Në shumë vende perëndimore argumentohet se “Po”-ja në një referendum ka më shumë shanse të fitojë se sa “Jo”-ja për shkak të ndjenjës pozitive që krijon sjellja pozitive. Por Greqia është ndryshe. Ajo e ka “Jo”-në festë kombëtare.
Që prej shtatëdhjetë vjetësh, çdo 28 tetor, grekët festojnë ditën e “Jo”-së, dita kur kryeministri grek, Joanis Metaksa i dha një përgjigje të prerë ambasadorit italian në Greqi kur ky i fundit i dorëzoi një ultimatum të papranueshëm të Musolinit për dorëzim pa kushte ose luftë.
Pikërisht këto dy fjalë, “Jo” dhe “Ultimatum” po theksohen me tepri gjatë këtyre ditëve nga të gjithë ata që mendojnë se Greqia duhet të rezistojë ndaj kreditorëve të vet si një rezistencë heroike e të voglit përballë të madhit, e të dobëtit përballë të fortit.
Askush në Bruksel nuk di të ketë përdorur fjalën ultimatum deri tani. Në fakt, termi më shumë i artikuluar deri tani ka qenë “ofertë merre ose lëre”, dmth një ofertë e panegociueshme.
Ndërkohë, Tsipras duket se ia ka dalë ta bëjë këtë referendum një betejë mes të majtës dhe të djathtës në Europë dhe në SHBA, një betejë që ka përfshirë një seri figurash të ekonomiksit modern, përfshirë, së paku dy nobelistë, Paul Krugman dhe Joseph E. Stiglitz, të cilët e kanë shprehur sakaq “votën” e tyre “Jo” në referendum. Të dy mendojnë se Greqisë po i bëhet një padrejtësi nga kreditorët e vet në BE, ndërkohë që shumë zyrtarë në FMN dhe në SHBA kanë shprehur më herët mendimin e tyre se një falje e një pjese të konsiderueshme të borxhit grek është e pashmangshme.
Është vështirë të gjesh promovuesit e “Po”-së në këtë referendum. Kryesisht ata gjenden në Bruksel, ku Jean-Claude Juncker sugjeroi që referendumi nuk do të jetë thjeshtë për refuzimin apo pranimin e kushteve më të fundit të trojkës, por për qëndrimin apo jo në Euro.
Pavarësisht tifozëve ndërkombëtarë pro dhe kundër, grekët kanë edhe pesë ditë kohë për të vendosur. Ndërsa ata mendohen, mbyllja e bankave e bën jetën e tyre më të vështirë minutë pas minute, gjë që mund t’i trembë ose t’i zemërojë.
Në Britaninë e Madhe në vitin 1975 qeveria thirri një referendum me gjysëm zemre duke pyetur britanikët “a mendoni se Mbretëria e Bashkuar duhet të qëndrojë në Komunitetin Europian?” Shumë argumentojnë se “Po”-ja dhe “Jo”-ja qenë të vështira të dalloheshin nga anglezi i zakonshëm për çështje kaq larg jetës së tyre dhe rrjedhimisht, “Po”-ja fitoi thjeshtë si shenjë pozitiviteti. Aktualisht, Briania po planifikon të zhvillojë një referendum tjetër me pyetjen: A duhet Mbretëria e Bashkuar të mbetet anëtare në Bashkimin Europian? Analistët sugjerojnë se mënyra e formulimit të pyetjes shpreh dëshirën e kryeministrit Cameron për të qëndruar në BE duke lehtësuar në këtë mënyrë një fushatë elektorale me sloganin “Po!”
Greqia nga ana e vet e formuloi pyetjen në mënyrë të tillë që kryeministri Tsipras të mbështesë fushatën “Jo!”. Për gjeneratat e tëra të grekëve që janë rritur duke përsëritur çdo vit ritualin e ceremonisë për ditën e “Jo!”-së, ndoshta kjo do ta bëjë më të lehtë triumfin e Tsiprasit në referendum përballë Europës.
Kjo duket se është edhe arsyeja se pse opinionistët që mbështesin Greqinë në këtë çështje po përdorin paralelisht fjalët “Jo” dhe “Ultimatum”. Këto fjalë i japin një konotacion historik betejës për referendumin dhe ndoshta do të bindin grekët të refuzojnë kushtet e kreditorëve.