Numri i grave në parlamente është dyfishuar në 20 vitet e fundit – por ende mbetet në 22% në shkallë globale.
Bota mund të jetë një vend shumë i mirë nëse më shumë gra do të ishin në poste drejtuese. Mjafton të shihni atë që bëmë në Ditën Ndërkombëtare të Vajzave vitin e shkuar për të kuptuar si do të dukej bota. Duke bindur figurat publike, përfshirë presidenten e Nepalit dh presidenten e Asamblesë Kombëtare të Ekuadorit për të qëndruar krah njëra-tjetrës gjatë ditës, mbi 300 vajza dhe të reja në më shumë se 50 vende arritën të ndjekin hapat e tyre dhe t’i bëjnë thirrje qeverive kudo në botë të thyejnë barrierat që i mohojnë miliona vajzave të drejtat e tyre.
Unë vetë mora pjesë duke mbështetur një vajzë 17-vjeçare nga Zambia të zërë vendin tim për një ditë. Ishte një eksperiencë e mrekullueshme dhe kam mësuar kaq shumë nga përzemërsia e saj, ambicia dhe potenciali i saj. Kudo në botë, “zëvendësimet” ishin një pamje e shkurtër por e fuqishme e botës që duam të shohim. Synimi ynë ishte të ndryshonim perceptimet rreth asaj që është e mundur për vajzat dhe të rejat dhe të frymëzonim miliona prej tyre kudo në botë të kërkojnë që zërat e tyre të dëgjohen. Sfida jonë tani është të krijojmë një të ardhme ku çdo vajzë ka shansin të marrë pozicione drejtuese – për më shumë se vetëm një ditë.
Kjo është një sfidë e madhe. Gjërat po përmirësohen, megjithëse procesi është i ngadaltë. Proporcioni i grave në parlament në shkallë globale është thuajse dyfishuar që nga 1995, por ende mbeti në 23% në 2016; dhe ndërsa vetëm Haiti, Mikronezia, Katari dhe Vanuatu mbetet të zgjedhin për herë të parë deputetet e tyre femra, vetëm tre vende kanë arritur barazi gjinore në parlamentet e tyre kombëtare.
Vitin e shkuar pamë shembuj të grave që hynë në pozita të larta – ndërsas Hillary Clinton për pak e humbi mundësinë – Theresa May u bë kryeministrja e dytë e Mbretërisë së Bashkuar dhe Estonia, Tavjani dhe Ishujt Marshall të gjitha zgjodhën presidentet e tyre të para gra. Qytetet e Tokios, Romës dhe Bukureshtit zzgjodhën të parat kryebashkiake. Ende këto përparime janë në një bazë të ulët. Në mars 2015, vetëm 14 qeveri kudo në botë drejtoheshin nga gratë, me përfaqësim në nivel lokal ende të vogël: më pak se 5% e kryebashkiakëve në botë janë gra.
Barazia është vetëm një indikator i progresit, gjithsesi. Fatkeqësisht ne e dimë se lideret femra shpesh trajtohen më ashpër në media bazuar në pamjen e tyre; merren më pak seriozisht nga kolegët; dhe gratë në politikë dhe në biznes duhet të bashkëjetojnë në sisteme që janë projektuar dhe mbajtur nga burrat për shekuj. A është çudi që kaq pak gra dhe vajza e marrin veten në konsideratë për të kandiduar për pozicione lidershipi apo zyra qeveritare?
Kjo ka rëndësi. Nëse jemi seriozë rreth arritjes së synimeve të zhvillimit që i kemi vënë vete, duhet të jemi seriozë rreth fuqizimit të grave dhe veçanërisht vajzave, për të mësuar, kryesuar, vendosur dhe lulëzuar. Zhvillimi i kapacitetit të lidershipit për vajza në veçanti jo vetëm i ndihmon ato të sigurojnë mjete më të mira jetese dhe shëndet më të mirë sot, por gjithashtu krijon një brez të aftë të sjellë ndryshime në të ardhmen. Pjesëmarrja politike e grave është një përshpejtues thelbësor i progresit. Dhe ne duhet të përshpjetojmë ndryshimin nëse do të ruajmë zhvillimin përmes vendimmarrjes më të mirë.
Sigurisht, demokracia që përjashton gjysmën e popullatës nga pozicionet e lidershipit do të dështojë në fund: reduktimi i hendekut është një pjesë thelbësore e krijimit të lidershipit të përgjegjshëm dhe që kthen përgjigje, për të cilin kemi nevojë në botën në ndryshim. Por gjithashtu mund të argumentohet se është zgjuarsi të investohet në inkurajimin e lidershipit të grave: kur gratë kanë mundësi të barabarta zgjedhjeje, gjërat ndryshojnë më shpejt. Për shembull, kërkimi mbi këshillet lokale në Indi zbuloi se numri i projekteve të ujit të pijshëm në zona ku këshilli drejtohet nga gratë ishte 62% më i lartë sesa në ato të drejtuara nga burrat. Për më tepër, pjesëmarrja më e gjerë e grave jo vetëm rriste të mirat publike, por pakësonte edhe nivelet e korrupsionit.
Sigurisht, Plan International ka një histori të gjatë në promovimin e fuqizimit të vajzave dhe grave të reja. Lëvizja jonë Sepse Jam Një Vajzë është e angazhuar në punën me dhe për vajzat, duke i mbështetur ato që të flasin të sigurta për veten në çdo aspekt.
Investimi në aftësi lidershipi për vajzat është jetësor dhe i rëndësishëm, por gjithashtu ka përfitime ekonomike, përmirësime në fusha shoqërore dhe mjedisore. Nuk duhet të shihet si i dorës së dytë. Është një pjesë thelbësore e paketës. Ngushtimi i hendekut gjinor përballë lidershipit politik do të përshpejtojë progresin në ngushtimin e hendekut social dhe ekonomik.
Ne nuk duhet të harrojmë faktin se vajzat kanë të drejta të barabarta si vajzat për të drejtuar. Ne do të vazhdojmë t’i mbështesim ato të ngrenë zërin, të marrin vendime rreth jetës së tyre dhe të kenë pozicione pushteti për të cilat kanë të drejtë. Ne do të vazhdojmë të inkurajojmë burrat – baballarët, po aq sa dhe liderët – të krijojnë hapësira ku vajzat e botës të mund të rriten.
Përmes suksesit të ndryshimit të vendeve me vajzat vitin e shkuar në Ditën e Vajzës, ne treguam sesi mund të duket lidershipi i vajzave dhe të rejave. Në vitin 2017 synojmë të mobilizojmë edhe më shumë vajza të reja, duke i siguruar atyre që zëri t’u dëgjohet si kurrë më parë. Duke e bërë këtë shpresojmë të frymëzojmë gjithnjë e më shumë mbështetje dhe investim në të drejtën e tyre për të drejtuar dhe krijuar një botë më të mirë për të gjithë.
Marrë me autorizim nga Weforum.org