krah Izraelit.
Botuar me autorizim nga Project Syndicate, 2015. Ripublikimi nuk mund të bëhet pa lejen e Project Syndicate. Isolating Israel