Subvencionet e impianteve të energjisë diellore dhe asaj me erë do t’i kushtojnë botës rreth 2.5 trilion dollarë deri në vitin 2040, por impakti i tyre do të jetë thuajse i papërfillshëm në ndryshimin klimatik, paralajmëron Bjorn Lomborg.
Duke marrë në konsideratë ndryshimin klimatik, shumica e njerëzve mendojnë se turbinat e erës dhe panelet diellore janë një pjesë kryesore e zgjidhjes. Por, gjatë 25 viteve të ardhshme, kontributi i energjisë diellore dhe të erës në zgjidhjen e problemit do të jetë i parëndësishëm dhe kosto do të jetë e madhe.
Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë vlerëson se rreth 0.4% e energjisë globale tani vjen nga dielli dhe era. Edhe në vitin 2040, kur të gjitha qeveritë të zbatojnë premtimet e tyre të gjelbra, dielli dhe era do të përbëjë vetëm 2.2 për qind të energjisë globale. Kjo pjesërisht për shkak se era dhe dielli ndihmojnë në pakësimin e çlirimit të gazeve serë vetëm nga gjenerimi i elektricitetit, që llogaritet rreth 42 për qind të totalit, por jo nga energjia e përdorur në industri, transport, ndërtesa dhe bujqësi.
Por arsyeja kryesore përse energjia diellore dhe e erës nuk mund të jenë një zgjidhje kryesore për ndryshimin klimatik buron nga një pengesë thuajse e pakapërcyeshme: ne kemi nevojë për energji kur dielli nuk ndriçon dhe kur era nuk fryn.
Kjo ka pasoja madhore në implikimet që lidhen me koston. Për shembull, energjia e erës, na thuhet, se është gati të jetë më e lirë sesa karburantet fosile – ose siç pretendon një lajm global, është tani më e lirë se karburantet fosile në Gjermani dhe Mbretëri të Bashkuar.
Ky është kryesisht një mirazh – energjia e erës në shkallë madhore nuk do të funksionojë së shpejti pa subvencione. Siç thotë Uarren Buffet: “Ne marrim një lehtësim taksash nëse ndërtojmë shumë ferma me erë. Kjo është e vetmja arsye për t’i ndërtuar. Ato nuk kanë kuptim pa uljen e taksës”. IEA vlerëson se fatura vjetore për subvencione globale të erës do të rritet gjatë 25 viteve të ardhshme, jo të ulet apo të bjerë në zero.
Një arsye është se era më e lirë në Gjermani dhe në Mbretërinë e Bashkuar është e vërtetë vetëm për ndërtim të ri. Shumica e furnizuesve me qymyr dhe gaz kushtojnë sa gjysma ose më pak e erës dhe mund të funksionojnë për dekada; në vend të përafrimit për të akomoduar erën. Ndërsa prodhuesit e rinj, të energjisë me erë të lirë gjermane kushtojnë 80 dollarë për MWH, mesatarja e çmimit në vend për 2014 ishte vetëm 33 dollarë për MWH.
Ç’është më e rëndësishmja, era është më e lirë vetëm kur fyen erë. Kur era nuk frynë elektriciteti i gjeneruar nga era është elektriciteti më i shtrenjtë nga të gjithë, sepse nuk mund të blihet me çdo çmim.
Instalimi i më shumë gjeneratorëve me erë e bën elektricitetin që ato prodhojnë më pak të vlefshëm. Turbina e parë me erë sjell një çmim pak mbi mesataren për kWh. Por me 30 për qind të aksioneve në treg, meqë të gjithë prodhuesit e erës shesin elektricitet njëkohësisht (kur ka erë), elektriciteti vlen vetëm 70 për qind të mesatares së çmimit të elektricitetit. Çmimet diellore bien ende më shumë në një bursë të ngjashme. Pra, gjeneratorët e erës dhe ato diellore duhet të jenë shumë më të lira sesa çmimi mesatar për të qenë konkurruese.
Për më tepër, era dhe dielli bëjnë që elektriciteti i gjeneruar nga karburanti fosil të jetë më i shtrenjtë. Disa njerëz mund të mendojnë se është një gjë e mirë, por, nëse shoqëritë tona do të vazhdojnë të funksionojnë në mot me re dhe pa erë, kjo do të thotë se do të mbështetemi më shumë karburantet fosile. IEA vlerëson se rreth 56 për qind e elektricitetit do të vijë nga karburantet fosile në vitin 2040, ndërsa energjia bërthamore dhe ujore llogariten në 28 për qind.
Përdorimi i shumtë i diellit dhe erës pakëson numrin e orëve të punës së gazit dhe qymyrit; me kosto më të larta fikse, gjë që e bën çdo kWh më të shtrenjtë. Në një treg real elektriciteti, kjo rezulton në kosto më të larta elektriciteti në netë pa erë. Por kjo është politikisht problematike, ndaj tregjet shpesh janë ndërtuar të shpojnë më pak.
Në Spanjë, impiantet e gazit u përdorën në 66% të herëve në 2004, por vetëm 19% të kohës tani, kryesisht sepse u përdor më shumë era. Për shkak se impiantet duhet të funksionojnë për 57 për qind të kohës që të shmangen humbjet, shumë prej tyre kanë gjasa të mbyllen. Kudo në Europë, rreth 60 për qind e gjenerimit me gaz është në rrezik.
Të mbash dritat ndezur do të thotë ose të pranosh çmime më të larta ose të imitosh atë që shumë qeveri europiane po fillojnë të bëjnë – të subvensionojnë impiantet me karburant fosil. Për shembull, vetëm në vitin 2018, Mbretëria e Bashkuar do të paguajë rreth 1.5 miliard dollarë, shumica e gjenerimeve nga karburanti fosil, për të mbajtur rezerva për përdorim kulminant. Ndërtimi i më shumë kapaciteteve që gjenerojnë erë dhe diell me subvensionime do të thotë se shoqëritë do të paguajnë tre herë më shumë për energjinë, – një herë për energji, një herë për subvensionet për energjitë e rinovueshme të pamjaftueshme dhe një herë për të subvencionuar karburantet fosile të pamjaftueshme.
Shumë do të thotë “por të paktën ulim dioksidin e karbonit”. Kjo është e vërtetë, megjithëse pakësimi është ndoshta vetëm gjysma e asaj që thuhet, sepse duhet energji mbështetëse që duhet për të zbutur ndërprerjen e erës dhe diellit, është shpesh më e rëndë për nga dioksidi i karbonit.
Për më tepër ne do të paguajmë për këto shkëputje. Në vitin 2013, bota prodhoi 635 TWh elektricitet ere dhe pagoi të paktën 28 miliard dollarë subvencione ose 76 dollarë për çdo ton dioksid karboni të shmangur dhe me gjasa dyfishin ose më shumë se kaq. Kur kostot e dëmit të llogaritur të dioksidit të karbonit janë rreth 5 dollarë për ton dhe një ton CO2 mund të ndërpritet në BE për rreth 10 dollarë, ne po paguajmë një dollarë për të bërë më pak se 7-13 cent të mira për klimën.
Dhe ndikimi i tij pozitiv në klimë është i papërfillshëm. Konsideroni dy botë: në të parën të gjithë qeveritë mbajnë premtimet e gjelbra, siç janë treguar nga IEA dhe rrisin energjinë diellore dhe të erës më shumë se 7-fish deri në 2040; bota e dytë nuk blen asnjë panel të ri diellorë apo turbinë ere për 25 vitet e ardhshme.
Ndryshimi në shpenzimet për subvensionet mes dy botëve është më shumë se 2.5 trilion dollarë. Ende diferenca në temperaturë në fund të shekullit, llogaritur nga vetë modeli prej panelit klimatik të Kombeve të Bashkuara do të jetë vetëm 0.0175°C.
Një ditë, kur çmimi i erës të bjerë më tej dhe kur dielli të jetë thuajse po aq i lirë sa era, investimet e rëndësishme në erën dhe diellin mund të jenë një ide e shkëlqyer. Por edhe pas disa dekadave të rialokimit të kapitalit, këto burime mund të llogariten në më pak se një e katërta e elektricitetit tonë.
Shkurt, një botë e fuqizuar nga dielli dhe era – një që ka zgjidhur sfidën klimatike – ka pak gjasa ta shohim së shpejti.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate, 2015. Ripublikimi mund të bëhet vetëm me lejen e Project Syndicate. Blowing It On the Wind