Gjykata e re speciale e Kosovës, e cila do të gjykojë luftëtarë të lartë të UÇK-së për krime lufte dhe krime të kryera pas lufte, do të ngrihet në Hagë këtë vit.
Ditën e premte qeveria holandeze lajmëroi se “ka miratuar kërkesën që Bashkimi Europian i ka bërë Hollandës për të pritur këtë gjykatë të Kosovës”, tha në një deklaratë Ministria e Jashtme e vendit.
Gjykata, e cila zyrtarisht quhet Institucioni Gjyqësor Special i Zhvendosur i Kosovës, pritet të fillojë punë këtë vit.
Ai do të gjykojë krime serioze të kryera në vitet 1999-2000 nga anëtarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës kundër pakicave etnike dhe të kundërshtarëve politikë.
“Është e rëndësishme që të vihet drejtësi. Kështu që jemi të lumtur që mund t’i ofrojmë një shtëpi kësaj gjykate,” tha ministri i jashtëm holandez Bert Koenders.
Koenders dhe ministri holandez i sigurisë dhe drejtësisë, Ard va nder Steur, thanë se ata besojnë se Hollanda ka një përgjegjësi të veçantë si vendi mikpritës i një sërë gjykatash ndërkombëtare dhe gjykatash të tjera speciale penale, siç është edhe Gjykata Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë.
“Kjo është një mundësi e mirë për t’u siguruar që më në fund të bëhet drejtësi dhe për të dënuar njerëzit përgjegjës për krimet që ata kanë kryer,” tha va nder Steur.
Gjykata do të sistemohet në ish-ndërtesën e Europolit derisa të ndërtohet një ndërtesë për një sallë gjyqi.
‘Ndërkohë, gjykata do të vendoset diku tjetër në Hagë,” tha Ministria e Jashtme hollandeze.
Në mars të vitit 2014, Bashkimi Evropian i kërkoi Hollandës të ndihmojë Task Forcën e saj Speciale Hetimore në procedurat e mundshme penale pasi të përfundonte hetimi i saj për krime të mundshme të kryera nga anëtarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
Letra ministrore e vitit 2014, e siguruar nga BIRN, thotë se BE-ja zgjodhi Hollandën për shkak “të eksperiencës unike hollandeze në fushat e jurisprudencës ndërkombëtare”.
Task Forca Speciale Hetimore kreu një hetim 3-vjeçar mbi akuzat e bëra fillimisht nga Këshilli i Evropës, raportuesi i të cilit u shpreh në një raport në vitin 2011 se gjatë konfliktit në Kosovë nga ana e anëtarëve të UÇK-së ishin kryer krime kundër njerëzimit, si për shembull, rrëmbim, torturim dhe trafik organesh.
Gjetjet e Task Forcës do të sigurojnë bazat për ndjekjet penale në gjykatën e re.
Gjykata, e cila përbëhet nga gjyqtarë ndërkombëtare, do të themelohet sipas ligjeve të Kosovës. Kjo nënkupton se ajo nuk do të jetë një gjykatë ndërkombëtare, por një gjykatë kombëtare kosovare që administron drejtësi jashtë Kosovës.
Megjithatë ajo mbetet shumë e diskutuar në Kosovë, ku disa kritikë thonë se ajo është një fyerje për luftën e UÇK-së kundër forcave të Sllobodan Millosheviçit.
Kryebashkiaku i Hagës, Jozias van Aarsten, tha se ai e mirëpriste gjykatën e re në qytet.
“Për aq kohë sa nuk ka drejtësi, nuk mund të ketë paqe të qëndrueshme. Prandaj është shumë e rëndësishme që kjo gjykatë ta kryejë punën e saj këtu, në qytetin tonë,” tha ai.
Qeveria hollandeze dhe ajo e Kosovës kanë përfunduar një marrëveshje, e cila përcakton rregullimet që do të zbatohen në gjykatë. Kjo marrëveshje duhet ende të miratohet nga parlamentet e të dy vendeve.
Shpenzimet e gjykatës do të paguhen nga fondet e BE-së.