Tridhjetë e gjashtë vjet pas vdekjes së presidentit jugosllav Josip Broz Tito, me mijëra admirues të tij kryen homazhe në Beograd dhe kujtuan ato që ata mendojnë se ishin kohë më të mira.
Duke mbajtur lule, flamuj komunistë dhe fotot e Titos, disa mijëra njerëz nga i gjithë rajoni i ish-Jugosllavisë u mblodhën të mërkurën para Muzeut të Historisë Jugosllave në Beograd për të shënuar 36-vjetorin e vdekjes së tij më 4 maj 1980.
Disa erdhën në autobusë të organizuar për të transportuar admiruesit e Titos nga Bosnja dhe Hercegovina dhe Kroacia.
“4 maji përfaqëson nostalgji dhe, me kalimin e kohës, ne shohim se në të kaluarën kemi jetuar më mirë,” tha Boris Biliciç, kreu i Shoqatës së Antifashistëve nga Zagrebi, i cili tha për BIRN se kjo ishte hera e pestë që ai dhe grupi i tij vinin në Beograd për të përkujtuar vdekjen e Titos.
Biliciç pranoi megjithatë se ai kishte parë shumë pak të rinj midis të moshuarve që kishin ardhur të shënonin përvjetorin në Shtëpinë e Luleve, mauzoleu i Titos në kompleksin e muzeut.
“Në Zagreb, njësoj si këtu, duhet të punosh. Dhe nëse të rinjtë dëshirojnë të vijnë në ditë pune, atëherë ata duhet ta marrin pushim, gjë që është shumë e vështirë. Sepse ky është kapitalizmi,” tha ai.
Një familje nga Bosnja dhe Hercegovina me dy fëmijë të vegjël të veshur me kapele ushtarake nderuan jashtë Shtëpisë së Luleve.
Xhaxhai i fëmijëve, i cili i tha se quhej Svjetlan, tha se ai shpresonte se ata do të përqafojnë trashëgiminë dhe ideologjinë e Titos.
“Atyre u intereson e gjithë kjo. Ata madje shikojnë filma për partizanët e Titos, Përveç kësaj, gjyshi i tyre është një komunist i madh. Megjithatë, u talon atyre të vendosin nëse do ta duan atë apo jo,” tha ai.
Në pritje ishin të pranishëm gjithashtu edhe disa nga të afërmit e Titos, Aleanca e Shoqatave të Veteranëve të Luftës Nacional Çlirimtare të Serbisë dhe organizata të tjera veteranësh.
Tito sundoi Jugosllavinë nga formimi i saj në vitin 1945 deri në vdekjen e tij në vitin 1980, pasi udhëhoqi partizanët gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Për shkak të qëndrimit të tij diplomatik, Tito u admirua nga shumë njerëz në Perëndim si një diktator beninj dhe u lavdërua për ruajtjen e një bashkëjetese paqësore midis banorëve të Jugosllavisë.
Jugosllavia ishte i vetmi vend socialist që shpëtoi me sukses nga dominimi i Bashkimit Sovjetik, duke u ndarë nga Stalini në vitin 1948 për të ndjekur një politikë të jashtme neutrale gjatë Luftës së Ftohtë. Vendi u shpërbë pak më shumë se dhjetë vjet pas vdekjes së Titos në vitin 1980.
Tito u varros në Shtëpinë e Luleve të Beogradit më 8 maj 1980, në atë që media e raportoi si një nga varrimet më të mëdha të një burri shteti.
Shtëpia e Luleve është një nga komplekset e mbajtura më mirë në rajon, ndërsa monumente të Titos në vende të tjera në rajon janë hequr që pas shpërbërjes së Jugosllavisë.
Përveç shoqatave të veteranëve dhe pjesëmarrësve të zakonshëm, kishte gjithashtu edhe shitës që shfrytëzuan rastin për të shitur foto, libra, flamuj dhe bexha dedikuar presidentit të ndjerë.
Njëri prej tyre, një 86-vjeçar, i cili e quajti veten “Shoku Mitroviç”, tha ai shet foto dhe bexha në Muzeun e Historisë Jugosllave çdo 4 maj për njerëzit që të ndjejnë nostalgji për epokën e Titos.
“Njerëzit i blejnë këto gjëra që të mund të rikujtojnë më mirë jetën që kanë pasur dikur. Nuk kemi jetuar kurrë më mirë sesa nën sundimin e Titos dhe nuk do të jetojmë kurrë më mirë sesa atëherë,” tha ai për BIRN.